Có thể bạn chưa biết: Một thời, một nơi chốn nào đó, trong đời sống ngôn ngữ dân gian lại nảy sinh ra một số tiếng lóng, một số thành ngữ, một câu hát nhại theo câu hát chính phẩm, hầu hết là để châm biếm, tạo nên nụ cười, hay có khi là để răn đe, tìm sự hoàn thiện trong cuộc sống, chúng chỉ sống một thời rồi tự biến mất, nhường chỗ cho đoạn đời 'tiếng lóng' khác đến thay thế. Do đó, việc ghi chúng lại để đọc vui chơi hay phục vụ nghiên cứu văn học dân gian, chỉ có giá trị, khi ghi rõ định vị địa lý và thời gian. Tỷ như Sài Gòn vào thập niên 60, thịnh hành một chùm tiếng lóng 'sức mấy' để thay nói bất lực hay chuyện không thể. Phổ biến đến nỗi, một nhạc sĩ đã chọn làm đề tài cho một bài hát đường phố "Sức mấy mà buồn, buồn chi bỏ đi Tám." Những câu chuyện thuộc loại tiếng lóng đó xuất hiện vào thời buổi Sài Gòn nhiễu nhương, quê hương chiến tranh buồn phiền; 'sức mấy' đã trở thành bút hiệu của một chuyên mục phiếm luận trên báo, sau đó một kỹ thuật gia sản xuất còi ôtô đã chế ra một điệu còi ôtô, bấm còi là kêu vang trên phố một dòng nhạc còi auto 9 nốt 'tính tính tè tè, tè ti tè ti té', làm cho đường phố càng náo loạn hơn. Trước đó cũng từ bài ca Diễm xưa của Trịnh Công Sơn mà sinh ra cụm từ tiếng lóng 'xưa rồi Diễm ơi', mỗi khi có ai lặp lại một đòi hỏi nào đó, mà người nghe muốn gạt phăng đi. Thời các vũ trường mới du nhập Sài Gòn như Mỹ Phụng, Baccara, Tháp Ngà, thì dân chơi gọi Tài-pán tức người điều phối nhóm vũ nữ, bằng tiếng bóng 'Cai gà', gọi cảnh sát là 'mã tà', vì police (cảnh sát) hay mang cái dùi cui, tiếng Tây là matraque, đọc trại thành 'mã tà'. Cũng từ thời thuộc địa, tiếng Tây chế ra tiếng lóng âm Việt rất nhiều như: 'gác dan' tức thuê người làm bảo vệ; tiếng Pháp gardien đọc trại ra thành gác-dan. Cũng như nói 'de cái đít' tức lùi xe arriere; tiền bồi dưỡng người phục vụ tiếng Pháp: pour-bois âm bồi gọi 'tiền boa', sau này chế ra là 'tiền bo'. Cũng thời Pháp thuộc, Sài Gòn có nhiều cách nói mà đến nay không ai biết nguyên do. Tỷ như gọi ngân hàng là nhà băng (có lẽ từ chử banc), gọi sở bưu điện là nhà dây thép, mua tem dán bao thư gọi là 'con cò', còn nếu gọi 'ông cò' là chỉ cảnh sát trưởng mấy quận ở thành phố, gọi 'thầy cò[/i]' tức là các ông chữa morasse các tòa báo do chữ correcteur, nhưng nói 'cò mồi' là tay môi giới chạy việc, 'ăn tiền cò[/i]' thì cũng giống như 'tiền bo', nhưng chữ này chỉ dùng cho dịch vụ môi giới. Thời kinh tế mới phát triển, đi xe auto gọi là đi 'xế hộp', đi xe ngựa gọi là đi 'auto hí', đến thời xe máy nổ ầm ào, đi xe đạp gọi là 'xe điếc', đi nghỉ mát Vũng Tàu gọi là 'đi Cấp' (Cape St Jack), đi khiêu vũ gọi là 'đi bum', đi tán tỉnh chị em gọi là đi 'chim gái', đi ngắm chị em trên phố gọi là 'đi nghễ', gọi chỉ vàng là 'khoẻn', gọi quần là 'quởn', gọi bộ quần áo mới là 'đồ día-vía'. Đi chơi bài tứ sắc các bà gọi là 'đi xòe', đi đánh chắn gọi là 'múa quạt', đi chơi bài mạt chược các ông gọi là 'đi thoa', đi uống bia gọi 'đi nhậu', đi hớt tóc gọi đi 'húi cua'. Có một