Cơ bản về xử lý phòng nghe

Discussion in 'Thiết kế phòng nghe' started by tcs, 19/6/08.

  1. tcs

    tcs Advanced Member

    Joined:
    26/1/06
    Messages:
    172
    Likes Received:
    43
    Location:
    Ha Noi
    Em cũng mới quan tâm đến việc xử lý phòng nghe gần đây. Tiện thể thấy có trang web này viết khá hay nên dịch để anh em tham khảo:

    http://www.crutchfieldadvisor.com/S-roZ ... stics.html

    Xử lý phòng nghe

    Hiện tượng dội âm

    Lợi ích:
    Tai của chúng ta rất nhạy cảm với vị trí phát ra của nguồn âm. Ngay cả khi nhắm mắt, bạn cũng có thể hình dung được vị trí của một người đang nói trong phòng. Điều này có được là do não chúng ta tự động tính toán thời gian của các âm trực tiếp và âm dội đi đến tai để xác định vị trí nguồn âm. Nhưng sẽ rất khó để xác định vị trí với một phòng nghe có qua nhiều âm thanh dội hoặc với một nơi trống trải ngoài trời hầu như không có chỗ dội nào ngoài mặt đất.

    Tuy vậy, tai của chúng ta không hoàn hảo. Do đó, trong trường hợp âm thanh dội không quá to và thời gian trễ không quá lâu, chúng ta sẽ cảm thấy âm thanh nghe rộng hơn. Đây là một tác dụng tốt của dội âm.

    Nếu như âm dội quá to hoặc thời gian trễ quá lâu, cái chúng ta nghe thấy sẽ là tiếng vang, không tốt cho âm hình.

    Một trong những bí quyết của hệ thống Dolby Digital để tạo hiệu ứng âm thanh vòm đó là tín hiệu truyền đến các loa surround có một độ trễ là 15-20 ms.


    Tác hại:

    Có một vài vấn đề cần quan tâm như sau:
    Sóng đứng và cộng hưởng phòng:
    Sóng đứng được tạo ra khi có hai mặt phẳng song song trong phòng nghe. Ví dụ như hai bức tường hoặc trần và sàn. Sóng đứng làm méo âm trầm và trung trầm từ 300 Hz trở xuống.
    Bạn có thể kiểm tra âm trầm trong phòng nghe của bạn bằng cách bật một đĩa nhạc với nhiều âm trầm và di chuyển tới các vị trí khác nhau trong phòng. Bạn sẽ thấy tiếng bass mạnh hơn khi ở những vị trí gần tường hoặc trong góc, nơi sóng đứng thường tụ lại. Do đó cột chân voi hoặc bass trap thường được đặt ở góc phòng để xử lý hiện tượng này.

    Âm vang(flutter echo)
    Xảy ra ở những phòng nghe có những mặt phẳng song song và cứng. Hiệu ứng này tạo những tiếng vang sau khi âm gốc đã tắt.
    Hiệu ứng này ảnh hưởng đến độ nhanh và dứt khoát của âm thanh và làm cho dải trung và cao trở nên chói và khó nghe. Nó ảnh hưởng đến tần số 500 Hz trở lên và là một lý do chính làm cho cùng một cặp loa phát ra những âm thanh khác nhau ở những phòng khác nhau.
    Để xữ lý âm vang, chúng ta cần đặt các tấm tiêu, tán âm ở các mặt phẳng song song để hạn chê sóng đứng.


    Tiêu âm

    [​IMG]

    Đây là lựa chọn chủ yếu để xử lý dội âm.
    Âm thanh phát ra từ cặp loa, cũng như dội từ tường là và các vật thể trong phòng, thực ra là năng lượng sóng âm. Trong việc xử lý tiêu âm, những vật liệu dày và có cấu trúc tổ ong thường được ưa chuộng. Chúng tiêu âm bằng cách chuyển năng lượng sóng âm thành nhiệt. Điều này xảy ra khi các dao động âm trong không khí chui qua vật liệu tiêu âm, va đập và chuyển hoá thành nhiệt. Mỗi chất liệu của các đồ vật trong phòng nghe có tác dụng tiêu âm khác nhau. Ví dụ như trong bảng sau, có thể thấy thảm và rèm chủ yếu có tác dụng với tần số trên 500 Hz. Trong khi cửa kính lại hấp thụ được âm trầm, do kính sẽ dao động cực nhỏ khi có âm trầm dội tới.

