Âm hình

Năm mới chủ đề cũ

Chúng ta thường hay đọc được hoặc nghe nói: khi tôi nghe nhạc thì ca sĩ đứng đây, ông thổi kèn đứng kế, dàn trống gõ đằng sau.. bức tường nhà biến mất, loa máy biến mất , cứ như là nghe ca sĩ hát trước mặt mình vậy...và vân vân..

Vấn đề đã được đưa ra bàn thảo ở đây: http://vnav.vn/forum/viewtopic.php?t=9101

Nhưng chưa bàn đến thực tế:

- Bác có nghe được như thế hay không? âm thanh, âm hình 3 chiều)
- Bác có tin là âm hình có thật hay không? Hay chỉ nằm trong trí tưởng tượng mà thôi?

Ý kiến của bác là sao?

 

Bác đứng trước và miêu tả cho người khác nghe về một cô gái đẹp, hiển nhiên bác phải tả cái này đẹp, cái kia đẹp, nó đẹp như cái gì... không lẽ chỉ mỗi câu đẹp là đủ để khen một cô gái đẹp, và mỗi người khác nhau lại có một cách cảm nhận vẻ đẹp khác nhau. Tôi nghĩ âm hình và các tính từ, động từ ...khác khi nói về một hệ thống âm thanh nào đó nó cũng vậy.
Thực tế hệ thống stereo với 2 chanel thì thì chỉ thể hiện tốt với 2 kênh L,R thôi, nếu đĩa thu họ mix cho các nhạc cụ theo 2 kênh này ngay từ khâu thu thì còn có thể nghe thấy rõ ràng. Chứ nói 2 stereo mà có trước sau, phải trái, ngồi đứng.... để chơi nhạc thì tôi tin chắc người nghe phải xem dàn nhạc đó biểu diễn rồi hoặc đã xem DVD... các bác lấy DVD của Paul Mauriat thử xem, khi xem DVD họ hướng ống kính về từng người chơi nhạc khi nhạc cụ ấy làm chủ đạo. Tôi đố các bác nghe cùng bài này trên CD mà có thể biết được người chơi nhạc đó ngồi đâu trong dàn nhạc.

 

Hi hi cái này em cũng đồng ý 100% với bác Hỏa Tiễn phòng không!

 

chủ đề của em . Thực tế thì em thấy cảm giác xa gần là có thật (ví dụ như Track "Depth Introduction" trong đĩa demo của Chesky. Nhưng để tạo ra cảm giác này, cái trumpet dược đặt xa microphone ... 10 feet. Em nghĩ để tạo ra cảm giác xa, người ta phải hi sinh khá nhiều âm lượng thì người nghe mới nhận ra được. Có lẽ ngoài những đĩa cho audiophile test/demo máy, hoặc để hưởng thụ những special effects, các đĩa khác sẽ không hi sinh âm thanh để tạo âm hình.

Trả lời câu hỏi thứ hai, âm hình có thật hay không, em đã nói là có, nếu đĩa thu live và phòng nghe chuẩn. Còn thu trong studio thì xem ở trên .

Nhưng âm hình em nói là trái phải trước sau thôi. Và cũng là vị trí tương đối xa, là cảm giác tương đối thôi, chứ không rõ ràng như kiểu ông violin nghe như ngồi sát sau lưng ông cello, sau lưng là đến ông trống. Ngồi đứng thì em cho nó vào category "pótay.com".

 

Vấn đề âm hình của dàn nhạc sống khi phát lại trên hệ thống hifi hay hiend theo em hiểu thì cũng tùy theo là bài nhạc chơi nhạc cụ gì , cách thu âm ra sao thì may ra mới có âm hình được.
tai người định hướng và hình dung ra âm hình phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ sớm trễ của 2 tai, âm vang cộng hưởng, độ dài của tiếng vang....
Nếu trong ban nhạc chỉ chơi toàn bằng nhạc cụ Accutic, cá sỹ hát không echo và được thu âm bằng 2 micro đặt ngay trước mặt ban nhạc chứ không dùng 1 bộ khuyếc đại hoặc dây tín hiệu nào hết thì sẽ có thể có âm hình khi nghe phát lại.mà trong thực tế thì hầu như không đĩa nào thu như vậy có như vậy.
Trong nhạc cụ điện tử thì tín hiệu âm thanh được chuyền đến mixer qua dây dẫn và trước đó đã bị biến đổi nhiều qua những mạch khuếch đại và sử lý vậy nên không thể là có âm hình chính xác như tại sân khấu hay phòng thu được, lúc này âm hình tưởng tượng là phụ thuộc vào cừong độ, tiếng vang của nhạc cụ và người làm mixer.