cụm tiếng lóng từ Huế khoảng 1920 – 1950 du nhập Sài Gòn, đó là 'đi đầu dầu', tức các chàng trai ăn diện 'đi nghễ' với đầu trần không mũ nón, để cái mái tóc chải dầu brillantine láng cóng, dù nắng chảy mỡ. Tuyệt vời gọi là 'hết sẩy', quê mùa chậm chạp gọi là 'âm lịch', hách dịch tự cao gọi là 'chảnh'. Tiền bạc gọi là 'địa', có thời trong giới bụi đời thường kháo câu 'khứa lão đa địa' có nghĩa ông khách già đó lắm tiền, không giữ lời hứa gọi là 'xù', 'xù tình', tức cặp bồ rồi tự bỏ ngang. Làm tiền ai gọi là 'bắt địa', ăn cắp là 'chôm chỉa', tương tự như 'nhám tay' hay 'cầm nhầm' những thứ không phải của mình. Ghé qua làng sân khấu cải lương hát bội, người Sài Gòn gọi là làng 'hia mão', có một số tiếng lóng người ngoài làng có khi nghe không hiểu. Tỷ như gọi 'kép chầu', có nghĩa là đào kép đó tuy cũng tài sắc nhưng vì một lý do nào đó không được nhập biên chế gánh hát, đêm đêm họ cũng xách valyse trang phục phấn son đến ngồi café cóc trước rạp hay túc trực bên cánh gà, để đợi, ngộ nhỡ có đào kép chính nào trục trặc không đến rạp được, thì 'kép chầu' thay thế vào ngay. 'Kép chầu' phải thuần thục rất nhiều tuồng để đau đâu chữa đó. Đào chính chuyên đóng vai sầu thảm gọi là 'đào thương', kép chính chuyên đóng vai hung tàn gọi là 'kép độc'. Có một cụm tiếng lóng xuất phát từ hai nơi, một là cải lương rạp hát, hai là quanh các tòa soạn báo chí, đó là 'café à la… ghi' tức uống café thiếu ghi sổ… Vào làng báo mà tiếng lóng người Sài Gòn xưa gọi 'nhật trình'. Nếu thiếu tin lấy một tin cũ nhưng chưa đăng báo để đăng lấp chỗ trống, gọi là 'tin kho tiêu', các loại tin vớ vẩn dăm dòng từ quê ra tỉnh gọi là 'tin chó cán xe', tin quan trọng chạy tít lớn gọi là 'tin vơ-đét' vedette, nhặt từ tài liệu dài ra thành một bài gọn gọi là 'luộc bài', chắp nhiều thông số khác nguồn ra một bài gọi là 'xào bài', truyện tình cảm dấm dớ gọi là 'tiểu thuyết 3 xu', các tạp chí bình dân xoi mói đời tư gọi là 'báo lá cải'. Làng nhật trình kỵ nhất là loan tin thất thiệt, lóng gọi là 'tin phịa', nhưng trong 'tin phịa' còn có hai mảng chấp nhận được đó là loan tin thăm dò có chủ đích, lóng gọi là 'tin ballons' tức thả quả bóng thăm dò, hay tin thi đua nói dối chỉ được xuất hiện vào đầu tháng tư, gọi là 'tin Cá tháng Tư'. Có đến bảy tiếng lóng để thay cho từ chết. Đó là 'tịch', 'hai năm mươi', 'mặc chemise gỗ', 'đi auto bươn', 'về chầu diêm chúa', 'đi buôn trái cây' hay 'vào nhị tỳ'; 'nhị tỳ' thay cho nghĩa địa và 'số dách' thay cho số một… đều ảnh hưởng từ ngôn ngữ minh họa theo người Hoa nhập cư. Thời điểm truyện và phim kiếm hiệp của Kim Dung nói chung là chuyện Tầu thịnh hành, người Sài Gòn đã chế ra nhiều tiếng lóng, như ai dài dòng gọi là 'vòng vo Tam Quốc', ai nói chuyện phi hiện thực gọi là 'chuyện Tề Thiên', tính nóng nảy gọi là 'Trương Phi'. Một số tên nhân vật điển hình của Kim Dung được dùng để chỉ tính cách của một người nào đó. Tỷ như gọi ai là 'Nhạc Bất Quần' tức ám chỉ người ngụy quân tử, gọi là 'Đoàn Chính Thuần' tức ám chỉ đàn ông đa tình có nhiều vợ bé… Sài Gòn là đất của dân nhập cư tứ xứ, nơi tha hương văn hóa bốn phương, nên ngôn ngữ càng thêm phong phú, trong đó tiếng lóng cũng 'ăn theo' mà ra đời.Thời Mỹ đến thì một tiếng 'OK Salem', mà các trẻ bụi đời vừa chạy vừa la để xin ông Mỹ điếu thuốc. Thời gọi súng là 'sén' hay 'chó lửa', dân chơi miệt vườn gọi 'công tử Bạc Liêu' còn hiểu được, Sài Gòn xuất hiện cụm từ 'dân chơi cầu ba cẳng' thì thật không biết do đâu? Có lẽ cầu ba cẳng có tên Pallicao, lêu nghêu 3 cẳng cao như dáng vẻ cowboy trong các phim bắn súng, nên mới gọi 'dân chơi cầu ba cẳng'? Đó cũng là lúc các tiếng lóng như 'dân xà bát', 'anh chị bự', 'main jouer' tay chơi ra đời, chạy xe đua gọi là 'anh hùng xa lộ', bị bắt gọi là 'tó', vào tù gọi là 'xộ khám'. Bỏ học gọi là 'cúp cua', bỏ sở làm đi chơi gọi là 'thợ lặn', thi hỏng gọi là 'bảng gót'. Cũng do scandal chàng nhạc sĩ nổi tiếng PD kia dẫn em dâu là ca sĩ K.Ng. qua Nhà Bè ăn chè, để ngoại tình trong túp lều cỏ bị bắt, từ đó 'đi ăn chè' trở thành tiếng lóng về hành vi ngoại tình trốn ra ngoại ô. Cũng có một số tiếng lóng do nói lái mà ra như 'chà đồ nhôm' tức chôm đồ nhà, 'chai hia' tức chia hai chai bia bên bàn nhậu, nó cùng họ với 'cưa đôi'. Lóng thời sự loại này có 'tô ba lây đi xô xích le' tức Tây ba lô đi xe xích lô. Trong tiếng lóng còn chất chứa ân tình. Họa sĩ chuyên vẽ tranh sơn mài đề tài lá hoa sen xuất thân xứ Ca Trù hay than 'buồn như chấu cắn', hay có người than phiền vì câu né tránh trách nhiệm với hai tiếng 'lu bu' để thất hứa, nay còn có người nhấn thêm 'lu xu bu' nại lý do không rõ ràng để trốn việc. Những âm sắc theo chân người Hà Nội vào Nam rồi trở thành tài sản chung của người Việt. Bắt quả tang thành 'quả tó', gọi chiếc xe Honda là 'con rim', gọi tờ giấy 100 USD là 'vé', đi ăn cơm bình dân gọi là 'cơm bụi', xuống phố dạo chơi gọi là 'đi bát phố', gọi người lẩm cẩm là 'dở hơi'… Nhưng lý thú nhất là nhờ cụ cố nhà văn Nguyễn Tuân mà Sài Gòn nay có một tiếng lóng hiện đại thay cho cụm từ đi ăn nhà hàng theo American style – Go Dutch- tiền ai nấy trả. Đó là cụm lóng KAMA, ghép bốn chữ tắt của 'không – ai – mời – ai'. Đi KAMA phở một cái, tức cùng đi ăn phở mà không ai mời ai, món ăn cổ truyền nhưng ứng xử là thoải mái. Vào thời văn minh hiện đại, ngôn ngữ tiếng Anh trở thành phổ biến, giới trẻ đã chế ra một tiếng khá văn hoa, như chê một ai đó chảnh, các cô nói 'lemon question' tức chanh hỏi – chảnh - (mở ngoặc: hoặc nói chệch đi: lê-mông-wét-trần! ) Sưu tầm
và sau 1975 khi miền nam bị giải phóng thì có nhửng danh từ tiếng lóng từ miền Bác vô Nam thật là đơn giản và dể hiểu ví dụ như ( Cực , Gấu, Siêu , Máu) những danh từ này thật là dể thương , ấn tượng và đỉnh cao trí tuệ đả đi xâu vào lòng dân chúng miền nam cho đến bây giờ
Đúng là phong phú,hồi em ra Hải phòng chơi đi nhậu xong thì mấy bác ngòai ấy hay rũ em đi nháy,lúc đầu em chả hiểu tưởng rũ đi chụp ảnh rồi nghĩ bụng "mấy bác này sến thiệt".Bây giờ hiểu ra tiếc đứt từng khúc ruột...
