Bài viết này em đã đăng trên vozforum, nay em xin đăng thêm sang diễn đàn mình để các bác cùng đọc và thảo luận Trong bài này sẽ nói về các nguồn phát dùng để phát âm thanh ra DAC giải mã, bao gồm máy tính (laptop và máy bàn), TV box, máy nghe nhạc chuyên dụng. Về đầu CD (còn gọi là CDP) thì đây là chuẩn mực của nguồn phát âm thanh trong suốt thời gian từ những năm 1980 đến nay. Tuy nhiên đến thế kỷ 21 này thì đầu CD đã không còn phổ biến nữa vì nhược điểm của đĩa CD đó là dung lượng lưu trữ hạn chế, cùng với sự phát triển của internet thì nguồn nhạc số phong phú mà đầu CD truyền thống không thể có được. Ngoài ra còn 1 bất lợi nữa đó là các đầu CD hàng bãi có tuổi đời 20 đến 30 năm thì chất lượng linh kiện đã xuống cấp rồi, đặc biệt là dàn tụ bị khô khiến cho tiếng bị khô cứng. Nếu mua đầu CD các bác chỉ nên chọn loại có date từ 10 năm đổ lại thôi nhé, nếu không thì phải recap toàn bộ dàn tụ tốn khá tiền và ko hề dễ dàng. Amply hàng bãi cũng không phải ngoại lệ, khi mà tuổi đời cao 20-30 năm thì dàn tụ sẽ xuống cấp, dù cho vẫn có thể phát huy được công suất nhưng tiếng ra sẽ khô cứng dần theo thời gian Kể cả loa hàng bãi, các dòng sử dụng tụ phân tần bằng tụ hóa cũng chung số phận (90% các dòng loa từ bình dân đến tầm trung đều sử dụng). 1. Về nghe nhạc số Ở đây em chỉ đề cập đến nghe nhạc hifi, nhạc lossless, chứ không nói tới nhạc online. Lý do vì sao? Thứ nhất hiện nay chưa có website nào cho phép nghe nhạc lossless trực tiếp từ website. Mà dù cho có đi nữa, thì nghe nhạc lossless từ trình duyệt web thì chất lượng âm thanh sẽ không thể tối ưu như ta nghe bằng trình play nhạc chuyên dụng được. Vì vậy để có chất lượng âm thanh tương đương với nghe đĩa CD thì ta bắt buộc phải download nhạc lossless về máy. 2. Vấn đề tiếp theo đó là thiết bị dùng để phát nhạc Về đầu CD thì kết cấu của nó đã bao gồm 1 bộ phận đọc và play nhạc, 1 bộ phận để transport, và cuối cùng là 1 mạch DAC. Tùy vào đẳng cấp của cái đầu CD mà các phần này chất lượng nó sẽ khác nhau. Vậy thì thiết bị dùng để đọc và play nhạc đời mới mà chúng ta sử dụng đó chính là máy tính, TV box, đầu phát HD... Về máy nghe nhạc thì trên thị trường đa phần là các dòng máy cầm tay, với kích cỡ nhỏ bé của chúng thì thực sự là chất lượng âm thanh sẽ không thể tốt được (cũng giống như máy ĐT thôi các bác nhé, dù cho có kết nối và phát được nhạc ra DAC thì chất âm vẫn rất kém). Còn các dòng máy nghe nhạc dành cho hifi (bao gồm cả dòng máy để bàn và máy cầm tay) thì mức giá thường là cỡ nghìn đô nên không phổ biến. 3. Về máy tính (bao gồm cả laptop và máy bàn), thì đây là thiết bị phát nhạc phổ biến với ưu điểm là có cấu hình phần cứng quá mạnh và chức năng gần như vô tận, bằng cách cài phần mềm khác nhau, tinh chỉnh khác nhau. Tuy nhiên chất lượng âm thanh phát ra DAC của máy tính sẽ bị hạn chế bởi chính cấu hình quá mạnh của nó, dù cho ta có tinh chỉnh tối ưu về phần mềm đi nữa. Bo mạch chủ thiết kế quá phức tạp cộng với xung nhịp hoạt động quá cao sẽ là nguồn nhiễu ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng âm thanh phát ra DAC, nếu như không có biện pháp xử lý hiệu quả (phần này mời các bác đọc phía dưới em sẽ nói rõ hơn). Ngoài ra chất lượng âm thanh phát ra DAC của máy tính còn có thể bị sụt giảm đáng kể nếu máy có date đã cũ, hoặc máy sử dụng linh kiện kém chất lượng (ảnh hưởng nhiều nhất là bộ nguồn PSU và mainboard). Máy tính do có công suất tiêu thụ lớn nên tuổi thọ của linh kiện sẽ kém hơn nhiều so với đầu CD. Cụ thể là dàn máy với linh kiện tốt thường chỉ có thể cho chất lượng âm thanh tốt khi dùng từ 3 đến 5 năm, nếu chất lượng linh kiện kém thì còn ít hơn nữa. 4. Về đầu TV box, đầu phát HD, thì đây là xu hướng phát triển mạnh trong vài năm trở lại đây. Thực chất đây là 1 hệ máy tính thu nhỏ, với cấu hình yếu hơn và hệ điều hành đơn giản hơn. Nên các dòng này cũng sẽ có nhược điểm như máy tính, nhưng ở mức độ ít hơn chút xíu. Điều đáng nói ở đây là chất lượng phần cứng của các dòng đầu phát này, do phải tối ưu về giá, nên thường là rất tệ, đặc biệt là ở các dòng giá rẻ của các hãng mới nổi. Nếu có ý định dùng TV box làm nguồn phát nhạc thì các bác nên chọn các dòng tầm trung giá cỡ 150$ trở lên, và quan trọng là nó phải hỗ trợ âm thanh 24bit-192khz, và những dòng này thường sẽ có luôn cổng ra Coaxial. Ngoài lề 1 chút, cổng coaxial dùng cho âm thanh sẽ cho chất lượng tốt hơn hẳn cổng optical các bác nhé, lý do vì cổng optical thì tín hiệu số sẽ phải qua 1 bộ điều chế trước khi truyền ra đường dây, sau đó mới nhận lại và giải điều chế. Ngoài ra nhiều bác sẽ thắc mắc tại sao nghe nhạc lossless chất lượng CD chỉ có 16 Bit-44,1 kHz mà lại cần thiết bị hỗ trợ 24bit-192khz làm gì? Thứ nhất là vì quá trình transport và giải mã sẽ phải dùng tới các bộ filter, chính chúng sẽ làm giảm resolution của tín hiệu gốc, vì vậy ta cần filter phải cao hơn tín hiệu gốc. Thứ 2 là lý do thực tế, chỉ có những thiết bị hỗ trợ 24bit-192khz thì mới hy vọng nó có phần cứng tốt 1 chút được, chứ những cái đến cả con chip hỗ trợ transport tốt mà còn không có thì làm sao hy vọng nó có phần cứng linh kiện tốt được.
5. Đến đây em xin trở lại với nguồn phát máy tính. Để khắc phục nhược điểm của nguồn phát máy tính thì nhiều bác đã chọn giải pháp là dùng máy Rasberry pi, cá nhân em không đánh giá cao giải pháp này vì nó không phù hợp cho số đông mọi người, mà nó đòi hỏi người dùng phải thông thạo về phần cứng và cả phần mềm. Trong khi bản thân việc cài đặt và tinh chỉnh cho máy tính chạy window cũng đã đòi hỏi phải tìm hiểu khá nhiều. Xin trả lời cho câu hỏi làm thế nào để có 1 dàn máy tính chạy được audio hifi (tất nhiên là phải dùng DAC rời kết nối qua cổng USB). Đây là việc làm khó nhưng không phải là không thể. Có 2 thiết bị mà ta phải quan tâm khi xây dựng máy tính: - 1 là cái mainboard, cần phải chọn lựa mainboard full dàn tụ rắn của Gigabyte hay các hãng tên tuổi. Tại sao lại là tiêu chí full tụ rắn, vì đây là dòng tụ chất lượng cao với thông số tốt, có thể làm suy giảm đáng kể