Lâu thật lâu mới có thời gian viết 1 bài tạm gọi là đầy đủ những suy nghĩ, những cảm nhận và kinh nghiệm đã được chắt lọc lại, để gửi đến 4r - những người đã và đang quan tâm đến 1 lĩnh vực giải trí khá phổ biến hiện nay : Karaoke. Sự khởi đầu Karaoke được phát minh năm 1971 tại Kobe, Nhật Bản bởi một nhạc công , Mr Inoue Daisuke. Chữ karaoke được ghép từ kara - nghĩa là "không" , và oke - nghĩa là ban nhạc. Hát karaoke tức là hát không cần ban nhạc, là hát theo nhạc nền được thu sẵn.Từ những chiếc máy hát karaoke đơn giản đầu tiên, cho đến ngày hôm nay, với các trang thiết bị hiện đại, karaoke đã phát triển ở hầu khắp mọi nơi trên thế giới, và ngành công nghiệp phục vụ cho lĩnh vực này cũng đã có một bước tiến nhảy vọt. Ở Việt Nam, những năm 90 của thế kỷ trước, khi người viết bài này còn là một cậu bé mới bước qua tuổi lên 10, đã bắt đầu cảm nhận thấy hơi thở của một làn sóng giải trí mới đang lan truyền rộng rãi. Đi đâu cũng gặp karaoke, đến đâu cũng thấy tiếng hát, tiếng nhạc karaoke. Thời kỳ hoàng kim của karaoke đi liền với thời phát triển hưng thịnh của đồ điện tử nội địa Nhật Bản. Đa số các quán karaoke hồi đó đơn giản lắm, một TV, một đôi loa thùng, một chiếc amply, một mixer kiểu Tiến Đạt bây giờ, chiếc micro dây chạy loằng ngoằng, một chiếc đầu băng VHS(sang lắm thì có đầu hi-fi stereo, còn phần nhiều vẫn là đầu mono)... tất cả đều là hàng nội địa Nhật. Kèm theo trang trí đèn đóm đơn giản, bàn ghế salon không quá cầu kỳ, vậy là đã trở thành điểm đến mơ ước của nhiều thanh niên thời bấy giờ. Cứ đến tối, mà nhiều khi cả ban ngày, các bản nhạc tiền chiến, nhạc vàng lại được các giọng ca thuốc lào cất lên một cách đầy phấn khích và tâm trạng : ... đêm đêm ngửi mùi hương, mùi hoa sứ nhà nàng ... Về sau văn minh hơn thì một bộ karaoke với đầu VCD midi CAVS, amply California 468 hay 88S , mic Shure, loa Bose là đẳng cấp lắm rồi. Sự thay đổi Thời gian cứ thế trôi qua kèm theo tất cả các mặt phát triển tích cực và tiêu cực. Vì chạy theo lợi nhuận phi pháp, mà một phần không nhỏ các quán Karaoke dần dần bị biến tướng. Các hiện trạng tiêu cực như karaoke "ôm" phát triển như nấm mọc sau mưa. Đã có thời kỳ mà mỗi khi nhắc đến loại hình giải trí này, người ta chỉ hình dung ra những ngọn đèn mờ, những "em út", những sự thác loạn...và giá trị của karaoke chân chính như nó đã từng có ban đầu, đã bị giảm đi đáng kể. Ở đây, những yêu cầu về trang thiết bị kỹ thuật hỗ trợ cho âm thanh, hình ảnh đã nhường chỗ cho những toan tính mưu mô, những yêu cầu về trang phục...thiếu vải, những sự đầu tư cho phòng ốc chắc chắn nhằm che đậy những hoạt động tinh vi, những sự nhiệt tình thái quá của những nữ nhân viên, nhằm mục đích chính là móc hầu bao của các thượng đế đã trót hoặc cố tình lạc chân vào chốn "thiên đàng" . Hiện tượng này vẫn phát triển cho đến tận ngày hôm nay, và hồi kết của nó, ta hoàn toàn không thể có dự đoán. Nhưng vấn đề ta quan tâm hơn cả là karaoke giải trí lành mạnh rồi sẽ đi về đâu? Nó