Hay quá Bác. Em xin mạn phép bổ xung thêm. Bảo đảm còn rất nhiều kiểu " tiếng lóng Sài gòn " như thế nầy. Thằng nầy cà chớn Láo cá Láo cá chó. Ngon ve kêu Làm cái nầy Oải chè đậu quá! Xấu Bà cố Đi tù mút mùa Lệ Thủy, mút chỉ Minh Vương Thôi đi Tám tê quá đã quá
Trớt quớt Làm ăn sống nhăn Tào lao ( chắc từ Hán Việt ? ) "Hàng" (ý nói của quý) Lộ hàng ê càng Xui cho Lan Bể tuồng Mánh Vô mánh Bể mánh Rã gánh : chia tay, không còn hợp tác, phá sản. Ăn dộng : ăn uống thô tục Cán : ăn uống thô tục Tạ hầu Đôn : ăn uống thô tục Keng xà beng Tuổi trẻ choi choi hôm nay hay bị thụ động với :"Biết chết liền"
:mrgreen: Rất hay , cám on bác chủ sưu tấm lâu nay vào Vnav nghe mấy bác nói chuyện hóa ra cũng nhiều từ "chuyên ngành "Việt hóa cho vui shop thì :đôi đèn này "mát be" thâm chí có bác hỏi : bóng bác có " mách" hong bác ? :mrgreen: Máy bên trong nhìn còn "keng xà beng" máy lắp toàn đồ "lô" chắc là từ local hay nghe mấy bác đùa Lowend ..ta ? " bớt bun " nữa mới đầu đọc không hiểu rồi vào đọc mất cả tuần tipix ấy mới ngộ ra đó là từ việt hóa của push-pull :roll:
Để nói đến cái chết có nhiều hơn chứ đâu chỉ có 7 ha CauYem, một số từ em có nghe được lúc nhỏ : - " Đi bán muối " : chả hiểu nguồn gốc xuất xứ ... - " Khuất núi " : chắc nghĩa là không còn nhìn thấy được nữa ! - " Đai " : xuất xứ từ...Mỹ : die :lol: - Và thêm một câu rất thời sự trong dân chơi Hiend : "Chán cơm, thèm đất...thích nghe kèn" :mrgreen: - .....
Anh Năm ơi, Lượm lặt đọc thư giản. Thiếu thì ghi thêm dzô. Em còn nghe nhiều thứ hãi hùng lắm anh ơi! Khoái cái câu "chết"mới quá : "Chán cơm, thèm đất...thích nghe kèn ... tây" Hi End bạo luôn! :mrgreen:
Em xin đính chính tí xíu: Cô ca sĩ là em dâu của vợ nhạc sĩ ạh. Từ này xuất phát từ người Hoa bác ạh, họ đã sử dụng trước khi qua VN. Thân.
Tiếp... "1- Đứng trên lầu bốn nhìn xuống lầu ba...(Đà Lạt Hoàng Hôn). 2- Phố đêm đèn mờ giăng giăng Màu trắng như màu đen tắt đèn tối thui...(Phố Đêm) 3- Thằng bé âm thầm đi vào ngõ cụt...(Randy)" Còn nữa...
Bác nào biết, xin giải thích dùm cụm tiếng lóng nầy: Chết thằng nhỏ dưới ghe! Nghe thường xuyên, nhưng không hiểu ý là như thế nào. Hôm trước em đi coi phim 3D "bóng ma học đường" cũng có nghe Hoài linh dùng câu nầy, lúc HL đướng trên cầu Mỹ thuận, nhìn thấy anh chàng nhảy xuống sông.... Thân
Còn câu: "Mày hả bưởi..." các cao thủ rành tiếng lóng giải thích dùm em với. Gúc đã bó tay chấm cơm rồi.