Xin lỗi các bác em liên miên quá mà cũng chẳng biết có đúng nữa không

 

Em thấy cảm nhận chiếu rộng, chiều sâu, chiều cao sân khấu là có thật và không khó để cảm nhận.

Ngoài thiết bị (CD, Amp, Spk...) thì setup phòng nghe đóng vai trò rất quan trọng đấy ạ, định lượng ra thì hơi khó nhưng với 1 bộ dàn tương đối thì em thấy phòng nghe tốt quyết định đến 1/2 ạ.

Mà các đĩa mới (em nghĩ họ thu mono rồi mix) lại cảm nhận rõ ràng hơn những đĩa đã sx hơn 10-15 năm trước ??

 

Theo em âm thanh sì te có thể tạo ra hiệu ứng không gian, 3 chiều thì em không chắc nhưng 2 chiều thì có.

3 chiều không gian là chiều ngang, chiều cao, và chiều sâu. Cái chiều cao thì em không thấy. Nhưng 2 chiều còn lại thì thấy roài.

Thí dụ:

Chiều ngang (rộng): Tiếng dồn bộ trống, âm thanh chạy dần từ phía loa trái đi vào giữa 2 loa rồi chạy sang loa phải, rồi ngược lại.

Chiều sâu: Là tiếng bộ dàn này tiến gần hay bộ dàn kia tiếng lùi xa. Ở âm thanh tiến gần thì khó nhận diện tiếng hát cùng tiếng các nhạc cụ theo chiều sâu. Nhưng với âm thanh lùi xa thì chiều sâu này dễ nhận thấy hơn. (khác với âm thanh vòm surround, chiều sâu âm thanh stereo chỉ hiện hữu phía trước mặt người nghe).

Để ngoáy tai cái lý thuyết này. Nhà em có đĩa copy XLO (hình kèm theo).

Trong XLO, họ ghi âm các loại âm thanh test như: tần số cao thấp, ngược pha (out phase) hay đồng pha (in phase), mono, stereo đồng và ngược pha, nguồn âm thanh xa gần...

Chủ quan cá nhân.

Mời các bác xây dựng thêm.

Thân!

 

Cái vụ nghe có độ sâu em khẳng định là có tuy nhiên đó là do cảm giác thôi vì khi mix người mixer làm có tiếng lớn tiếng nhỏ tạo cảm giác có chiều sâu cho chúng ta. Khi nghe trên 1 dàn stereo mà tắt hết đèn đi, với những bản hòa âm hay chúng ta cảm cảm nhận được chiều sâu nhất là nguồn âm thuần analog

 

âm hình nghe từng cái kèn chỗ nào cái trống trước hay sau người này ngồi chỗ nào, người kia đứng ở vị trí nào....v..vvv toàn là tưởng tượng trong não các bác không ah, em chỉ cảm nhận sơ sơ ti tí về độ sâu độ động không gian âm nhạc thui chứ mấy cái kia thì em chịu, các bác thật sự có trí não phong phú khi thấy cái âm hình chi tiết từ 2 cái loa như thế

 

Theo em thì âm hình mà ta nghe được hay cảm nhận được là do sản phẩm của các bác thu âm hay nói rõ hơn là do các bác ấy quyết định. Khi thâu nhạc các bác ấy sẽ lắp đặt nhiều đầu micro thâu khác nhau cùng dẫn đến bàn mixer. Bộ thiết bị thu âm càng hiện đại thì càng có nhiều đầu micro thì ta càng nghe rõ âm thanh của từng loại nhạc cụ nằm ở đâu, trái phải hay trước sau. Hiện nay, trừ một số bản nhạc thu trực tiếp thì một số bản nhạc thu từ phòng thu thường được thu thành 2 lần (có lẽ do tính kinh tế): lần 1 thu ban nhạc chơi và lần 2 thu ca sĩ hát ta sau đó phối trộn lại. Khi ta nghe các bản thu kiểu này thì cũng có thể tưởng tượng ca sĩ ở đâu đó trong dàn nhạc nhưng thực ra thì chẳng có. Toàn bộ cái gọi là âm hình ta tưởng rằng nghe được hoặc cảm nhận được là do kết quả phối trộn của người thu âm. Đó chính là cái hay, cái tài của người thu âm. Đó cũng là sự khác biệt rất lớn giữa các người thu âm với nhau và ai thu âm hay, tái tạo được âm hình rõ ràng và hay cho người nghe thì sẽ nổi tiếng và được nhiều người nghe cũng như các hãng sản xuất ưa chuộng

Vì vậy, theo em thì âm hình là có và ta cảm nhận được nhưng thực sự là không đúng với thực tế. Nó chỉ là một sản phẩm của các nhà thu âm mà thôi

 