có bị những mặt trái đã và đang xảy ra đè bẹp? Thật may mắn là những giá trị chân chính đã trở lại và đang có xu hướng phát triển mạnh mẽ, ta sẽ đi sâu chi tiết vào khía cạnh này. Sự phát triển Cuộc sống càng văn minh hiện đại, con người càng bị cuốn vào làn sóng của sự phát triển kinh tế, xã hội và công nghệ. Bây giờ, người ta phải làm nhiều hơn, trăn trở nhiều hơn, cạnh tranh nhiều hơn, cuộc sống gấp gáp hơn... Điều này càng thể hiện rõ nét ở các thành phố hay đô thị lớn. Tiền kiếm được nhiều hơn, nhưng những sự căng thẳng , mệt mỏi khiến cho người ta phải nghĩ đến việc cân bằng cho cuộc sống của mình, thông qua các hình thức giải trí, dưới sự hỗ trợ tích cực của công nghệ hiện đại, của internet. Karaoke cũng không nằm ngoài vòng xoáy đó. Karaoke đã giúp cho nhiều người trút bỏ được những gánh nặng của cuộc sống hàng ngày, giúp cân bằng lại trạng thái tinh thần, giúp cho mối giao tiếp giữa mọi người với nhau trở nên nhẹ nhàng, thoải mái hơn... Tiếng hát đã gắn bó với con người có lẽ cũng từ thuở sơ khai, và bây giờ cũng thế. Vậy còn chần chờ gì nữa nhỉ, hãy cùng nhau hát lên, dù bạn có hát hay , hát dở thì nó ít nhiều cũng đã thể hiện được sự bình yên trong tâm hồn... Nhưng muốn hát thì làm thế nào? Hát một mình cũng có cái hay, nhưng hát với bạn bè, gia đình trong không khí sum họp lại thấy hay hơn, vui hơn rất rất nhiều. Và đảm bảo rằng, rất nhiều người trong chúng ta đang phải trăn trở, tìm tòi ngày đêm nhằm hướng tới cái chữ "hay" của nó - karaoke . Thật đơn giản, chất lượng tốt, dễ điều chỉnh và hợp túi tiền luôn là tiêu chí mà ta luôn hướng tới. Nên nhớ rằng hệ thống karaoke cũng là một thiết bị nghe nhạc, đơn giản ở khâu phối ghép nhưng phức tạp hơn ở khâu kỹ thuật căn chỉnh. Trong khi nghe nhạc stereo thuần túy càng đơn giản ở khâu căn chỉnh càng tốt, nhưng sẽ phức tạp hơn ở khâu phối ghép thiết bị. Bản thân môi trường nghe nhạc (phòng nghe) và mỗi thiết bị âm thanh mang trong nó một "chất giọng' riêng , quyết định chủ yếu bởi đáp tuyến tần số và các tần số cộng hưởng. Cũng bộ âm thanh này, nghe ở chỗ này thấy hay, nhưng đem đi chỗ khác nghe, chưa chắc đã hay được như vậy. Phòng nghe là yếu tố quan trọng đầu tiên mà ta phải xét đến. Đã có rất nhiều bài viết trong 4r về vấn đề trang âm cho phòng nghe nên người viết chỉ tóm tắt các ý cơ bản. Một phòng nghe, phòng hát karaoke đạt tiêu chuẩn phải cách âm tốt với môi trường bên ngoài , hạn chế được sóng đứng, triệt tiêu được các âm vang, dội ở mức độ thiết kế tiêu chuẩn (phòng nghe triệt tiêu hoàn toàn các âm thanh phản hồi chưa chắc đã tốt, nó chỉ phù hợp với phòng thu studio), và cả yêu tố thẩm mỹ cũng phải đựoc tính đến... Có rất nhiều phòng karaoke có hình thức trang trí rất đẹp, rất bắt mắt nhưng lại gần như không đảm bảo các tiêu chí kỹ thuật âm thanh. Mà không đảm bảo được tiêu chí này thì chưa thể đạt tới độ "hay" của karaoke được. Thẩm mỹ và kỹ thuật phải đi đôi với nhau, đó là điều kiện tiên quyết. Với quy mô gia đình thì