E xin bổ xung, ngoài vnav gần đây mới thấy có thêm khái niệm: hàng "trên nước" or hàng "dưới nước" - lúc đầu hông hiểu là hàng gì, thôi thì tạm hiểu theo 1 cách giải thích là: hàng "trên nước": chưa bị rớt xuống nước hàng "dưới nước": đã bị rớt xuống nước
cho em góp tí nha các bác - Chảnh : kênh kiệu - Tám : nhiêù chuyện - Vô tư (từ ngoài Bắc) : nhiêù (?), thoải mái (?). VD : Ăn uống vô tư nhé! - Huệ (phát âm : "quệ" mới đúng : cải lương, "sến". - Vi tính (computer) : làm như hay lắm, ra vẻ ta đây. VD : Thằng ấy vi tính lắm cơ , lúc nào cũng đệm tiếng Anh khi nói chuyện. - Tinh vi : ra vẻ ta đây. - trắng phớ : nói thẳng ra đi - Không hề : không sợ, không bi. - Bập: Bố mày mới bập ( lấy) của ông bà già một con dream ( còn gọi là dem) - Ứ chịu : không chịu - Cực kỳ : rất đẹp - Rước : Mua Về - Oách : trông - Hơi bị : diễn tả mức độ hơn trung bình và dưới múc quá cỡ 1 chút. VD : Cái này hơi bị khó hiểu à nghen - Xiềng: khi muốn khẳng định một sự việc gì mà người nói tin là chắc chắn 100%. vd: - Mi có chắc là như vậy không? - Xiềng. - "Phơ" l= "phê" - bà cố: có nghĩa là nhiều, quá, thí dụ như : con nhỏ đó đẹp bà cố luôn, thằng đó nói chuyện xạo bà cố - Củ chuối : (tiếng bắc) có nghĩa là "đểu" ví dụ: thằng đó củ chuối chết mẹ (tức là thằng đó đểu chết mẹ) - NATO = never action talk only. Ví dụ: thằng đó nằm trong khối NATO (chỉ biết nói chứ không biết làm) - Chuồn chuồn là chỉ đàn ông, còn bươm bướm là chỉ đàn bà. Giữa giữa là hi-fi /hai-fai/. - Lác: ba xạo - Dẹo : có nghĩa là mồi chài ai được món đồ gì đó vd : Con nhỏ đó mới dẹo được thằng bồ nó chiếc xe honda - Nhão : ỏng ẹo, điệu đàng, làm dáng, không được tự nhiên vd: Nhỏ đó nói chuyện nhão quá trời - Bèo: rẻ mạt, rẻ thí dụ như thằng đó mới mua được cái xe giá thiệt là bèo. - Không có cửa: (thường chỉ áp dụng trong tình cảm only) có nghĩa của từ này là không thể nào, thí dụ như thằng đó muốn cua tao hả, không có cửa đâu mày. - Rối: no way out, tình cảm của tụi nó dạo này hơi bị rối?? - MBA = Married but available! Ví dụ: cha nội đó hả, khoái làm MBA ! - Cháy IC: nghĩa là, chịu không nổi. Ví dụ: thôi hổng giám đâu! đi xa như dzậy "cháy IC sao"?
- Ảnh hưởng thời Pháp thuộc những người lớn tuổi ở các tỉnh miền Tây đa số là đàn ông thường tự xưng là qua có nghĩa là tôi,và có một câu mà mọi người hay nói giỡn với nhau :” Hôm qua qua nói qua qua mà qua hổng qua…hôm nay qua hổng nói qua qua mà qua lại qua” Các cô cậu học trường Tây thì xưng hô với nhau là moa và toa,trốn học thì gọi là cúp cua,làm bài mà chép của bạn thì gọi là cọp dê,nhà tổ chức tiệc tùng có nhảy đầm bạn bè rủ nhau tới gọi là đi ban,có bia uống thì gọi là la de,lỡ bị cháy nhà thì kiu xe cứu hỏa tới gọi là xe bom dê… - Đi chơi với bạn gái mà lóng ngóng thì bị gọi là cù lần,hiền quá bị gọi là con cù lần,xử sự kém quá cũng bị gọi là đồ cù lần.
bác Cau Yem mở cái này hay bá cháy bù chét luôn! em cũng góp vui tí, tuy không biết có phải là tiếng lóng sài gòn hay không mà em nghe được: -Cho leo cây = hẹn mà không đến -Mọc sừng = vợ ngoại tình -Hết thuốc! = quá! (VD hay quá) -Chuyện! = đương nhiên -Đừng hỏi!; khỏi nói = tuyệt rồi! -Ba chớp ba nháng = sớn sác = ý là làm 1 việc gì mà không cân nhắc để xảy ra sai sót -hầm bà lằng = tạp nham = gồm nhiều thứ lẫn với nhau 1 cách lộn xộn -khứa = anh ta -cặp miểng chai = mắt kính -bốn mắt = cận thị -nồi cơm điện = mũ bảo hiểm -dế = DTDĐ -đồ lô = hàng giả -cương = chống lại -địa = để ý -mè nheo = làm nũng -thiên lôi = khoác lác -rách việc = hư việc -ba láp = tầm bậy -làm việc à ơi ví dầu = không chú tâm làm việc -thằng nhỏ = ??? -thư giãn = ??? -thổi kèn = ??? Ôi tiếng lóng Việt nam phong phú quá! nghĩ tới đây em không dám nghĩ nữa! xin nhường các cụ.
Em thấy cái này chưa sát nghĩa, củ chuối không hẳn là đểu :mrgreen: Củ chuối, trại chuối, cả một rừng chuối...? :lol:
