Nguồn âm Digital vs. Analog

Chào các bác, gần đây trong giới audiophile có rất nhiều tranh luận liên quan tới chất lượng âm thanh giữa digital và analog, tôi xin góp vui bằng cách trình bày những quan điểm và kinh nghiệm của mình về vấn đề này.
Trước tiên tôi xin so sánh chất lượng của đĩa than – LP với đĩa CD (Red book 16bit/44.1kHz). Trong thế giới analog, có lẽ chất lượng của LP chỉ kém băng Master Analog mà trước đây các hãng thu âm hay dùng để thu bản gốc. Có một số người gọi băng đó là băng cối nhưng trên thực tế là chất lượng băng cũng như thiết bị ghi và đọc băng này khác xa những thứ cùng tên mà chúng ta có thể mua được ở VN (kế cả băng và thiết bị được dán mác Pro). Với đĩa CD, đây là một chuẩn được Sony và Philips thiết lập từ những năm 79/80 khi mà công nghệ số chưa phát triển. Đến bây giờ, tất cả các đĩa CD (cho dù ngoài vỏ có ghi 20,24,32 bit) đều vẫn dùng định dạng 16 bit – 44.1 kHz như thủa sơ khai này.
Sau một thời gian so sánh chất lượng âm thanh giữa CD và LP tôi có những nhân xét sau:
Một hệ thống đĩa than cho dù không đắt tiền cũng có nhiều điểm nổi trội so với nhiều đầu CD loại tương đối tốt. Những điểm dễ nhận ra nhất là: độ phân giải cao hơn; tiếng bass tròn, rõ và thật hơn; tiếng treble tuy không cao bằng nhưng tơi, mảnh và tinh tế hơn; không gian tốt hơn. Tất nhiên CD cũng có một số điểm mạnh hơn như: dải âm rộng hơn, tiếng ồn ít hơn, dải động tốt hơn v.v.
Với rất nhiều thử nghiệm trên các hệ thống đọc CD và LP, tôi rút ra kết luận cho riêng mình như sau: nếu một hệ thống đọc đĩa CD 16 bit thật tốt và được người dùng xử lý kỹ để giảm jitter (nguồn điện thật sạch, đường kết nối tín hiệu số thật tốt, chống rung tốt v.v) thì sẽ có chất lượng âm thanh tương đương với hệ thống đọc LP loại khá (và cũng kha khá tiền). Phải công nhận rằng độ phân giải thấp kém và lỗi thời của đĩa CD cộng với khả năng chống Jitter yếu của các đầu đọc phổ thông làm cho chất lượng âm thanh của CD yếu thế so với LP.
Như vậy liệu đã có thể đánh giá chất lượng âm thanh Analog vượt trội so với âm thanh Digital? Với những hiểu biết của mình tôi xin khẳng định là không. Thậm chí cả chục năm trước công nghệ Digital đã vượt trội so với công nghệ Analog.
Tại sao tôi dám nói vậy? Đơn giản là băng Master Analog, niềm tự hào của âm thanh Analog, là nguồn âm để ghi ra những đĩa LP có chất lượng cao đã bị Digital đánh bại cả thập kỷ trước. Những thiết bị Digital này ra đời cách đây đã hơn 10 năm và chỉ cần áp dụng những kỹ thuật và công nghệ số thời bấy giờ (20bit – 48kHz). Một trong những thiết bị đó là Đầu băng kỹ thuật số Nagra-D. Mọi người có thể tham khảo bài viết trên các tạp chí chuyên ngành như Studio Sound hay Stereophile để hiểu rõ hơn về thiết bị này. Tôi chỉ xin trích một đoạn bài viết trên Stereophile số tháng giêng năm 96: http://www.stereophile.com/hirezplayers/461/
“ Does the 20-bit Nagra produce recordings better than the highest-quality analog recorders? It should be noted that I have no experience with other high-end 20-bit digital recorders, like the Sony DASH machines. However, over the past two decades, I have used 3M, Ampex, Otari, ReVox, Studer, Tandberg, Tascam, and TEAC open-reel analog machines, in flavors ranging from 2-track to 24-track. The tiny Nagra-D puts even the mighty ½"-tape, 2-track Ampex ATR-100 in the shade.
Conclusion
Yes, the Nagra-D is expensive. But without a doubt it's the finest audio recorder I've ever had the privilege to use. And the most flexible. Highly, I repeat highly, recommended.”Đến giờ đây, điều không thể chối cãi là hầu hết các hãng thu âm danh tiếng đều thu bản gốc vào Master Digital Tape hoặc một thiết bị số khác và độ phân giải đã tăng lên nhiều so với 20bit-48kHz của đầu Nagra D phiên bản đầu tiên. Chất lượng âm thanh của những bản ghi này chắc chắn cao hơn rất nhiều so với chất lượng của đĩa LP loại tốt nhất và điều quan trọng rằng khi ta đã có bản gốc ở Master Digital Tape thì ta có thể có được vô số bản sao có chất lượng không hể thua kém bản gốc – điều mà với Analog không bao giờ có được.
Nếu ai theo dõi các triển lãm về âm thanh hay các thiết bị điện tử lớn như CES trong những năm gần đây sẽ nhận ra rằng, các hãng không còn dùng băng Master Analog để trình diễn thiết bị nữa, thay vào đó có thể thấy rất nhiều hãng danh tiếng như Halco, Cello, Wilson Audio demo những sản phẩm tốt nhất của mình với Nagra D (phiên bản mới) chạy băng digital 24 bit - 96/192 kHz với Muse 296/192 DAC.
Nếu ai hiểu về số và xử lý tín hiệu số sẽ biết rằng bản ghi 20 bit – 48 kHz có chất lượng và độ phân giải cao hơn rất nhiều so với 16 bit - 44.1 kHz. Nếu một bản ghi Master 24 bit – 192kHz mà down xuống 16 bit / 44.1 kHz cho phù hợp với chuẩn CD thì sai số và lượng thông tin mất đi là vô cùng lớn, ấy vậy mà biết cách khai thác tốt ta vẫn có được chất lượng âm thanh tương đối cao cấp. Nếu ta khai thác tốt tín hiệu của bản gốc 24 bit -192 kHz thì âm thanh sẽ ra sao? Tôi xin được trình bày vấn đề này trong một bài khác, đến giờ đón con rồi, hehe

 

Bài viết rất bổ ích.
Mời bác Tannv và các bác khác tiếp tục chủ đề này (một cách nghiêm túc).
Xin cảm ơn!

 

Định tham gia vài câu nhưng sợ bị cho là không nghiêm túc (tính em hay vậy :wink: ) nên thôi

 

Các topic từ trước đến nay đều không nghiêm túc ?
Bài viết có gì quan trọng đâu mà xanh với cả đỏ, bác HPTS làm em hoa hết cả mắt :cry:

 

Các bác thông cảm, tôi không có ý gì, nhưng cũng với chủ đề này, bên audiovnclub đã xảy ra khẩu chiến và dung lượng bài spam nhiều vô kể. Người đóng góp ý kiến thì ít, vào "tếu táo" thì nhiều. Mà cư dân audio thì vào chơi cả 2 web, nên tôi mạn phép nói trước như thế cho mọi người hiểu.
Đơn giản có vậy thôi, đừng bác nào nâng cao quan điểm.

 

Em có điều không hiểu về độ phân giải của âm thanh, nhờ bác giải thích giúp

 

Chào các bác,

Tranh luận để bổ sung sự thiếu hụt kiến thức audio mà, có phải chính trị đâu mà "nâng cao quan điểm" hay "chụp mũ" hả các bác.
Bài viết của bác tannv mang tính lý luận khoa học.
Mong các bác khác có ý kiến bổ sung hay phản biện để cho em và 1 số anh em còn "nai" khác có cơ hội nâng cao tầm nhìn/nghe!
Riêng em về mặt lý thuyết thì chịu chết, còn thực tiễn thì đang chơi thử cả CD/LP nhưng chưa thể (và không biết bao giờ có thể) đánh giá được sự hơn/thua của chúng. Tại tai của em nó "trâu" quá chăng? Hi hi

 

hehe...đồng ý, chỉ có điều phần lớn trong lúc chúng ta nghe nhạc, đầu cd lại làm điều ngược lại: chuyển 16bit/44khz ra thành 20-24bit/192khz hoặc cao hơn nữa....

 

Xin quay trở lại với vấn đề chính của topic này: so sánh âm thanh Digital và âm thanh Analog. Tôi chỉ muốn đưa ra đây nhận xét rất đơn giản của bản thân sau một thời gian nghe và so sánh giữa CD và LP (chỉ thuần túy về mặt âm thanh) như sau:
- CD: âm thanh sạch sẽ, chi tiết, không gian rộng, giải động tốt, với một hệ thống tốt sẽ cho âm thanh ở giải trung không thua kém nguồn âm của LP.
- LP: âm thanh mộc mạc, gần gũi, đặc biệt tiếng bass mềm mại và dầy dặn cùng với tiếng treble hết sức trung thực, mang tính đặc trưng là những thứ mà âm thanh CD đến nay vẫn chưa có được. Tuy nhiên có nhược điểm là độ ồn cao và mức độ ảnh hưởng lớn của chất lượng của cả phần cứng và phần mềm trong hệ thống đối với chất lượng âm thanh.
- Kết luận: Mỗi loại nguồn âm thanh đều có ưu và nhược điểm riêng. Việc chọn nghe loại nguồn âm nào chủ yếu phụ thuộc vào thể loại nhạc muốn nghe: CD => thích hợp với loại nhạc sôi động, đòi hỏi giàu chi tiết (pop, rock, acoustic, giao hưởng...); LP => thích hợp với loại nhạc nhẹ nhàng, tình cảm (vocal, hòa tấu thính phòng, độc tấu...)
Riêng đối với nhạc jazz thì còn tùy vào từng thể loại, hiện em xài cả 2 loại nguồn âm CD và LP để thưởng thức.

 

Nghe ông NAT = CD dở lắm ...

 

bác VQ_audio ơi bác co đĩa CD Nat nào không sài thì cho mình nhé

 

Em cũng đồng ý với bác Jazzlover vì em cũng rút ra kết luận tương tự như vậy.
Em xin đóng góp thêm 1 chút ít nữa là đĩa LP nghe nhạc Disco thập kỷ 80 hay còn gọi là New Wave thập kỷ 80 rất bốc (mặc dù tiết tấu nhanh và dùng rất nhiều nhạc cụ điện tử) vì tiếng trống của nó nghe rất bung giống như chúng ta đứng cạnh bộ trống thật đánh. CC Catch, Sandra, Mordern Talking, Joy ... là thuộc những nhóm nhạc này. Em có cả CD (digital remastered) lẫn đĩa LP thì đĩa LP nghe sướng hơn nhiều mặc dù âm thanh không sắc như CD. Mỗi lần nghe LP là tay chân muốn múa theo liền chứ nghe CD ít có cảm giác đó Có lẽ vì thời đó còn dùng kỹ thuật thâu Analog và ngay cả những nhạc cụ Synthesizer thời đó mặc dù là nhạc cụ điện tử nhưng lại dùng kỹ thuật Analog để tạo âm thanh điện tử ví dụ những cây đàn keyboard như Yamaha DX7, Roland Juno 6, Mini Moog,... Do đó Analog sang Analog thuần túy ví dụ như LP, băng cối thì hay.

Tuy nhiên nhạc New Age (không phải New Wave) thời nay ví dụ như Yanni, Kitaro ... dùng rất nhiều nhạc cụ điện tử và kỹ thuật thâu Digital thì em lại thấy âm thanh CD lại hay hơn so với LP vì em khi xưa lâu lâu tụi phòng thâu quảng cáo nó có tặng cho CD lẫn LP cho cùng 1 Album. Bỏ vô nghe thử so sánh liền tại chỗ là nhận xét ra được ngay. Có lẽ Digital sang thằng Digital (CD, Super CD) thì lại chiếm ưu thế mặc dù nhạc New Age có mang tiết tấu chậm đi nữa và cho dù có dùng nhạc cụ cổ điển như nhạc của Kitaro.

 

Đoạn này thì những người đã chơi LP đều đồng ý với bác

 

Bác Dztronics oi, em có đọc bài của bác trong mục camera giữa vấn đề số và film. Bác là người phân tích rất rõ ràng cho mọi người biết để so sánh giữa hai loại này. Cũng như bác khẳng định về số thay thế film.

Thì em nghĩ trong audio cũng thế. Nếu lấy CD (công nghệ số 20 tuổi)để so sánh với với LP, thì cũng chẳng khác gì dùng máy số D1 đời đầu so với máy EOS 1V đúng ko bác.

