Tám chuyện đèn đóm giúp newbie

Đọc topic khè newbie em thấy newbie chạy hết rồi vì chịu nhiệt không nổi, em xin mạo muội mở topic này với mong muốn các cao thủ giúp anh em newbie từng bước giải quyết các khó khăn trong công cuộc DIY đèn đầy hứng thú và không có hồi kết. Many thanksss :lol:

 

1. Đầu tiên là tiêu chí lựa chọn đèn.
Em nghĩ cứ tiêu chí chọn các đèn hay trong tầm giá là OK, không phân biệt Âu - Mỹ - Nga - Tàu. Thánh xa các đèn quá rẻ nhưng không bõ công làm, tránh xa các đèn sừng tê đã bị thổi giá gấp nhiều lần giá trị thực (trừ khi có giá trị sưu tầm).
2. Thứ hai là cách sử dụng đèn.
Các bậc tiền bối đều dạy rằng không có đèn dở, chỉ có không biết cách sử dụng thôi.
Vấn đề này quá ư là quan trọng, rất mong được các bác tiền bối chỉ bảo để anh em newbie đỡ trả học phí.

Đèn khuyếch đại tầng đầu em nhặt nhạnh được 1 số ý của bác Thanhtruc03, coi như mở đầu:

Cây 6H2P-EV lì đòn quá, em cho chạy 1mA, 250V cả tháng mà tiếng vẫn đơ đơ.
Đang thí nghiệm trên cục nguồn rời, cho chạy 3mA, 300V liên tục vài ngày xem tiếng nó có mềm như đèn Mỹ không?

Cây EF86 thì tải tài liệu phía dưới về, đọc trang 5, chọn chế độ ít méo nhất theo bảng là:
Va = 200V, Ia = 0.5mA
Điện trở anod Ra = 220K
Điện trở cathode Rk = 3K9
B+ tầng này là 312V
DataSheet là vậy nhưng làm thực tế thì nên tăng dòng bằng cách giảm Rk xuống còn 2k7, thậm chí 2k2 nghe Sẽ hay hơn.

6sN7 thì quá dễ xài, nhắm mắt hàn cũng hay. Nếu dùng đảo pha thì chạy 6 - 8mA cho bền đèn, rơi áp qua đèn 100 - 200V đều được, nếu dùng khuyếch đại chạy 3 - 5 mA là ổn.
cho B+ bằng cây EF86 cho dễ xài.
nên đảo pha bằng cây này, Ra = Rk cho tiện, khỏi cân chỉnh mệt

 

Em nghĩ cụ chủ cũng nên chia ra đèn tầng nào chứ chung chung thì cũng ... khó mà đút kết.
Đã vậy phải giới hạn giá thành bao nhiêu gọi là tối đa nếu vượt quá giá này thì không nên giới thiệu. Dùng trang web bán đèn nào để định giá ....
Tỉ lệ giá thành như thế nào so với công suất ra loa thì thích hợp và mang tính thực dụng. Trong vấn đề này cũng nên chia ra 2 trường hợp: 1 là SE và 1 bên là PP. Không khéo nhiều lúc giá thành cái OPT sẽ quá mắc hoặc quá mất công quấn so với giá thành của bóng đèn nên nhiều lúc DIY những bóng đèn này chưa chắc đã đem lại hiệu quả thực dụng ...
Giới hạn áp tốt đa (B+) để dễ bề thực hiện cũng như vấn đề an toàn cũng như việc tìm kiếm linh kiện khác như tụ, trở ....

 

mình nói theo thứ tự từ khi vào đến khi ra luôn nha cụ. đại để gồm các mục sau:

1. phối hợp trở kháng ampli với tầng trước như thế nào ?
2. chọn đèn đầu và chế độ hoạt động ra sao cho tốt ? ---> tiêu chí chọn bóng tầng này là gì ?
3. chọn tube lái và chế độ hoạt động sao cho ngoong ? ---> nên lưu tâm đến bóng nào có thông số ra sao ?
4. chọn bóng công suất và chế độ chạy sao cho đã ? chạy 5 cực vs siêu tuyến tính vs 3 cực với điểm mạnh và yếu nào ?
5. opt thì có 1 chương riêng... rất phức tạp.... :mrgreen:

đương nhiên các mục trên chia theo 2 phe SE và PP.

nếu ngoong nữa phân tích luôn về operating point, load line, swing volts, harmonic distortion... :wink:

em xung phong vào nhóm tiếp tân Newbie club, nên hết sức chăm chú lắng nghe và học hỏi.

