Chơi Đĩa than LP "điệp vụ rất khả thi" Ngon Bổ Rẻ

Cảm ơn bác,

Trên thực tế, e đã và đang gặp phải một trường hợp, pre-amplifier của e (tube-pre amplifier) có đường phono MM rất tốt. Step-up cũng rất khá. Nhưng khi phối hợp với nhau thì âm thanh không hay chút nào. Mang step-up sang pre solid state khác thì âm thanh khác hẳn, xài MM với riêng phono của pre-amplifier cũng rất được. Vì lý do tế nhị, e không tiện nêu tên các thành phần. Vậy nếu bác không phiền, e PM với bác, hoặc bác ở HN thì tốt quá, mời bác ghé qua e, giúp e detect problem này nhé.

 

Vậy là Bác gặp vấn đề phối kim MC với Stepup đưa vào phono box không hay dù phonobox (Tube-pre amplifier có đường phono MM) sử dụng với kim MM thì nghe hay
chủ đề này mốt lát nữa em sẽ trình bày Bác ạ (Bác PM cho em kim , stepup để em làm case study bác ạ)

 

Vâng bác, e đã PM cho bác.
Carm ơn bác nhiều

 

ví dụ bác giahuy cho em hỏi là cây mc này , cái pream của em có chạy được ko ạ ( em ko muốn dùng setup vì lý do kinh tế ).
dưới đây là thông số pre ạ , thank bác
-impedace inputs
mc inputs 180 omh 10nf
-inputs votage
5.0mv peak 1khz
-phono stage gain
hight gain +64db [x1500]1khz
lowgain +54db [x500]1khz
-signal to noise
-80db
-channel separation
-90db
.....................
thông số kim ortofon mc:
Quintet FrontBlue02
Output voltage at 1 kHz 5 cm/sec 0.5 mV
Channel balance < 1.5 dB
Channel separation at 1 kHz > 21 dB
Channel separation at 15 kHz > 14 dB
Frequency range at -3 dB 20-25.000 Hz
Frequency response 20-20.000 Hz +/-2.5 dB
Tracking ability at 315 Hz at recommended tracking force *) 70 μm
Compliance, dynamic, lateral 15 μm/mN
Stylus type Nude Elliptical
Stylus tip radius r/R 8/18 μm Quintet SideBlue02
Tracking force range 2.1-2.5 g (21-25 mN)
Tracking force recommended 2.3 g (23 mN)
Tracking angle 20º
Internal impedance, DC resistance 7 Ohm
Recommended load impedance >20 Ohm
Cartridge body material ABS/Aluminium
Coil wire material Pure 4-nines copper
Cartridge colour Blue
Cartridge weight 9 g

 