Vấn đề ở đây là việc khi audio chuyển mình từ độ phân giải thấp 3M pixel 16bit sang các độ phân giải cao 20 bit thì nó đã chứng minh rằng chất lượng nó đã vượt qua chất lượng analogue ở mức bằng master. Việc còn lại là làm sao chuyển chất lượng băng master số tốt nhất đến tai người nghe chúng ta đúng ko ạ?

Bác Planet ơi, bác là người nghiên cứu nhiều nhất về giải mã tín hiệu CD bác có thể giúp mọi người hiểu biết qua về quá trình phát triển việc xử lý này được ko ạ? sao các chíp lại phát triển từ 16bit lên 18, 20,24 bit như hiện nay cũng như công nghệ delta sigma hiện nay được ko?

 

Trong lúc chờ đợi DACMAN đọc tạm cài này cũng thấy hay!

 

Hệ thống đối chứng giữa Digital và Analog - Theo các bác vậy đã tương xứng chưa .
SPEAKER:
Loa kèn Altec + JBL + Fostex
DIGITAL:
Transport : Mark Levinson 31.5 và CEC TL0
DAC: Mark Levinson 30.5
ANALOG:
Turntable : Micro Seiki RX5000
(Tham khảo thêm tại http://www.zenn.com.sg/beautiful_brute.htm - ảnh minh họa không phải bộ em trực tiếp nghe)
Turntable này ghép thêm 3 cần, riêng 3 kim giá mỗi chiếc từ 1500$-2000$ ! còn giá cần cũng không hề kém cạnh.
Đánh giá về chất lượng các thiết bị: >95%
Nếu thấy tương xứng - Các bác cho ý kiến em sẽ nêu ý kiến của của em sau khi nghe hệ thống này!

 

Cái : DAC: Mark Levinson 30.5 để làm gì hở bác ?
Còn : Turntable : Micro Seiki RX5000 có đường ra Digital hở bác ?????

 

Sao bác lại hỏi thế? Transport Và DAC để chạy đĩa CD, đại diện nguồn âm digital. Turntable để chạy LP đại diện nguồn âm analog.
Bác Haolp cứ phát biểu ý kiến, chứ bác hỏi thiết bị có tương xứng không e rằng khó trả lời quá.

 

Thưa các bác ! Bởi vì lâu nay em chỉ dùng các thiết bị phần nguồn dạng bình dân nên để có thể đưa ra ý kiến em đã đi nghe dàn này để học hỏi cũng như ngõ hầu có thể giải đáp các thắc mắc lâu nay của mình .
Khi nghe xong có một vài nhận xét như sau (Chỉ trên hệ thống này mà thôi)
CD và LP test - CAFE BLUE - Patricia Barber
Cả CD và LP cùng play 1 track và sẽ chuyển đổi qua lại để đối chứng.
1- LP nghe tiếng Bass và mid high+treble tốt hơn.
2- Không gian của LP gần gũi người nghe hơn
Có một điều rất đặc biệt mà khi nghe CD và LP em đã phải nói ngay với chủ nhân và người bạn đi cùng : Giọng của Patricia Barber LP trẻ hơn Patricia Barber CD đến mười tuổi ! nghe CD này ở nhiều dàn máy khác nhau cũng như trên hệ thống của mình em thấy giọng của CD như là của phụ nữ >35 tuổi, nhưng nghe LP thấy rằng như giọng của cô gái tuổi 20-25 ! Thật thú vị vô cùng ! Có bác nào biết năm sinh của Patricia Barber ?
Vậy có thể kết luận Analog vượt trội Digital ? Chưa - Bởi vì thời gian có hạn, test không được nhiều và căn cứ vào các thao tác khi sử dụng CD,LP và tạp âm do LP gây ra, số LP phát hành, giá cả ... em có nhận xét :
Nghe LP thú vị hơn, nhưng để sử dụng bây giờ thì CD là lựa chọn số 1! Đây là ý kiến của chủ nhân dàn máy:'' Nghe LP rồi không muốn nghe CD" và có bác dân chơi tại TP HCM sau khi nghe dàn này với LP đã về bán ngay đầu CD đang dùng là Esteroic X50 để chờ mua Tunrtable !!!