Em xin phép đưa ra một ví dụ cụ thể: Khi nghe nhạc đến đoạn trống báo thường người nghe sẽ nghe từ chạy từ loa trái (loa đối diện nằm phía bên tay trái người nghe) đến giữa rồi đến loa phải. Âm thanh sẽ thường đi từ cao sang thấp. (Em bỏ chơi trống trên 20 năm rồi nên quên tên các loại trống con trong bộ dàn trống nên mô tả không rõ ý). Tuy nhiên trong thực tế, người đánh trống sẽ đánh ngược lại từ tay phải đến tay trái người nghe. Khi ta nghe cứ tưởng rằng mình đang chính là người chơi trống chứ không phải là người đang nghe dàn nhạc

Các bác cứ thử kiểm tra lại thì sẽ rõ

 

Các bác hai-en trong 4 rùm sao không thấy ai có ý kiến...
Hay là dàn máy chưa chuẩn, nghe chỉ mới ra hai chiều :?

 

Âm hình được tái tạo rõ ràng trước sau, cao thấp, phải trái thì một phần do chất lượng thiết bị, một phần do set - up loa cho đúng với phòng nghe, set-up đúng thì cảm giác âm thanh không còn phát ra từ loa nữa mà cảm nhận được sân khấu âm thanh ở phía trước mặt mình. Em đang dùng đồ chỉ cỡ hi-fi nhưng nhờ set-up tương đối nên cũng thấy được âm hình, âu cũng là do may mắn vậy. Còn bác nào thắc mắc âm hình như thế nào thì mời đến tệ xá của em, rất hân hạnh được đón tiếp... :lol:

 

Trước tiên cái đĩa CD hoặc LP phải có âm hình chính xác rồi mới bàn tiếp được. Chắng hạn khi ghi âm nhạc cổ điển rồi mix không chính xác thì đố bác nào tái tạo được như thật. Một số đĩa nhạc Jazz cổ từ những năm 50-60 remastering cũng không ổn tẹo nào.

 

Em xin phép được đưa thêm một ví dụ nữa về âm hình như sau: Khi nghe các bản nhạc có liên quan đến mưa thì các bác sẽ nghe tiếng mưa rơi trong bản nhạc. Khi cảm nhận được tiếng mưa thì ta có cảm giác là ca sĩ và ban nhạc đang chơi trong mưa? :roll: Nếu sự thật đúng như vậy thì có lẽ ta chỉ nghe đến nửa bài nhạc là hết nghe được vì ca sĩ và ban nhạc không chơi tiếp được nữa vì đứt bóng hay nói theo kiểu dân gian là chết vì bị dòng điện từ các thiết bị giật chết 8)

 

Lại thêm một ví dụ nữa: Chắc các bác đã từng đi xem live show thì sẽ rõ. Khi xem ca nhạc, các bác đứng bất kỳ nơi đâu tại nơi biểu diễn thì cũng chỉ được nghe giọng ca sĩ phát đều trên hai loa. Vậy khi ca sĩ di chuyển khắp nơi trên sân khấu thậm chí đi xuống sân khấu tới trước mặt ta để hát. Vậy thì tiếng hát có di chuyển theo ca sĩ không. Xin thưa là không vì tiếng hát của ca sĩ vẫn phát từ các cặp loa để cố định chứ không thể di chuyển theo ca sĩ được. Vậy thì căn cứ theo tiếng nhạc và tiếng ca phát ra từ mấy cặp loa đặt cố định ở đó, ta cũng chẳng thể nào xác định rõ ràng là ca sĩ đang ở đâu?????

 

Thêm ví dụ nữa về tiếng sóng được thâu trong bản nhạc. Em xin được phép hỏi các bác giống trường hợp tiếng mưa là ban nhạc và ca sĩ có bơi trên biển hoặc chơi nhạc gần sát biển không mà lại có tiếng sóng. Nếu có thì làm sao có thể gào thét gần biển để mà thu âm được ?????

Và còn nhiều ví dụ khác nữa ........

 

Em cũng xin phép được lập lại là âm hình là có nhưng nếu nghe qua các thiết bị âm thanh thì chỉ là sự giả tạo. Nó chỉ tồn tại thật sự khi ta nghe trực tiếp từ các nhạc cụ không qua các nhạc cụ điện tử (đàn điện, organ, trống điện, ......) lẫn thiết bị âm thanh điện tử và nghe trước mặt ta thôi

 