    [​IMG]

    Một điều cần lưu ý là sử dụng quá nhiều tiêu âm sẽ cho kết quả không tốt. Lúc đó âm trung và cao dội vào tường sẽ bị triệt tiêu hết trong khi âm bass dội hầu như vẫn còn. Điều này sẽ làm cho phòng nghe mất cảm giác không gian, bass sẽ bị dày và ù.
    Ngược lại, nếu phòng quá ít tiêu âm và không trải thảm, âm thanh sẽ rất mỏng, chói và vang.

    Một vài lưu ý:
    - Trước khi dùng những vật liệu chuyên dụng, hãy cố gắng tận dụng và bố trí những vật liệu thông thường trong phòng cho hiệu quả.
    - Nên lắp rèm cho cửa sổ kính lớn.
    - Không nên che phủ hết các bề mặt, có những vị trí mà việc xử lý cho hiệu quả rất tốt và ngược lại
    - Dưới mỗi tấm thảm ghép có một tấm cao su. Hãy chú ý đến độ dày cũng như chất liệu của tấm cao su này với tác dụng tiêu âm.

    Mặc dù tiêu âm là một lựa chọn quan trọng cho xử lý phòng nghe, trong nhiều trường hợp, đây không phải là giải pháp tốt nhất. Trong một căn phòng nhỏ, việc sử dùng tiêu âm quá mức sẽ làm cho âm thanh mất hết sự sống động và lôi cuốn. Không nên xử lý phòng nghe với quá nhiều tiêu âm như các phòng thu hay làm vì ở các phòng thu người ta có thể dùng một số kỹ thuật xử lý âm để thêm vào tiếng vang nhân tạo.
    Do đó, nhiều audiophile đang có xu hướng chuyển sang dùng tán âm.

    Tán âm

    [​IMG]

    Tấm tán âm phân tán âm thanh chứ không triệt tiêu nó. Âm thanh dội đến được phân tán theo nhiều hướng khác nhau, do đó giải quyết được những hiện tượng dội âm mà vẫn giữ được sự sống động của âm thanh.

    Một vài lưu ý:

    - Nếu phòng nghe của bạn đã trải thảm và lắp nhiều rèm thì việc dùng tán âm cho hai bên tường sẽ cho hiệu quả tốt hơn dùng tiêu âm.
    - Giá sách hoặc giá đựng CD có thể sử dụng như là một tấm tán âm hiệu quả.
    - Với phòng nghe dành cho Home Theater, có thể đặt tấm tán âm ở phía sau và hướng hai loa surround 45 độ vào tấm tán âm để tăng hiệu quả âm thanh 3 chiều.

    Tìm vị trí cần xử lý

    Ngoài sóng đứng thì âm dội sớm cũng góp phần không nhỏ làm méo âm thanh. Đây là những âm thanh dội vào tường và đên thẳng vị trí người nghe. Chúng sẽ hoà vào âm thật và thường làm mờ âm hình. Âm dội sớm đi đến tai người nghe trong vòng dưới 1 phần nghìn giây so với âm trực tiếp. Những âm dội chậm đến tai sau 1 phần nghìn giây không gây hại đến âm hình, ngược lại còn có thể có tác dụng tạo ra cảm giác không gian rộng cho dàn máy.

    [​IMG]

    Để tìm ra vị trí dội sớm, có thể ngồi vào vị trí điểm ngọt, sau đó nhờ ai đó cầm một cái gương và di chuyển dọc theo tường. Điểm mà người ngồi nhìn thấy loa chính là điểm dội sớm. Cần đánh dấu điểm này lại ở cả các tường cũng như trần để xử lý. Giải pháp trong trường hợp này thường là dùng tiêu âm ở vị trí dội. Tấm tiêu âm tường phải cao ít nhất bằng chiều cao của loa và phải có độ rộng khoảng 90 cm. Tấm tiêu âm trần phải có mỗi chiều ít nhất 60 cm. Làm tương tự cho sàn nếu như không trải thảm.

    [​IMG]

    Đối với tường phía sau của người nghe, tốt nhất là lắp một tấm tán âm hoặc một giá sách. Tán âm ở phía sau sẽ tạo cho phòng nghe một cảm giác không gian tốt.