vấn đề này lại không đặt nặng lắm, vì nó ảnh hưởng khá nhiều đến cấu trúc ngôi nhà của bạn nếu hát karaoke ngay tại phòng khách hoặc tại phòng không có mục đích xây dựng để làm phòng hát. Tùy từng trường hợp cụ thể mà ta sẽ có những cách cải tiến, khắc phục khác nhau. Nếu phòng nghe đã là một sự quan tâm đầu tư thích đáng thì vấn đề thiết bị, căn chỉnh thiết bị mới cần sự đầu tư kỹ lưỡng hơn nhiều. Ở đây, người viết tạm chia ra 3 dòng thiết bị chủ yếu : Thiết bị gia dụng Với tiêu chí : dễ chỉnh, dễ hát. Vì đa số người sử dụng không nắm được kỹ thuật, nên nếu trang bị càng nhiều đồ thì càng rối rắm, chỉnh loạn xạ, kết quả là tạo ra chất lượng âm thanh nghèo nàn, không tương xứng với số tiền đã bỏ ra đầu tư. Thiết bị karaoke trong phạm vi này khá đơn giản, ngoài TV và dây dợ thì cơ bản gồm : - Loa : phổ biến là JBL E50, BMB 252V, 151, 26V, X21... Bose các nhãn hiệu 201, 301 ... serie III, IV, V - Amply tích hợp : California, Arirang, Jaguar...và các loại amply Liên doanh đầy rẫy trên thị trường - Micro : thương hiệu thì có Shure, Sennheiser, AKG, Audix... và cũng đầy rẫy những hàng nhái, hàng cọp - Đầu phát : cũng thế, quá nhiều loại 3 thiết bị đầu tiên sẽ ảnh hưởng chính đến giọng hát, còn đầu phát chỉ làm nhiệm vụ phát nhạc. Đầu phát hay thì nhạc hay, hòa quyện thêm, chứ không quyết định chất lượng của giọng hát. Để đạt được tiêu chí "hay" thì : - Đầu tiên là phải đủ âm lượng, tức là bạn nghe rõ giọng mình hát được phát qua loa . - Thứ hai là phải có đáp tuyến tần số cho giọng ở mức cân bằng, tức là khi bạn hát, dù nốt cao nhất hay thấp nhất , bạn vẫn phải nghe thấy tiếng của mình qua loa (khác với điều kiện đầu tiên một chút đấy), và âm thanh phải hài hòa , tự nhiên, êm , ấm, trong, không bị đục(nhiều bass), không bị gắt(nhiều mid), không bị xì quá nhiều (tất nhiên là do quá nhiều treble) , tuy nhiên bạn có muốn chỉnh các thông số này cao cũng không đựoc, sẽ nảy sinh hiện tượng rất khó chịu, đó là feedback, sẽ trình bày ở phần sau. - Thứ ba là phải có chế độ effect hợp lý : với amply tích hơp thì chỉ có echo, nhưng nếu bạn chỉnh trên 1 bộ echo tốt, với delay-time và repeat chuẩn, volume echo hài hòa, thì chắc chắn là âm thanh khá hay, hòa quyện với nhạc nền, cái này đảm bảo luôn. Thiết bị chuyên dụng : Nếu bạn nắm bắt được kỹ thuật căn chỉnh và có nhiều $, thì thiết bị chuyên dụng sẽ cho ra chất lượng âm thanh chuẩn nhất, tốt nhất, hay nhất mà không một thiết bị gia dụng nào có thể làm được cho giọng hát của bạn. Trang bị cơ bản gồm các phần sau đây (được tạm chia theo chuẩn pro) : - Thiết bị tín hiệu đầu vào: micro, đầu phát - Thiết bị xử lý tín hiệu : mixer, amply/power/main, processor( bao gồm equalizer, effect, compressor/gate, crossover ...) - Thiết bị tín hiệu đầu ra : loa. Để đạt được chất lượng karaoke thật chuẩn thì việc căn chỉnh các thiết bị trên là cực kỳ quan trọng. - Các thiết bị phải đồng bộ : nếu trong 1 hệ thống có những thiết bị đắt tiền và những thiết bị rẻ tiền, thì vô