Em cũng đi nghe một số bộ dàn của bạn bè và cũng thấy mỗi loại thiết bị cho âm thanh khác nhau lẫn âm hình khác nhau. Có bộ dàn khi nghe cảm giác thấy ca sĩ đứng giữa bộ loa (thường thấy), còn các thiết bị khác thì phân biệt rõ trái phải, trước sau rất rõ ràng. Tuy nhiên đó là việc cảm nhận thôi khi ta ngồi một chỗ để nghe. Nếu xác định chính xác vị trí từng nhạc công hay ca sĩ ở chỗ nào thì em xin các bác thử xem khi đến đúng chỗ đó, các bác cảm nhận như thế nào. Em xin ví dụ là có sờ được nhạc công hay ca sĩ không, có cảm nhận được giọt mưa rớt trên người như thế nào,......?????? Lúc mình đứng ở chỗ đó thì ca sĩ và nhạc công ở đâu ?????????. Em đã thử qua rồi nhưng........... :cry: :wink:

Mời các bác đoán tiếp

 

Trong khi nghe nhạc ở dàn máy thì âm hình chỉ là sản phẩm được tạo ra bởi các hiệu ứng nhạc cụ, kỹ thuật của người mixer và trí tưởng tượng của người nghe thôi, mặc dù lúc nghe vẫn có thể hình dung ra xa gần và phải trái , nhưng nó không thể miêu tả được đúng như thực tế tại hiện trường.

 

Để tránh hiện tượng "Âm hình to và Âm hình nhỏ", em xin túm lại vài quan điểm của em từ thread trước về việc tái hiện âm hình dùng 2 loa stereo như sau:
1. Khả năng định vị trái phải là hoàn toàn có thật và dễ dàng.
2. Khả năng định vị trên dưới là không thể.
3. Khả năng định vị trước sau: có thể có nếu người thu làm một trong 3 động tác sau:
a. Tăng giảm volume để tạo cảm giác xa gần.
b. Thu nhạc sống không dùng micro riêng cho từng nhạc cụ (như bác fatman đã mô tả trong post ngày 5/1).
c. Giả lập tiếng vang và cộng hưởng để tạo cảm giác chiều sâu (giả lập b.) bằng phần mềm/cứng xử lý.

Còn một vấn đề cuối cùng là có bao nhiêu phần trăm đĩa nhạc có chứa thông tin về định vị trước sau(3):

i. Nhạc mix ở studio VN có không?
ii. Nhạc mix ở studio hải ngoại có không?
iii. Nhạc mix ở studio nổi tiếng nước ngoài có không?
iv. Nhạc ghi cho mục đích audiophile testing/demonstration có không?

o. Nếu người thu/phương pháp thu cho ra đĩa nhạc KHÔNG có thông tin trước sau, mà người nghe nghe được / cho rằng nghe được thì đó hoàn toàn là tưởng tượng chủ quan.
oo. Nếu đĩa nhạc có thông tin trước sau, có khả năng nghe được chiều sâu.

Vậy câu hỏi cuối cùng của em là có bao nhiêu đĩa CÓ thông tin trước sau mà không phải đĩa test/demo (mục i. -> iii.). Các bác biết nhiều hiểu rộng có thể cho em xin một số đĩa và cho biết luôn nó có chiều sâu là do lý do nào (a, b hay c).

Cám ơn các bác vạn lần.

 

Xin chúc mừng bác thientoan.
Con đường nghe nhạc của bác là chỉ có đi lên mà thôi.

Nếu ai chưa nghe( hay cảm nhận) được âm hình thì không tin rằng điều này là thật, và cũng không tin là có nữa.Nhưng mà không sao, cứ cố gắng nghe, và thay đổi máy thì biết đâu có một ngày đẹp trời nào đó ta sẽ nhận ra nó.

Mến

 

Vậy là chịu khó đổi máy, và đến khi đủ trình độ và vào 1 ngày đẹp trời nào đó ta có thể có âm hình do tưởng tượng sẽ giống âm hình thực tế sao Bác ? So với chỉ 1 bài nhạc hay so với các loại đĩa nhạc vậy ?

 

Mượn thơ Đỗ Trung Quân vậy:

hãy tưởng tượng đi thôi
thời gian đã hết
em sẽ thấy niềm vui của anh
niềm vui có thể làm ta hét lên
có thể làm khóc được
khi mở mắt ra- mọi điều tưởng tượng
tất cả đều chỉ là tưởng tượng
thế thôi...

 

Không nhất thiết phải đổi đồ liên tục đâu bác, bác chỉ việc đổi vị trí 2 loa thôi, cứ di chuyển 2 loa và vị trí ngồi nghe sao cho 3 vị trí nằm trên 3 điểm của tam giác đều có cạnh khoảng 2 - 2.5 m thôi, lúc đó bác sẽ thấy được âm hình ngay. Và khi cảm nhận được âm hình rồi thì lúc đó với bất cứ dĩa cd nhạc nào thì bác cũng thấy được thôi. :lol: ( tuy nhiên âm hình rõ hay mờ cũng phụ thuộc vào phòng nghe và chất lượng mix của hãng dĩa nữa nhé.)