nhiễu cao tần do xung nhịp hoạt động cao của máy tính gây ra. - 2 đó là bộ nguồn PSU, cái này hơi khó chọn hơn vì ta cần phải xem review về linh kiện bên trong của bộ nguồn, tiêu chí đó là nó phải sử dụng các con tụ có thông số tốt như các dòng tụ Nhật như KMG, KYA... hoặc nếu có full dàn tụ rắn thì càng ngon. - Và cấu hình cần phải đơn giản nhất có thể được: CPU xung thấp nhất, loại bỏ VGA, HDD gắn thêm, nếu được nên dùng SSD. - Về laptop thì cũng chỉ lựa chọn cấu hình cơ bản, nhưng máy phải là hàng chất lượng của Dell, HP,... dàn tụ trên main phải là full tụ rắn, cùng với bộ sạc và pin của máy phải là hàng zin, nếu đã thay hàng lô vào thì chất lượng âm thanh sẽ kém hẳn ngay. - Khi các bác dùng máy tính để phát nhạc thì nó chính là 1 thành phần của dàn âm thanh của các bác, nên nếu có lọc điện 220V cho audio thì sẽ phải cắm máy vào đó, đối với máy bàn thì có vẻ khó khả thi vì máy có công suất tiêu thụ lớn, nhưng với laptop thì quá đơn giản vì công suất laptop còn chưa bằng 1 cái amply tầm trung. Điều này có thể không cần thiết nếu như bộ nguồn của máy là dòng thiết kế tốt và đã có sẵn mạch lọc điện 220V chất lượng cao. Ngoài ra các bác nên thay dây nguồn của máy bằng dây audio nếu có điều kiện, hoặc chí ít cũng phải sử dụng dây zin theo nguồn, tuyệt đối không sử dụng dây lô giá rẻ hoặc dùng phích cắm chuyển đổi 3 chân thành 2 chân. * Hiện nay trên thị trường VN đã có shop cho ra mắt các sản phẩm máy nghe nhạc để bàn hifi, có khả năng play nhạc lossless từ thẻ nhớ USB, với giá từ 2 đến 6tr. Dòng máy này sẽ khắc phục được nhược điểm của máy tính đó là triệt tiêu nhiễu cao tần phát sinh do mainboard và bộ nguồn của máy tính. Đồng thời với phần cứng mạnh và mạch nguồn được tối ưu nó sẽ cho chất lượng âm thanh ngang với các dòng máy nghe nhạc cầm tay gấp 3 đến 5 lần giá tiền. * Bài viết được mình tổng hợp từ các kiến thức học hỏi được từ internet và từ những người chơi audio lâu năm. Cùng với kinh nghiệm từ việc phát triển các dòng DAC từ bình dân đến trung cấp, và cả kinh nghiệm dùng các dòng soundcard máy tính từ giá rẻ đến cao cấp, trong thời gian gần 10 năm. Hy vọng nó sẽ có ích cho các bác trong việc lựa chọn và sử dụng DAC để nghe nhạc hifi. Tác giả bài viết: Mr Phán - dân DIY âm thanh hạng nặng.
6. Về các thiết bị âm thanh di động bao gồm điện thoại và máy nghe nhạc cầm tay: Đối với người dùng điện thoại và máy nghe nhạc cầm tay, nếu các bác muốn nâng cấp âm thanh thì mình có 1 lời khuyên, cách hiệu quả nhất luôn là nâng cấp máy khủng hơn, hoặc phải chuyển hướng sang các thiết bị âm thanh để bàn. Chứ không nên chi vào việc nâng cấp các dòng DAC rời portable, vì chi phí cao mà hiệu quả mang lại không lớn. Trừ trường hợp các bác đang sử hữu 1 máy ĐT dòng chuyên cho nghe nhạc có khả năng hỗ trợ âm thanh 24bit-96kHz trở lên (Các dòng máy này chỉ chiếm số lượng nhỏ và nhà sản xuất sẽ quảng cáo ngay về tính năng này chứ ko giấu diếm đâu). Nếu đang sử dụng tai nghe thì các bác có thể tập trung vào mua head-amp loại tốt