hình chung ta đã hơi lãng phí chất lượng và khả năng làm việc của các thiết bị đắt tiền rồi. - Các cách căn chỉnh mixer, processor như thế nào thì đã có những bài chỉ dẫn riêng, ở đây người viết chỉ khái quát chung các vấn đề tổng thể. Qua thực tế nhận thấy, việc đầu tư trang thiết bị karaoke tùy thuộc vào rất nhiều yếu tố : khả năng tài chính, kỹ năng căn chỉnh, và cả thời gian. Thiết bị hỗn hợp : Kết hợp một số đặc điểm dễ điều chỉnh của thiết bị gia dụng với khả năng xử lý tín hiệu của đồ chuyên dụng mà ta có thể kết hợp các thiết bị này lại với nhau, và tất nhiên sẽ tạo ra chất lượng âm thanh ở mức khá hơn đồ gia dụng và thấp hơn đồ chuyên dụng. Với đặc điểm của từng dòng thiết bị mà người sử dụng qua đây có thể tự định hướng cho mình một cách chơi, mà có sự lựa chọn cho hợp lý. Vì đề tài nếu đi sâu vào từng chi tiết cụ thể thì quá rộng, không thể viết trên phạm vi 4r được. Nên người viết chỉ đi thêm vào 2 vấn đề : Feedback và các đánh giá Đây là vấn đề không thể giải quyết triệt để trong live music nói chung và trong karaoke nói riêng. Ta chỉ có thể hạn chế, chứ không thể loại bỏ hoàn hoàn 100%, nếu như muốn có chất lượng âm thanh khá hay trở lên. Feedback sinh ra do sự cộng hưởng trong một chuỗi các thiết bị : thiết bị tín hiệu đầu vào(ở đây là micro) - thiết bị xử lý tín hiệu - thiết bị tín hiệu đầu ra(loa) và yếu tố môi trường nghe nhạc (sân khấu, phòng nghe nhạc...) . Một bộ âm thanh có đầy đủ cả 3 yếu tố trên thì đồng nghĩa với việc sẽ có khả năng bị feedback, không cứ là bộ âm thanh đó có giá trị 10 triệu hay 10 tỷ. Đương nhiên, thiết bị càng xịn, càng chuẩn, và căn chỉnh tốt thì khả năng bị feedback sẽ ít hơn rất rất nhiều so với bộ âm thanh "cỏ", căn chỉnh kém. Để hạn chế feedback thì cần lưu ý các điểm chính sau : - phải có gain-before-feedback lớn, tức là mức âm lượng đủ lớn. đủ dùng mà vẫn chưa bị feedback. - Cân bằng đáp tuyến tần số chung của cả hệ thống, dùng EQ để điều chỉnh. Các yếu tố khác như : hướng loa, loại micro, số lượng micro, khoảng cách giữa nguồn phát âm và micro...cũng đều có ảnh hưởng (đã có bài viết riêng về vấn đề này). Việc hạn chế feedback cần khá nhiều về chuyên môn, kỹ năng, kinh nghiệm, chứ chỉnh mò thì nhiều khi cũng đạt kết quả do ngẫu nhiên, nhưng sẽ không có hiệu quả xuyên suốt. Karaoke lành mạnh và vấn đề kinh doanh hiệu quả : Như đã nói đầu, karaoke đang trở lại sự phát triển lành mạnh một cách đáng khích lệ. Và nhu cầu giải trí bằng karaoke với gia đình hay bạn bè ngày một tăng lên cùng với sự phát triển chung của xã hội. Do đó các quán kinh doanh karaoke cũng đang được đầu tư, nâng cấp, xây dựng mới rất nhiều. Nhưng thực trạng của các quán kinh doanh đó ra sao? Ta đều biết rằng trong kinh doanh cũng luôn tồn tại quy luật : sống & chết , thành công & thất bại . Có những địa điểm kinh doanh tồn tại và phát triển không ngừng, nhưng cũng có những quán, chỉ sống được 1 thời gian ngắn rồi đóng cửa, vì lý do này hay lý do khác. Thời kỳ cạnh tranh