Dưới đây là trao bài trao đổi với nhạc sỹ họ Trịnh về chất thiền trong nhạc của ông. Có người phát biểu rằng, những bản nhạc của anh thường mang đậm triết lý nhà Phật? Xin anh vui lòng cho biết ý kiến của mình. TCS: Tôi là một Phật tử ở trong một gia đình có tôn giáo chính là Phật Giáo. Từ những ngày còn trẻ tôi đã đọc kinh và thuộc kinh Phật. Thuở bé tôi hay đến chùa vì thích sự yên tĩnh. Có những năm tháng nằm bệnh, đêm nào mẹ tôi cũng nhờ một thầy đến nhà tụng kinh cầu an và tôi thường đi vào giấc ngủ êm đềm giữa những câu kinh đó. Có thể vì một tuổi trẻ đã có cơ duyên đi qua những cổng nhà Phật nên trong vô thức, bên cạnh những di sản văn hóa Đông Tây góp nhặt đuợc còn có lời kinh kệ vô tình nằm ở đấy. "Một cõi đi về" có thể nói là một bài hát thuyết phục được cả hai "thế giới" trẻ và người lớn tuổi, xin anh cho biết về bối cảnh để bài hát này ra đời? TCS: Như tôi đã nói ở trên, thuở nhỏ tôi thích đến chùa vì sự tịch lặng thanh khiết. Càng lớn tôi càng ít đi chùa và gần đây hầu như không có nhu cầu đó nữa. Lý do đơn giản là tôi đã may mắn tìm thấy sự yên tĩnh đó ở trong bản thân mình. Vì thế khi viết bài hát "Một cõi đi về" và nhiếu bài tương tự như thế, tôi không phải nhờ đến một bối cảnh ngoại giới nào cả. Đó chỉ là một bài thơ nhỏ tôi muốn hát về một cảnh giới mà trong mỗi người ai cũng có. Từ hư vố đến cuộc đời. Và từ cuộc đời trở về lại với hư vô. Đi - về là một lộ trình quen thuộc của cuộc sống mà ai cũng phải trãi qua. Đó là một trò chơi vừa vui thú vừa ngậm ngùi mà tạo hóa đã bày ra cho con người và cho cả vạn vật. Một người bạn thân là nhà văn khi nghe bài này đã nói với tôi: nghe bài này mình không còn cảm thấy sợ chết nữa. Đó chỉ là một ý kiến. Điều tôi thành thật rất vui là giới trẻ có vẻ cũng thích bài hát này. Tôi rất muốn nghe những ý kiến của họ. Anh có thể cho biết những kinh gnhiệm của mình về Phật Giáo? Một tôn giáo như htế nào? Đặc biệt là trong lãnh vực văn học nghệ thuật hay âm nhạc v.v... TCS: Không hiểu sao, những năm gần đây tôi thường nghỉ về Phật Giáo như một tôn giáo mang nhiều tính hiện sinh nhất. Bắt đầu bằng chữ sát-na, một đơn vị thời gian siêu nhỏ. Phải biết sống hết mình trong mỗi sát-na của thực tại. Từ mỗi cái ăn, cái uống, cái đi đứng, nắm ngồi. Không làm công việc này mà nghỉ đến công việc khác. Với tôi đó cũng là Thiền, là một cách sống đích thực. Tôi vẫn tiếp tục thực tập cách sống như thế hằng ngày. Tôi đang cố gắng quên Phật Giáo như một tôn giáo. Tôi muốn đó là thứ triết học siêu thoát mà ai cũng cần phải học, ngay cả những người thuộc tôn giáo khác. Mỗi người phải nỗ lực để xây dựng cho bằng đuợc một ngôi chùa tĩnh lặng trong lòng mình và nuôi lớn Phật tính trong chính bản thân thành một tượng đài vững chắc. Nó sẽ giúp cho ta nhìn thế giới khác đi, nhìn cuộc sống khác đi. Với tôi Phật Giáo là một triết học làm cho ta yêu đời hơn chứ không phải làm cho ta lãng quên cuộc sống. Anh có hành Thiền mỗi ngày không? Và thường anh bằng cách nào để vươn đến đỉnh cao trong hứng cảm sáng tác? Đạo Phật có giúp gì việc đó không? TCS: Tôi có cách hành Thiền riêng. Không có giờ nhất định. Và thậm chí cũng không nghĩ là mình đang làm việc Thiền. Đó chỉ là một cách sống. Và sống Thiền trong mỗi sát-na. Ngồi trước một ly rượu hay trước một nhan sắc cũng vậy. Điều này hơi vi phạm giáo luật Phật Giáo, nhưng tôi là kẻ trần tục nên cứ tự cho phép mình như thế. Vả lại có nhiều con đường dẫn đến với Phật như gõ mõ tụng kinh, thắp hương cầu nguyện, tại sao tôi lại không dùng một phương tiện quen thuộc và gần gũi với mình nhất là ly rượu? Hơn nữa tôi không quan niệm tìm đến với Phật tính trong cõi riêng mình. Đó là quê hương, là chiếc ngai Phật.Tôi ngồi. Phật sẽ tràn ngập tôi và tôi sẽ tràn ngập Phật. Như một lũ con dũng mãnh đầy phù sa, mang theo trong nó những gì có thể nuôi dưỡng được cho một cõi "Ngộ" ra đời. "Thấy" và "Biết" và từ đó làm nảy sinh một nụ cười tủm tỉm, một thoáng cười "hàm tiếu" là La Joconde của Léonard de Vinci mới có thể trong muôn một so sánh được. Cuối năm 1995 tôi có viết được một bài