Phối ghép STEP-UP và Phono Box
Sau một thời gian chơi kim MM ,các Bác sẽ tò mò khi thấy ai cũng phán nghe kim MC sẽ hay hơn nữa nên đều muốn nâng cấp lên MC thế nào
Như phân tích ở trên kim MC có băng thông rất rộng , tuy nhiên hay hay không thì còn nhiều yếu tố nữa như loại đầu kim , vật liệu làm cartridge, vật liệu làm cuộn dây ... và nhất là Stepup
Các Bác thấy rằng kim MC có dòng điện sinh ra rất nhỏ chỉ 0.06-0.4 mV so với kim MC khoảng 4 mV do đó để sử dụng kim MC với Phono box MM hay cổng MM trong amplifier thì cần phải nâng lên từ 10-50 lần thì mới đưa vào cổng MM được , để làm việc này mình phải sử dụng STEP-UP (bằng biến thế stepup hay bằng mạch điện tử :active ste-pup)
Ở phần này em tập trung vào biến thế step-up ( step-up transformer)
** Stepup transformer hay gọi tắt là SUT là một đề tài tranh luận muôn thưở của người chơi kim MC , tại sao lại sử dụng SUT hay hơn là dùng Phono MC bằng SS , SUT nào hay , phối ghép SUT với kim như thế nào v.v
Việc nâng điện thế lên bằng SUT so với nâng lên bằng bán dẫn có những ưu điểm sau:
1. Độ méo hài (harmonic distorsion) của SUT thì lớn ở tần số thấp và giảm nhanh khi tần số tăng lên
Trong khi ở bán dẫn thì độ méo hài giống nhau ở suốt dãi âm thanh .Quan trọng hơn là Méo biến điệu (intermodulation distorsion) đối với SUT thì méo ID nhỏ hơn rất nhiều so với bán dẫn
Do đó nếu sử dụng một SUT “tốt” với kim MC, âm thanh mang lại sẽ ngọt ngào và không gian sân khấu rộng hơn , và độ tách bạch của các nhạc cụ thật là tuyệt ( cảm giác này em đã gặp khi thay một Head amp Jfet bằng SUT)
SUT là một biến thế gồm 2 cuộn sơ cấp và thứ cấp , số vòng cuộn sơ cấp là N1 , thứ cấp là N2 , điện thế đặt ở cuộn sơ cấp là V1 , điện thế cuộn thứ cấp là V2 ta có :
V2/V1=N2/N1
Đầu tiên khi chọn SUT ta phải quan tâm : ta đang muốn sử dụng kim gì: và chọn SUT cho phù hợp với kim
Ví dụ cho DENON DL-103 :
1/ DL-103 có Output voltage=0.3mV -> muốn đưa vào cổng MM (3mV-6mV)ta phải nâng lên 10-20 lần
 Chọn V2/V1=10=> N2/N1=10 chọn SUT có tỷ lệ vòng dây sơ cấp /thứ cấp=1:10
2/ DL-103 có Output impedance=40 ohm -> cuộn sơ cấp của SUT cần có tổng trở (load impedance) >100 Ohm
 Đối với SUT tổng trở ở sơ cấp không cố dịnh mà tùy thuộc ở tổng trở đấu vào cuộn thứ cấp theo công thức
R2/R1=(N2/N1)^2 ( bình phương của N2/N1)
Như vậy khi đấu thứ cấp SUT vào ngỏ MM 47K thì ở sơ cấp kim MC sẽ thấy R load=R1=47k/100=470 ohm >100 ohm , như vậy chọn stepup 1:10 là OK
Một ví dụ khác cây DENON DL-103M có output vovltage=0.12 mV muốn nâng hiệu thế lên để nối vào cổng MM ta phải nâng lên 20 lần
 Chọn V2/V1=20  N2/N1=20 chọn SUT =1:20
 Như vậy khi đấu SUT vào ngõ MM 47k thì ở sơ cấp kim DL103M sẽ thấy R load=R1=47k/400=117 ohm
>100 ohm  OK
Có một điểm đáng lưu ý vì SUT có tỷ số N2/N1 càng cao thì càng mắc tiền và càng khó đảm bảo chất lượng do đó SUT phổ biến có tỷ số khuếch đại từ 1:10->1:30
3/ Trên thực tế không phải tất cả đều dễ dàng như vậy vì thực ra ta không có biến thế lý tưởng , còn nhiều yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng biến thế như vật liệu lõi từ, điện dung của cuộn dây , cảm kháng của cuộn dây … do đó để đánh giá một stepup hay và cân chỉnh thế nào mời các Bác xem tiếp phần sau :

 

Ok ghép được Bác chỉ có MC input 180 ohm có hơi lớn với kim của bác ( nó chỉ cần >20 ohm) nhưng không sao cú sử dụng nếu thiên sáng quá thì mình điều chỉnh MC input 180 ohm bằng cách mắc thêm các điện trở // để giảm input impedance bác ạ

 

thank bác nhiều nhé , bác tiếp tục chia sẻ để đỡ ngắt mạch văn ạ

 