 

Các bác giúp cho phần này trước đi, em và rất nhiều new đang bí.

 

Nhất trí với bác chủ topic, cái topic ... khè newbie thì anh ae newbie chạy hết ráo rồi, trong đó có em :lol: .
Vậy bác QA làm cái mục 1 đi. Tầng trước là tầng... pre hả bác?

 

Harmonic distortion thì có được đọc trên forum, còn mấy cái từ chiên môn kia thì... bí hầm dừa .

 

thật ra mấy cái này trong sách có viết hết rồi nhưng để hiểu thấu đáo cũng ít người. khi hiểu được chuyện này, mình mới nâng tầm tự diy và không bị tẩu hỏa nhập ma ... kiểu như Tây Độc học Cửu âm chân kinh :lol: ... chẳng lẽ suốt đời search Gúc gồ tìm mạch roài làm y choang thì chán qué

vấn đề em nêu ra đây là chọn điểm làm việc thực tế/ cụ thể sao cho nghe hay. một số bóng chạy đúng đata nghe hông hay, một số chạy khác đi nghe mới hay vì đôi khi do méo cao hơn. rồi thì nhìn thông số bóng cho gợi ý gì ? nó thích hợp cho mục tiêu nào ? rồi cách khắc phục khuyết điểm của từng tầng khuếch đại ? đại loại như bù sự thiếu treble, thiếu bass bằng cách nào ? làm sao đệ tăng độ động ? làm sao cho tiếng mềm đi, ngọt ngào hơn ? ....

lại 1 câu rất quen thuộc " nghệ thuật trong kỹ thuật " hay đại loại " nghệ thuật vị nhân sinh ". vì thế em rất thích cách viết của Đại sư Thanhtruc... rất người thật việc thật. học theo cách đó cho nên trong topic đèn đóm của em, sau khi cân chỉnh qua thực tế 1 thời gian thì lúc nào em cũng vẽ lại mạch là vậy. có thể không lý giải được về kỹ thuật vì trình độ đa phần anh em ta không phải chuyên điện tử, nhất là đèn điện tử nhưng cứ ráp y chang vậy là nghe hay :lol:

em thích thực tế

 

Ra đề vầy cho giống newbie nè...

Theo giá: Bóng tiền kd giá <500k/bóng, bóng kd < 1tr/bóng.
Theo mạch: không quá 50 điểm nối.

mời các sếp tiếp ạ

 

Em cũng đồng ý với bác ở điểm này.
Thực sự là cảm nhận của mỗi chủ quan khác nhau nên nói điểm này hay, điểm kia dở cũng khó. Đèn cũng vậy, có rất nhiều loại khác nhau cho dù chúng cùng tên cùng ký hiệu. Chi bằng các bác lạm bàn và chỉ cho chúng em cách chọn, cách điều chỉnh... để có thể tự mày mò làm được trên những kiến thức đã học hỏi.
Em nghĩ nên bắt đầu với những cây đèn phổ biến, thông dụng như 6SN7, 12AU7, EL84, 6V6 ... Đặc tuyến, tải thuần trở, tải choke, tải biến áp, cách tính gain, ưu nhược ...
Các bác đàng nào cũng một công viết, hệ thống lại cho các new bây giờ, sau này đọc cho dễ nắm bắt.
Nếu cần thiết có thể làm một cái project thật đơn giản với đèn thông dụng để VD cho sinh động!?

 

Bác lại lôi 1 đống lý thuyết tùm lum tà la vô nữa không khéo newbie như tụi e bị khè tiếp chạy sút quần!
Theo e cứ chọn 1 cái mạch nào kinh điển dễ ráp, ít linh kiện, ngon bổ rẻ ráp cho kêu cái đã. Khi kêu rồi chắc chắn newbie sẽ khoái----> cân chỉnh mod miết tiếp cho hay---->newbie sướng, cứ thế rồi từ từ thành cao thủ mấy hồi!
VD:
-Làm cặp bóng 6SN7 hoặc 12AU7 thường thường ~ 500ng đến 1tr cặp
- Bóng công suất 807 chẳng hạn 500ng ~ 1tr cặp
Lắp theo mạch SRPP khỏi tụ catod ( cho đỡ hao) nối tầng bằng tụ ( chợ) vào 807 chạy 3 cực.
Kêu cái đã sau này tính tiếp! hehe

 

Với những câu hỏi về kỷ thuật + với nick concerto , Limk , Trannguyennguyen , tcqanh , mtbe ...thì newbie lại bị khè và chạy tiếp thôi ( bình mới rượu củ ) . Em nghỉ thực tế hơn là các bác nên phân tích 1 schematic SE đơn giản nhất , linh kiện rẻ nhất , dể kiếm nhất từ đó newbie sẻ dể tiếp cận kỷ thuật qua nghệ thuật ...ném đá của các bác .