nhất có thể. Máy ĐT và các thiết bị cầm tay sẽ bị hạn chế cả về chất lượng âm thanh phát ra DAC và khả năng kết nối với DAC. Lý do chính là phần cứng của nó với kích thước nhỏ gọn phải cắt giảm tối đa linh kiện nên sức mạnh transport (và cả phần DAC nếu có) đương nhiên sẽ ko thể tốt bằng các thiết bị để bàn được rồi. Việc thiết kế quá nhỏ gọn sẽ kéo theo phải sử dụng các linh kiện dán rất nhỏ mà không thể sử dụng các dòng tụ chuyên dùng cho audio (cả digital và analog) nên âm thanh khó có được độ mượt mà và tình cảm. Việc sử dụng pin sẽ hạn chế sức mạnh của cả phần DAC và phần transport, làm cho chip DAC ko thể phát huy hết sức mạnh được. Ngoài ra còn 1 trở ngại nữa của máy ĐT đó là hệ điều hành dành cho máy ĐT sẽ yếu hơn hẳn so với máy tính, nên khả năng hỗ trợ DAC rời sẽ hạn chế hơn, trong nhiều trường hợp vẫn chạy được nhưng không thể phát huy được hết sức mạnh của DAC. Kết nối sử dụng USB OTG là cách tốt nhất để dùng máy ĐT phát nhạc ra DAC. Đối với các dòng máy ĐT chuyên dùng cho nghe nhạc và là loại cao cấp nhất trên thị trường có thể hỗ trợ âm thanh 24bit-192kHz. Nhưng có 1 vấn đề rất khó khắc phục ở đây đó là, đa phần chip kết nối USB của DAC rời lại phải dùng nguồn 5V qua cổng USB, tức là nó sẽ dùng pin của ĐT, mà đây là tác vụ tiêu tốn nhiều điện năng. Về kết nối Bluetooth khi nghe nhạc hifi sẽ kém hơn rất nhiều so với các kết nối dùng dây dẫn, dù cho có dùng DAC khủng đến đâu đi nữa. Bản thân kết nối bluetooth không đủ băng thông để truyền tải nhạc lossless, chưa kể việc truyền qua tín hiệu không dây càng làm cho chất lượng âm thanh kém hẳn đi. Về cái gọi là Hi-res hay DSD, thì xin lỗi các bác chứ các dòng máy cầm tay giá rẻ nghe nhạc lossless còn chả hết được chất thì nói quái gì đến các định dạng nhạc cao hơn. Chất lượng âm thanh hifi chỉ có các dòng máy nghe nhạc cầm tay rất cao cấp tầm giá 1 vài nghìn đô mới có thể đạt được. Để nghe nhạc hifi từ máy ĐT ta còn 1 cách, đó là dùng máy nghe nhạc số dòng để bàn, sử dụng USB flash. Ta có thể dùng USB flash để copy nhạc Lossless từ máy ĐT qua cổng USB OTG.
Bài viết của bác rất hay, e đang dùng cấu hình box q10 prô dac onkyo amly, xin bác tư vấn giup xem kết nối qua usb hay hơn hay la coxia hay hơn. Không biết tai trâu của e nó kém hay sao ma nghe nhạc loosless với nghe nghe nhạc trên yotub cũng không thấy khác nhau là mấy. Xin bác một lời tư vấn. Cảm ơn bác nhiều.
Bộ trên của bác về thiết bị mà nói thì cũng khá ổn, nhất là bác kết nối đầu q10 với đầu onkyo qua coaxial là kết nối tốt nhất của 2 thiết bị này (bác có thể cho em xin model của đầu onkyo để em google thử). Vì vậy nếu như bác nghe nhạc lossless mà lại ko thấy hay hơn nhạc trên youtube thì quả là rất kỳ lạ. Bác nghe lossless bằng trình phát nhạc trên máy hay nghe online? Nhạc bác tải từ trang nào?
E dùng dac onkyo u55 nguồn nhạc e lấy từ ổ cứng mà. Nói chung là nghe chỉ nhỉnh hơn chút ít thôi. E đang tính kết nối qua usb tư q10 vào dac thì có hợp k, mà dùng dây usb loại nào cho âm thanh tốt nhất.