    Dưới đây là bảng tần số dành cho giọng hát và các nhạc cụ để tiện tham khảo:

    [​IMG]
     
    Tags:
    Quần_Rách likes this.
  2. yeuamnhacbvnt

    yeuamnhacbvnt Advanced Member

    Joined:
    5/11/06
    Messages:
    826
    Likes Received:
    14
    Một bài dịch rất có ích, cảm ơn bác TCS
     
  3. Luciano

    Luciano Advanced Member

    Joined:
    26/8/06
    Messages:
    311
    Likes Received:
    2
    he he, thiệt cám ơn bác TCS,em cũng đang nhức đầu vị mí cái dzu. vỗ tay kêu óc óc ở tường dội lại. THế là,đọc được bài của bác, tối 22h em lọ mọ dời đi sắp lại,thế là cải thiện rõ bác ạh. Nhất là vụ dời kệ sách ra đằng sau người nghe đó. :lol:

    Thật sự nghe có chiều sâu hơn hẳn :lol:
     
  4. Wildbird

    Wildbird Advanced Member

    Joined:
    19/3/07
    Messages:
    12.708
    Likes Received:
    653
    Location:
    BTA - TPHCM
    Cám ơn bác tcs về bài dịch bổ ích này . Em cũng đang nghiên cứu làm cái cái phòng nghe, đọc bài của bác em thấy sáng hẳn ra

    Thân
     
  5. Mèo Sạch Thỉu

    Mèo Sạch Thỉu Advanced Member

    Joined:
    3/1/08
    Messages:
    713
    Likes Received:
    7
    Bài rất hay ... thanks bác đã cất công dành cho ae ...
     
  6. tcs

    tcs Advanced Member

    Joined:
    26/1/06
    Messages:
    172
    Likes Received:
    43
    Location:
    Ha Noi
    Em đã áp dụng bài trên cho xử lý phòng nghe cho kết quả khá tốt. Cái khó hơn đó là tinh chỉnh để đạt đến âm thanh tối ưu, cái này thì phải nghe và cảm nhận :D
     
  7. MeL_ThemD

    MeL_ThemD Advanced Member

    Joined:
    8/2/07
    Messages:
    327
    Likes Received:
    4
    Location:
    Haloi_pho
    Hoan hô bác tcs, cảm ơn nhìu !!!
     
  8. BAANH

    BAANH Advanced Member

    Joined:
    2/6/06
    Messages:
    73
    Likes Received:
    79
    Bài viết công phu, cung cấp nhiều số liệu bổ ích, người viết nhiệt tình, . . . hoan hô Bác tcs và rất mong sẻ còn nhiều bài viết như thế này để cho anh em mình upgrade kiến thức ngày càng nhiều.
     
  9. thuaneab

    thuaneab Advanced Member

    Joined:
    5/12/05
    Messages:
    269
    Likes Received:
    14
    Location:
    Binh Thanh Sai Gon
  10. Luciano

    Luciano Advanced Member

    Joined:
    26/8/06
    Messages:
    311
    Likes Received:
    2
    em cũng đang quan tâm cái vụ bass trap và chân voi,mà chưa có người đi cùng vả lại đang khô "máu"

    Em có số đt này nèh,của một bác giới thiệu : 0903807828 của bác Tư(chuyên làm tiêu âm).
    nếu được,em xin một chân đi ké, học hỏi với bác
     
  11. tcs

    tcs Advanced Member

    Joined:
    26/1/06
    Messages:
    172
    Likes Received:
    43
    Location:
    Ha Noi
    Em post thêm mấy cái hình minh họa :D

    Âm dội sớm:
    [​IMG]

    Phòng nghe với thiết kế tiêu âm tối thiểu
    [​IMG]
     
    Voquanghien likes this.
  12. ar3a

    ar3a Advanced Member

    Joined:
    21/5/06
    Messages:
    1.169
    Likes Received:
    186
    Location:
    Hà Nội
    Em đọc trên mạng thấy nói chất liệu làm tấm tiêu âm tốt nhất là dùng "rigid fibreglass", theo em hiểu là một dạng sợi thủy tinh nén thành các tấm dùng trong cách nhiệt (vách thùng lạnh, nhà lạnh, v.v.) Chất liệu này tiêu âm hiệu quả hơn mút gai rất nhiều lần mà chiều dày tấm tiêu âm khá mỏng, không làm mất thẩm mỹ của phòng nghe. Không rõ ở HN có thể tìm mua vật liệu này ở đâu được nhỉ. Bác nào biết post lên giúp nhé.

    Có vài xu ảnh minh họa rõ ràng hơn.

    VA
     
  13. yeuamnhacbvnt

    yeuamnhacbvnt Advanced Member

    Joined:
    5/11/06
    Messages:
    826
    Likes Received:
    14

    Cái này là bông thủy tinh, bác cứ hỏi các cửa hàng bán tấm thạch cao xây dựng là có thôi.
    Tuy nhiên theo em biết là khá nguy hiểm, sợi bông tủy tinh cực nhỏ, quá trình làm nó có thể đâm vào da và gây ngứa rất khó chịu, có trường hợp hít vào phổi cũng rất nguy hiểm. Một số hãng loa cổ em thấy họ bọc nylon trước khi cho vào thùng loa.
    Là vật liệu tốt nên Một số Bác vẫn làm, nhưng rất cẩn thận may túi vải loại dày để bọc trước khi gắn vào vách loa.