 

Thiệt ra em thấy dễ cho newbie bắt đầu nhất là dùng board kit chớ hổng phải schema :wink:

 

Loanh quanh cũng vẫn lại có chừng đó ông vào tám thôi :lol: Các bác muốn mở topic nghiêm túc thì nên tránh chữ tám

 

Em thấy những vấn đề đưa ra cũng chẳng đơn giản cho các cao thủ, chứ đừng nói đến nưubi, muốn hệ thống được phải có kiến thức nền kỹ thuật tối, biết rộng, hiểu sâu. Tìm sách viết còn không thấy. trong khi đa số́ các diyer chủ yếu là tay ngang nhiều ngành nghè khác nhau, viết thì viết nhưng khi bị zí là lại 'hỏi xoáy-đáp xoay' thôi. Đang nói về méo tín hiệu, tuyến tính thì nhảy qua cảm thấy trung thực hay dở, đang so sánhvề đèn lòng vòng 1 hồi qua đèn và bán dẫn, chủ yếu nặng tính hơn thua. Cuối cùng cũng thành tám chuyện đèn đóm- khè newbe

 

Em có hỏi mấy vấn đề bên kia nhưng toàn thấy các cụ khè nhau, hổng ai trả lời cả mặc dù e là new chính hiệu.
Nếu bác chủ không mở topic này thì em cũng mở top "hỏi xoay , đáp xoáy" - hỏi các vấn đề xoay quanh mạch khuyếch đại âm thanh dùng tube và trả lời xoáy thẳng vào vấn đề cho gọn.
Ai có khúc mắc thì nêu. Ai biết, có tâm thì trả lời và bỏ qua những bài ném đá, dè bỉu ... Tuy nhiên, vẫn phải hệ thống từ a-z cho dễ hiểu.
Ý em là thế.

 

Thực ra thì tên của topic không quan trọng lắm, miễn mọi người tham gia tám với nhau vui vẻ, trong.
Kính,

 

Em nhất trí phần nào với cách đặt vấn đề của bác.
Em xin đề xuất sử dụng các kit kinh điển của Audio Note.
Có đủ tất cả các chủng loại, hướng dẫn lắp ráp rất cụ thể.
Hãy tránh xa các vấn đề lý thuyết phức tạp, các bác hãy giúp bọn em với từng mạch có thể sử dụng bóng gì, phải có iải pháp gì cho loại bóng đó. Rất cụ thể, dễ hiểu, dễ thử nghiệm. Kính

 

Bác đừng kill sự sáng tạo, tạo sự ỷ lại của toàn thể new chúng em. Gần đây có quá nhiều bộ kit dang dở rồi ạ!

 

Cũng chẳng biết hỏi ai nên lần đầu tiên em tiếp cận với tube cũng chính là clone lại cái mạch pre L2, hướng dẫn đầy đủ bằng tiếng Anh (nhờ dịch toét mắt) cho dù ngày nào cũng vô vnav.
Mới thấy các cao thủ thực sự giờ đã quy ẩn.

 

Các cao thủ cũng khó biết anh em newbie chúng ta gặp khó khăn ở điểm nào, nên chúng ta cứ bắt đầu tự bước, khó đến đâu hỏi đến đó.
Xin đề ra mõi tuần 1 sản phẩm.
Em xin bắt đầu bằng kit pre L2

 

Pre L2 này có 3 phần:
1. Phần nguồn. Có thêm lựa chọn cho newbie là dùng nguồn AC trực tiếp, không ổn áp. Kêu đã tính tiếp.
2. Phần phono: Chưa nhiều người sử dụng, tính sau
3. Phần pre chính: Chắc chiến đấu ngay được

 