hát mà tôi rất thích và bạn bè ai cũng thích. Đó là bài "Sóng về đâu". Bài này lấy cảm hứng từ câu kệ "Gaté Gaté. Paragaté. Parasamgaté. Bodhi Savaha". Tôi đang đi tìm một cách biểu hiện mới. Muốn vậy, khi sáng tác, tôi phải lãng quên hiện hữu này để đi vào một thực tại, một thực tại phiêu bồng, ở đó không có những xung đột trần tục của chữ nghĩa và những lý luận ngõ cụt không đâu. Tôi đang tập hành Thiền về sự lãng quên. Lãng quên những gì không cần thiết cho đời và cho chính bản thân mình. Câu hỏi cuối cùng: "Làm sao em biết bia đá không đau, ngày sau sỏi đá cũng cần có nhau". Anh có thể cho biết sự đồng cảm, cảm thức của mình khi hát lên điều đó? TCS: Mỗi sự vật, mỗi đồ vật, dù nhỏ dù lớn đều có hai giá trị, Valeur en soi và Valeur puor soi. Tôi nhìn viên sõi từ ngày này qua tháng nọ và bỗng dưng tôi có cảm giác là nó cũng có một thân phận và một nỗi buồn vui riêng của nó. Tôi là hạt bụi và nó là viên sõi có khác gì nhau đâu. Nếu tôi có thể buồn vì một đóa hoa tàn thì vì sao tôi không thể cảm cảnh vì một viên sõi lẻ loi này không có một viên sõi khác nằm cạnh bên. Xin cám ơn nhạc sĩ Đạo Phật Trong Âm Nhạc Trao đổi với nhạc sĩ Trịnh Công Sơn Thích Tâm Thiện thực hiện
Cảm ơn bác đã cung cấp tư liệu giúp hiểu thêm về con ng Trịnh Công Sơn và ảnh hưởng của Phật giáo tới âm nhạc của ông.
Cảm ơn pác, sưu tầm bài viết rất hay. Mình thấy đa số vĩ nhân thành công đều Thiền hành cả. Mình xin đóng góp 1 bài báo sưu tầm được từ Nghe Nhìn về Steve Jobs & đạo phật http://amthanhcuocsong.com/detail/94
Nghĩa của "Thiền hành" hơi rộng, bạn có thể tham khảo tại đây: http://phatgiaovnn.com/upload1/bz/showthread.php?t=6465
thiền hành giúp cho hành giả tĩnh tâm ngay khi đi ,làm,gặp gỡ nhằm nhanh chóng tìm ra giải pháp cư xử đúng đắn nhất và biết ngay khi có tác động bản chất thiền hành là sống có nhận biết tỉnh táo trong từng giây phút,từng bước đi ,từng hành động của mình,không bị các tư tưởng vẩn vơ kg có lợi tác động và dẫn dắt-từ đó khi tiếp xúc sẽ nhìn ra biểu hiện và động lực trịnh công sơn lấy cảm hứng từ câu chót trong tâm kinh của phật để viết bài sóng về đâu câu đó là -gate,gate,gate,parasamgate,bodishavaha-yết đế,yết đế,yết đế,bala tăng yết đế,bồ đề tát bà ha tiếng việt dịch là vượt qua,vượt qua,vượt qua,vượt qua tất cả-cám ơn mỗi chữ vượt qua này đồng từ nhưng khác nghĩa,gõ đập vào từng trở ngại trong mỗi bản thể
Bài Thiền Hành hay quá ! cám ơn bác đã chia sẻ.... chỉ 1 bước chân mà có thể ngộ ra nhiều pháp như thế :idea:
thiền chỉ là một công đoạn trong toàn bộ công trình của phật-công trình vốn đã được giản hóa trích lược trong bài học tâm linh vô tận của nhân loại thiền là hay nhưng chưa phải là đích,nó chỉ là phương tiện-một khi đã đến đích thì cũng cần bỏ
à, cái đó là phiên âm thôi-ba câu liền ông ta nhắc thiền sinh -ba câu này nó như mật ngữ nên khó mạn bàn vì nó kg thuộc về ngôn ngữ-nó là ba cái gõ vào cửa tâm thôi mà con người vì náo loạn tâm can nên mới cần phải có đích-khi tĩnh tâm thì sẽ bật phì cười
Tư tưởng thiền trong các bài nhạc của Cố NS Trịnh Công Sơn rất nhiều, chỉ tiếc là em không có trí nhớ tốt về ca từ của mọi bài ca nên chịu thua! mong các bác biết và nhớ được những câu hay thì nêu ra để nghiền ngẫm ... Mà Topic này có lẻ đặt trong box "Âm nhạc" thì hay hơn trong box "Quán Cafe" nhỉ
Bài này nghe buồn...nhớ người "yêu" quá :? EM ĐI BỎ MẶC CON ĐƯỜNG : http://mp3.zing.vn/album/Nhu-Mot-Vet-Th ... .html?st=1 "...Bỏ mặc hư vô, ....Bỏ mặc vô thường ..."
khi viết nhạc,nhạc sĩ họ Trịnh đã dùng đinh ba-ông viết nhạc tình,nhạc mang chất đạo,và nhạc phản chiến ở nhạc tình ông dẫn dụ người nghe vào khung trời hoa bướm ngày xưa,nơi có những ngón tay đan gầy xanh xao ngóng chờ người yêu ở nhạc đạo ông bảo thôi về đi đường trần đâu có gì,hãy buông xuôi ,hãy phó mặc,đời là phù du giả tạm còn ở nhạc phản chiến ông hô hào hãy tham gia hãy hành động vì một điều tốt đẹp cho tương lai định làm gì và kg làm gì luôn là điều thường trực trong tâm thức của ông một tài danh lang thang và vô định,một suy tư luôn lý cố giải về những điều đã qua..