    Em thì thấy làm bằng bông hóa học cho nó lành :D
     
  14. ar3a

    ar3a Advanced Member

    Joined:
    21/5/06
    Messages:
    1.169
    Likes Received:
    186
    Location:
    Hà Nội
    Bông thủy tinh thì em thấy nhiều và cũng không đến nỗi khó kiếm, nhưng loại được ép thành các tấm (dày khoảng 2.5-5cm) như trong hình vẽ em post lên thì chưa thấy chỗ bán. Em kiếm là để làm tấm tiêu âm, chứ không phải để nhét vào thùng loa.
     
  15. chuvoicon

    chuvoicon Advanced Member

    Joined:
    4/1/06
    Messages:
    451
    Likes Received:
    1
    Location:
    Hà nội
    Cái này không phải bông mà là vải thủy tinh bác ạ, được dệt như là sợi vải, có tác dụng giữ nhiệt cách âm chống ăn mòn, em sưu tầm được vài thông tin này bác thử tham khảo nhé, nếu bác thấy dùng được PM cho em cách sử dụng nhé.
    ------------------------------------
    Chúng tôi, Asia Kangnam (Thái Lan) là nhà sản xuất hàng đầu tại Châu Á các loại vải (chức năng) từ sợi thuỷ tinh với qui trình sản xuất theo tiêu chuẩn ISO 9001:2000 với hơn 15 năm kinh nghiệm. Sản phẩm đã có mặt tại thị trường Châu Mĩ, Âu: vải gia cường (R.F.P fabric), cách nhiệt ( heat insulation fabric), điện, hoá chất, âm thanh (E-class & C-class)… ở các dạng : tấm, lưới, cuộn, dải; các loại lưới lọc cacbon, aramid; vải silicat, vải ceramic…

    Khách hàng sử dụng sản phẩm chúng tôi sẽ được giao hàng tận nơi, giá cả cạnh tranh nhất và dịch vụ tốt nhất!
    Trân trọng kính chào
    ---------------------------
    Tran Huu Sơn
    0906 855517
    Thông tin chung:
    Được đăng bởi: Tran Huu Son
    Email: sontranhuu@gmail.com
     
  16. ar3a

    ar3a Advanced Member

    Joined:
    21/5/06
    Messages:
    1.169
    Likes Received:
    186
    Location:
    Hà Nội
    Em nghĩ cái này đúng là vật liệu cần tìm rồi. Để sử dụng các tấm bông thủy tinh này làm tấm tiêu âm, em đang theo hướng dẫn của bác này:

    http://www.ethanwiner.com/acoustics.html

    Cách đơn giản nhất là cắt các tấm có kích thước 60*120cm, dày 5cm rồi bọc lại bằng một loại vải thưa, sau đó treo lên tường và trần ở các điểm first reflections points mà bác tcs đã minh họa rất rõ ở bài viết trước. Nếu phòng có kích thước vừa phải thì cần 2 tấm cho hai tường bên, 1 tấm lớn cho trần (coi như 2 tấm) và 1 tấm lớn ở tường sau (cũng coi như hai tấm). Tổng cộng bác cần 6 tấm kích thước 60*120cm. Ngoài ra thêm một miếng thảm ở vị trí sàn nữa là tạm ổn.
     
  17. caithang

    caithang Advanced Member

    Joined:
    6/4/06
    Messages:
    8.982
    Likes Received:
    39
    Location:
    Hanoi
    Ở HN bác ra Cái linh thì đầy bông thủy tinh ép thành tấm dày 1-2-3cm, 1 mặt có dán lớp giấy tráng bạc hoặc k, 5cm em chưa dùng k biết có k, chắc dùng 2 lớp 2cm ép vào cũng được.
    Bông thủy tinh em sợ bọc = túi nilon thì ít nhiều có bị mất tác dụng k?
    Loại bông này trong thời gian sử dụng tự sinh ra nhiều sợi bụi nhỏ, loại bụi này ảnh hưởng đến sức khỏe, đặc biệt là da trẻ em gặp là phồng ngứa mụn nước ngay. Thường thường để tránh sợi bụi này phải bọc kín như bưng, em thấy nếu đặt làm tấm tiêu âm như AR3a thì mặt ngoài nên căng 1 lớp lưới inox mắt thật nhỏ, các sợi bụi chui qua sẽ mắc lại đây cản trở nhau chui ra nhiều, ngoài căng thêm vải bố cho mỹ thuật, thế là ok nhất
     