Mạch này quá kinh điển, lèo tèo vài con linh kiện, mấy chục mối hàn. Ấy vậy mà đối với newbie vẫn khó ở các vấn đề sau:
1. Bóng:
- Nếu dùng 12AU7 thì chọn con nào, kinh phí tầm bao nhiêu:
+ Thông dụng thì 12AU7 RCA thường, Sylvania, GE,
+ Khá hơn tý thì RCA đầu trọc, D getter,...
+ Khá nhất thì long plate, phiến đen, logo kim cương;
- Nếu thay thế có thể dùng bóng nào, ví dụ 6N1P-EV, thay điện áp đốt tim 6,3V.
2. Trở ở các vị trí quan trọng...
3. Tụ xuất
4. Mod sang xuất OPT
Các cao thủ vào chém gió giúp bọn em với :mrgreen:

 

Theo yêu cầu của Bác Gà hồi sáng nay, em làm thử 1 mạch ampli này xem sao:
1- Yêu cầu là dùng bóng EL84 (6P14P cũng được) không thích đẩy kéo nhưng công suất khá --> chạy 5 cực SE đại khái theo sơ đồ sau:


2- Vào trang frank.pocnet.net tra datasheet của bóng EL84:


3- Vậy là ta cần có:
- Nguồn 250VDC/120mA (2 kênh). (54mA*2=108, cùng với dòng cho phần khuếch đại điện áp, chọn đại 120mA. Dĩ nhiên lớn hơn càng tốt)
- Trở cathode Rk=135 Ohm/2W (có thể dùng 2 con trở 270 Ohm/1W xoắn lại với nhau). (Ik=Ia+Ig2=48+5.5=53.5mA --> công suất Rk: Prk=Rk*Ik^2=0.386W --> nên chọn Rk có công suất 2W trở lên)
- Tụ thoát cathode Ck=330uF/16VDC. (Chọn dung kháng bằng 1/10 Rk ở 50Hz: Ck=1/(2*3.14*50*13.5)=235uF --> chọn 330uF)
- 2 OPT SE 5k. (4.5k, 5k, 5.2k, 7k đều được, chỉ cần điều chỉnh Rk theo datasheet là được).
- Theo datasheet thì lưới G1 được phân cực Vg1=-7.3V, vậy điện áp đỉnh đưa vào lưới G1 đèn EL84 không được vượt quá 7.3v (hay 7.3/1.4=5.2V hiệu dụng)
--> Như vậy ta cần có thêm 1 tầng khuếch đại điện áp có độ lợi từ 7.3 trở lên (để ngõ vào tiêu chuẩn là 1V đỉnh).

4- Cũng theo yêu cầu của Bác Gà, chỉ được chọn các bóng đang có: 12AU7, 12AT7. Cũng tra datasheet, 12AT7 có gain tối đa là 60, 12AU7 là 20 trong khi chỉ cần 7.3 nên ta chọn 12AU7.
Theo datasheet ta có:


Nguồn Ebb=90V thì hơi thấp, Ebb=300V thì hơi cao --> chọn Ebb=180V; gain thấp nhất là 14, ta có: (chọn linh kiện y như trong bảng trên cho nó khỏe)
- Rp=100k (trở anode 12AU7).
- Rs=100k (trở thoát lưới tầng sau tức là ngõ vào của EL84)
- Tụ nối tầng: C=0.47uF/300V trở lên (Cũng chọn dung kháng ở 50Hz bằng 1/10 tải của nó là Rs: C=1/(2*3.14*50*10k)=0.318uF nên chọn 0.47uF. Điện áp chịu đựng của tụ này không vượt quá điện áp nguồn: chọn 300V để an toàn khi đèn chưa nóng. Nếu chọn Rs=470k thì tụ này có thể dùng C=0.1uF, cách tính như trên)
- Rg1=100k (Volume)
- Rk=2.2k (trở cathode) --> Ck=47uF (Chọn dung kháng bằng 1/10 Rk ở 50Hz: Ck=1/(2*3.14*50*220)=14.4uF --> chọn luôn 47uF cho dể kiếm)

5- Chọn trở lọc và hạ áp sao cho áp cấp cho Rp=180VDC: chọn được R=56K (cho 1 kênh, cao áp cho EL84 thì dùng chung, cho 12AU7 thì dùng 2 trở 56k và 2 tụ 10uF/350V)

Phần nguồn bác nào giúp em với, giờ em phải đi dự đại hội võ lâm đây, có gì chỉnh sửa sau. (phần nguồn là hết sức quan trọng đối với Ampli SE)

 

Newbie chúng em đầu tiên nhìn vào là công suất :wink:
Mạch này sử dụng nguồn 250V, nên điện áp ra hiệu dụng max là khoảng 70V ở tải 5kOhm, tức là công suất tối đa khoảng 1W.
Các bác xem có đúng không ạ?