 

Có khi là motor của Micro Seiki có speed > 33+1/3 nên chị Barber được "cải lão hoàn đồng" :lol:

 

Bắt chước cách so sánh của bác Haolq, em tiến hành thử trên 2 cặp CD-LP Eagle-Hell freeze over và David Roth-Pearl diver ( LP180g, CD gốc )

Kết quả ( theo cảm nhận riêng thôi ) :

Eagle : CD hay hơn LP
David Roth : LP hay hơn CD

Vậy tạm kết luận : hòa 1-1

Đợi ru con ngủ rồi em thử tiếp hầu các bác ạ.

@hoangpts : tranh luận về chủ đề này rất vui và bổ ích , bác đừng căng thẳng quá, việc điều hợp diễn đàn cứ để cho đội ngũ mod bác ạ, mà em có thấy bác nào tranh luận không nghiêm túc ở đây đâu .

Xin cảm ơn.

 

Không hề sai vòng tua đâu ! Việc sai vòng tua này có lần nghe LP David Roth ở nhà một bác để lộn vòng tua nghe như giọng " Hoạn quan" vậy ! ở đây sự khác nhau đó là âm sắc mà người nghe cảm nhận được rất rõ ràng, chính vậy nên nghe LP xong không biết CD chuẩn hơn hay LP chuẩn hơn.

 

Không có cái nào chuẩn hết!!! Quan trọng là thích cái nào hơn thôi

Nè nhá:
Hầu hết giọng ca đều thâu qua microphone (+1 cái không nguyên thủy)
Thâu vô preamp microphone (+1 cái không nguyên thủy)
Trước khi vô băng master qua thêm 1 cái Gate-Limitter-Compressor (+1 cái không nguyên thủy)
Thâu vô băng master (+1 cái không nguyên thủy)
Mix nhạc ra dùng xử lý âm thanh Sound Processor (EQ, Reverb, Delay, Chorus) (+khối cái không nguyên thủy)
Ra CD hay LP (+1 cái không nguyên thủy)

...
Như thế là kiếm 1 âm thanh TUYỆT ĐỐI chuẩn coi như không có.

TƯƠNG ĐỐI chuẩn họa may là ca sĩ và ban nhạc đánh trước mặt mình trong thính phòng. Còn không thì nghe tại phòng thâu studio vừa mới mix ra khỏi bàn trộn với headphone (lúc này chưa ra media như CD hay LP)

Một điều quan trọng nữa là mạch khuyếch đại cho LP đến cả 100 lần cho MM đến 1000 lần cho MC. Như thế tiếng ồn điện lẫn cơ học đã rất cao đã vậy chưa tính tới méo điện và méo cơ học. Về đáp tuyến tần số lại là 1 vấn đề nhức đầu khác vì phải qua mạch lọc RIAA mà rất nhiều preamp ngay cả các hãng nổi tiếng cũng làm rất khó chính xác vì cần phải đo đạc kỹ lưỡng nếu không sẽ sai đáp tuyến băng thông ngay và sẽ đẻ ra truyện nhiều bass, hay nhiều treble, hay tiếng trung dày ..... giữa preamp phono này so với preamp phono khác. Đây mới chỉ kể đến phần phono output thôi vì sau đó giữa CD và LP đều dùng cùng preamp, power và loa nên không tính vào.

 

Thỉnh thoảng em có thử nghe qua lại mấy album em thích nghe giữa LP và CD:

1. MILES DAVIS “KIND OF BLUE”
2. DAVE BRUBECK “TIME OUT"
3. DAVE GRUSIN "DISCOVERED AGAIN"

Mức đầu tư giữa nguồn âm digital và analog của em là như nhau.

Đánh giá cá nhân thì ưu nhược điểm đúng như các bác đã phân tích ở trên cho cả 3 album. Trong đó khác biệt lớn nhất ở 2 album số 1 và 3.


Về độ truyền cảm (cái này thì nói ra cho vui chứ hoàn toàn mang tính chủ quan của mỗi người, tranh luận về audio cứ bị cái nguyên nhân này làm cho không có hồi kết) thì cá nhân em cho rằng LP truyền cảm hơn CD. Cùng một bản nhạc, nghe LP xong sau khi chuyển sang CD thấy nó cứ "trơ trơ".

Và âm thanh LP thấy "êm" hơn CD, nghe thấy thoải mái hơn CD.

 

Nhạc tính, nhạc tính.