  18. triode20

    triode20 Advanced Member

    Joined:
    5/8/07
    Messages:
    363
    Likes Received:
    4
    Location:
    Hà Nội
    Hix hix cái bông này thế giới họ loại bỏ rùi mà bác. nó gây một số bệnh về hô hấp và dị ứng. nguy hiểm nguy hiểm không hiểu sao ở VN còn sản xuất và bán hàng loạt. loại này chỉ cho sử dụng tồn tại trong một số đồ chuyên dụng, còn trong thiết bị gia dụng đời mới thì không còn thấy nữa, em chỉ thấy ở loa cổ thập kỷ 80 đổ lại.
     
  19. caithang

    caithang Advanced Member

    Joined:
    6/4/06
    Messages:
    8.982
    Likes Received:
    39
    Location:
    Hanoi
    Hạn chế sử dụng chứ k bỏ bác à, nếu dùng phải được đảm bảo k bị lọt bụi ra ngoài hoặc sử lý để gần như k có bụi, đúng là chỉ dùng trong các thiết bị chuyên dụng.
    Một số tấm trần tiêu âm của Ecophone hàng nhập về vẫn dùng bên trong là bông sợi thủy tinh và giá khá cao.

    Rất nhiều thứ thế giới họ bỏ nhưng ở ta vẫn dùng ............... vô tư :( (.........và vẫn chưa có vật liệu thay thế)
     
  20. ar3a

    ar3a Advanced Member

    Joined:
    21/5/06
    Messages:
    1.169
    Likes Received:
    186
    Location:
    Hà Nội
    Hàng của hãng RealTraps cũng dùng vật liệu này. Quan trọng là vật liệu bọc ngoài phải đảm bảo không để lọt sợi ra ngoài, mà lại phải đủ thưa để hút âm.

    Bác nào định sử dụng cái này thì khi chọn hàng kiếm loại càng nặng càng tốt. Cùng một thể tích, chọn loại nặng hơn thì khả năng hút âm trầm ở tần số thấp tốt hơn.
     
  21. triode20

    triode20 Advanced Member

    Joined:
    5/8/07
    Messages:
    363
    Likes Received:
    4
    Location:
    Hà Nội
    Vâng tât nhiên là phải bọc cân thận rùi, không vừa nghe nhạc vừa gãi như Tôn NGộ Không thì thật kỳ :lol: :lol: hihi! họ cấm vì bảo vệ người lao động khi thi công thì đúng hơn.
     
  22. Đan Lê

    Đan Lê Advanced Member

    Joined:
    5/4/08
    Messages:
    115
    Likes Received:
    6
    Các bác cho em hỏi với ạ: Đặt phía sau loa cột thì nên đặt tấm tiêu âm hay tán âm ?
     
  23. Megaworks

    Megaworks Advanced Member

    Joined:
    13/3/06
    Messages:
    183
    Likes Received:
    6
    Location:
    SG
    Hiện em đặt loa ở phia cửa ra balcon. Cửa làm bằng kính gồm nhiếu cánh gấp lại, cửa rộng bằng chiều rộng của phòng. Cảm giác tiếng bass rất yếu. Có phải la do kính đã hấp thụ hết âm bass vì theo bảng tham số dưới đây kính hấp thụ 25%-35% tiếng bass. Em làm gì để có thể tăng tiếng bass. Phòng rộng 3.6m, dài 4.5m, cao 3m, không có tiêu âm tán âm gì cả.
     
  24. tcqanh

    tcqanh Advanced Member

    Joined:
    11/9/07
    Messages:
    8.015
    Likes Received:
    92
    Location:
    Q3, Sài Gòn
    em cũng dang tìm cái solid fiber glass này đây. có lẽ realtrap tự sản xuất cái này nên bán độc quyền ???

    bác 3A tìm ra cái đó chưa ? có gì PM cho em để chia sẽ vậy
    thân,
    QA
     
  25. ar3a

    ar3a Advanced Member

    Joined:
    21/5/06
    Messages:
    1.169
    Likes Received:
    186
    Location:
    Hà Nội
    Realtraps cũng mua các tấm sợi thủy tinh này của các hãng thôi bác ơi. Nếu đọc bài của Ethan viết bác sẽ thấy Ethan chỉ cho các DIYers (tại Mỹ) những địa chỉ, hãng bán loại sợi thủy tinh này. Vật liệu này thực ra do các hãng chuyên làm đồ cách âm, cách nhiệt sản xuất và dùng chủ yếu cho các ngành đó.
     

Share This Page

Loading...