onkyo U55SX là dòng DAC kiêm soundcard USB tầm trung của onkyo, nó được đánh giá khá cao ở thời điểm cách đây khoảng 5 năm. Tuy rằng hiện nay nó đã ko còn giữ được vị trí như xưa do các dòng DAC DIY đời mới vượt mặt, nhưng xét về chất âm nó vẫn ở mức khá. Em vẫn xin nhắc lại là kết nối coaxial là kết nối cho chất lượng âm thanh tốt nhất trong 3 cổng kết nối của DAC này . Về kết nối USB của DAC này thì nó phục vụ cho máy tính chạy window hoặc MAC và sẽ phải cài driver, chứ ko thể dùng cho android được bác ạ. Bác thử đổi 1 cái cáp coaxial tốt hơn, trường hợp cáp của bác đang dùng đã là loại audio rồi, thì bác kiểm tra lại xem đầu q10 có cho phép tinh chỉnh gì ở phần âm thanh digital out ko, xem có tăng được sample rate lên ko. Vì nếu nghe lossless mà ko hơn đáng kể so với nhạc youtube thì có nghĩa là combo trên của bác đang cho chất lượng âm thanh rất kém, nếu ko phải ở vấn đề phần mềm thì có khả năng phần cứng của 1 trong 2 thiết bị có vấn đề rồi. Em dự đoán khả năng ở cái cardsound onkyo u55 vì thường là hàng này mua tại VN là hàng 2nd xách tay, có thể về đến VN qua tay nhiều đời chủ nó đã ko còn nguyên bản, đơn giản nếu như cục nguồn của nó bị thay bằng loại khác thôi thì tiếng đã kém hẳn đi rồi
Hôm nay e đi kiếm cái dây coxia về kết nối thấy có cải thiện được bác ạ. Vì trước e dùng dây usb máy in lên có lẽ k ra được chất âm. Vào q10 e thấy chỉ chỉnh được eq mà thôi, nhung cho eq liên thì nghe chán hơn. Không biết q10 có chỉnh ntn nữa e k biết, nếu bác biết chỉ giúp e với.
Cái dac e mua từ sg síp ra, đầy đủ phụ kiện đi kèm hộp đủ cả kem theo dây av và cáp quang k co coxia, còn cục nguồn thì e cũng k biết là ntn là hàng thật hay đã bị thay.
Thế thì đúng rồi, nhưng bác dùng cáp USB cho máy in là sao ạ? tức là trước giờ bác nối đầu Q10 với DAC bằng cổng USB ấy ạ? Q10 chạy android nên nếu nối bằng USB thì dù cho nó có chạy được và phát được nhạc ra DAC thì nó cũng sẽ ko tối ưu như window và tiếng cũng sẽ ko thể hay bằng máy tính chạy window đc. Cổng USB nó khác với các cổng coaxial hay optical ở chỗ nó đòi hỏi phải có phần mềm của hệ điều hành hỗ trợ chứ ko thể cắm 1 phát ăn luôn được. nhiều trường hợp cắm 1 phát ăn luôn thì tiếng lại ko ăn thua. Về phần chỉnh ở đầu q10 thì như bác mô tả thì có vẻ là nó ko cho chỉnh gì rồi, cái EQ bác ko nên chỉnh vì khi dùng nó sẽ làm cho tiếng bị đục hơn.
Vâng đúng rồi, khi chỉnh EQ lên nghe chán lắm. Khi mua q10 về thì đại lý họ cài đặt cho lên về chỉ việc cắm usb là nó chạy và mỗi lần rút dây usb ra và cắm lại thì nó yc phải chạy usb là chế độ mặc định. Từ hôm qua có dây coxia là e k dùng dây usb nữa và tiếng có cải thiện đặc biệt là tiếng bass nghe có lực hơn.
E rất cảm ơn bác về những chia sẻ, có gì mong bác tư vấn giúp để e được mở mang hiểu biết về audio.
Bác cho e hỏi chút, q10 thì cài phần nghe nhạc nào để nghe lossless. Hiện e đang nghe bằng kidi và nghe onlie được lossless.
phần mềm ko quan trọng bằng phần cứng và phương thức play nhạc bác ạ. Phần mềm thì chỉ cần nó play thành công là được, nhất là android lại ko cho tinh chỉnh nhiều như window Đã nghe nhạc lossless thì bác phải download về máy và play bằng phần mềm trên máy bác nhé, nghe online rất dễ gặp lossless loại fake chất lượng kém, dù cho có lossless xịn đi nữa thì nghe online chất lượng chắc chắn sẽ thua kém so vói bác nghe offline.