quyết liệt với câu nói quen thuộc : thương trường là chiến trường, kinh doanh karaoke cũng không nằm ngoài cuộc chơi đó. Karaoke cũng là 1 loại hình dịch vụ, nên khách hàng bao giờ cũng là trên hết, bao giờ cũng to hơn cả Thượng Đế. Khách hàng còn là ta còn, khách hàng mất là ta cũng toi luôn (đương nhiên số lượng khách hàng này phải đảm bảo cho quán một lợi nhuận đủ trang trải các chi phí). Nói chung các yếu tố để thành công thì cũng có rất nhiều, người viết chỉ chia sẻ một vài yếu tố chính phải quan tâm, bao gồm : cơ sở vật chất(nhà cửa, phòng ốc), trang thiết bị âm thanh, ánh sáng , sự phục vụ, giá thành dịch vụ và cách quản lý. - Về cơ sở vật chất thì gần như các quán kinh doanh từ mức trung bình khá trở lên đều đạt được. - Trang thiết bị âm thanh thì còn rất nhiều vấn đề phải bàn (đó là 1 trong những tiêu chí đánh giá quan trọng khi khách hằng có sự so sánh giữa các quán kinh doanh) - Thiết bị ánh sáng : đây là điểm mà hầu như các quán đều coi nhẹ. Nếu ai đã từng chứng kiến những hiệu quả mà ánh sáng chuyên dụng đem lại, chắc hẳn sẽ có quan điểm khác về vấn đề này khi thiết kế. CŨng giống như âm thanh chuyện dụng, ánh sáng chuyên dụng cũng cần đến kỹ năng, kinh nghiệm của người thiết kế, để nắm bắt khả năng xử lý của thiết bị, để tính toán chi phí đầu tư. - Sự phục vụ : gần như các quán đều khá chú trọng điểm này. - Giá thành : ta đã có câu "tiền nào của nấy" , một khi khấch hàng đã được thỏa mãn với những yêu cầu khắt khe, thì giá thành dịch vụ sẽ không phải là vấn đề lớn. Nhiều khi giá rẻ chưa chắc đã được coi là yếu tố tiên quyết để khách hàng lựa chọn. Giá thành phải thật-hợp-lý. - Quản lý : vấn đề này đơn giản rồi. Nếu 1 cơ sở kinh doanh đạt được tối ưu các tiêu chí kể trên thì khả năng thành công càng rỏ rệt. Địa điểm không cần phải quá đẹp, sẽ vẫn có được kết quả kinh doanh như mong muốn. Trong khuôn khổ 1 bài viết không thể chia sẻ hết những ý kiến của ngừoi viết. Có thể qua đây cung cấp được 1 số thông tin ít ỏi về linh vực karaoke mà người viết đã được cảm nhận. Nhờ mọi người bổ sung thêm nhé. Thân ! thao_prosound.
Bài của bác viết hay quá. Bác đúng là sư phụ karaoke có bác nào biết ở đầu bán đầu karaoke có cổng output HDMI không ạ
Bác chơi PC-based Karaoke đi thì tha hồ Bác rip nhạc karaoke và âm thanh cũng mạnh nữa Mình dùng M-Audio 1010LT để lấy microphone âm thanh vào rồi mix với karaoke music rồi cho ra digital Mình đả thử cả 2 digital và analog. Digital cho ra nhạc hay hơn cổng analog Muốn chơi Karaoke online cũng tiện luôn http://star.zing.vn/ À quên, Bác chỉ cần gắn 1 ATI HD video (chừng vài chục $) thì có thể cho ra digital video/audio 1 lượt vào amp
Bài viết hay quá, em rât phục bác thaopro. hi vọng có dịp được gặp bác trò chuyện. cho em hỏi chỗ bác có thiết bị Karaoke mới ko, loa, ampli, mic..
Bác Thao_prosound cho em hỏi với ạ: Tại sao ở nhà em hát karaoke mà cái mic cứ bị rít lên inh cả tai ý nhỉ??? Bác biết bệnh thì mách em cách chữa với! Cảm ơn Bác nhiều ạ!