Trước khi tiếp phần SUT em giải thích thêm một chút về vấn đề tương thích tổng trở giữa kim và SUT hay kim và ngõ vào MC phono box
Để dễ tưởng tượng các Bác cứ coi như dòng điện là dòng nước
1. Nguồn điện do đầu kim sinh ra là nguồn nước
2. Điện trở trong của cuộn dây đầu kim là ống nước từ nguồn nước ra Rkim ( giá trị điện trở càng lớn thì tiết diện ống nước càng nhỏ và ngược lại)
3. Tổng trở kháng mạch vào của SUT hay MC phono Box là ống nước đưa vào nhà là bộ âm thanh của Bác R load ( giá trị điện trở càng lớn thì tiết diện ống nước càng nhỏ và ngược lại)
về lý thuyết để lấy nước cấp vào nhà các bác phải dùng đường ống nước có kích thước tối đa là = ống nước từ nguồn nước , nếu dùng đường ống lớn hơn , dong nước sẽ chảy yếu và không lấp đầy đường ống -> dòng nước sẽ chạy không ổn định-> âm thanh không hay
Trong thực tê khi nước chảy còn nhiều yếu tố khác gây cản trở dòng nước nhất là nếu cự ly từ nguồn nước đến nơi tiêu thụ xa , do đó người ta phải sử dụng đường ống nước cấp vào nhà có tiết diện nhỏ hơn đường ống nguồn để bảo đảm dòng nước chảy ổn định , nhưng nhỏ hơn bao nhiêu là vừa thì tùy thuộc nhiều yếu tố , ví dụ Bác cần áp lực nước bao nhiêu , nhà bác sử dụng bao nhiêu nước trong một đơn vị thời gian...
Quay lại mạch điện thường ngưòi ta sử dụng tổng trở kháng đầu vào của SUT hày ngõ vào MC > 2.5 trở kháng đầu ra của kim , còn lớn hơn bao nhiêu thì tùy hệ thống của bác mà cân chỉnh , tuy nhiên nếu lớn quá thì dòng điện vào hệ thống âm thanh lại bắt đầu rối loạn ( giống như khi bác bóp nhỏ đường ống vào nhà , đến một mức nào đó nước sẽ bị dội lại nguồn gây vở ống )
Các Bác xem hình , sẽ thấy khi ta bóp nhỏ đường ống (tăng RLoad lên) thì ampere sẽ giảm đi , Do đó việc điều chỉnh R load sẽ rất quan trọng trong việc cung cấp năng lượng phù hợp cho phono box
Diễn tả nôm na như trên để các Bác không có chuyên ngành điện dễ hiểu

 

Em chia sẽ thêm bảng phối hợp trở kháng của các kim MC thông dụng để các Bác tiện tra cứu

 

Hay và chất lượng. Cảm ơn bác giahuy về một topic bổ ích trong thời điểm này. Tiếp tục chia xẻ nhé Bác.

 

Bây giờ em đi sâu về thực tế của SUT đầy ( em đã thử nghiệm ngay tại nhà với osciloscop và nguồn phát máy tính (tuy nhiên khi làm thử nghiệm em không chụp hình lại nên lấy hình ảnh thử nghiệm của Rothwell để các bác dễ hiểu)
Để khảo sát sự làm việc của biến thế ta dùng 1 nguồn xung có tổng trở trong nhỏ (10 ohm) để giả lập tín hiệu của kim MC
Ta phát 1 xung vuông tần số 1Khz , Xung vuông rất tiện trong quá trình khảo sát , vì nhìn vào biên dạng sóng vuông ta có thể thấy được đáp ứng tần số của SUT (nếu sường nghiêng về sau thì dãi tần thấp của SUT bị hạn chế , nếu các đỉnh vuông không sắc cạnh thì dãi tần cao bị hạn chế)
ở cuộn thứ cấp của SUT , ta thay đổi điện trở R load từ 47 K,22k,10k,5k , mỗi lần thay đổi dùng osciloscop đo ở đầu ra thứ cấp ( là chỗ tín hiệu vào Phono box)
Các Bác xem hình:
ở hình 1 với Load=47 K , dạng sóng vuông bị nghiêng ở phía sau -> SUT này sẽ bị thiếu Bass (giới hạn ở dãi tần thấp)
ở đỉnh sóng ta thấy có đỉnh nhô cao (peak) -> nguyên do là khi có dòng điện sinh ra chạy qua cuộn dây của SUT -> có hiện tượng cảm ứng điện từ -> dao động ở đỉnh(ringing)
ở hình 2 ,3,4 các Bác thấy sự biến chuyển của sóng khi ta thay đổi điện trở R Load ( giảm tổng trở mạch vào) : Đỉnh nhấp nhô mất dần( tiếng chính xác hơn) , sườn sóng thẳng ra ( đáp ứng tần số thấp tốt hơn) nhưng bù vào đó biên độ sóng giảm ( với điện trở R load=5k giảm 10dB) trong khi mục đích của SUT là nâng biên độ lên cỡ 20 dB ( khi biên độ giảm thì độ động của âm thanh cũng giảm)
Đó chính là nguyên nhân , không phải ta có thể thay R load bao nhiêu cũng được mà sẽ có điểm "G"= điểm sung súớng nhé các Bác

 

Các Bác xem hình dưới sẽ thấy Rload em đề cập chính là điện trở hình thành bời 47K và R paralelle load trong hình
thông thường phono box của các Bác là 47K thì các bác mắc thêm R parallel để có R load= Rparallel*47k/(47k+R parallel) các Bác nhé

 

Các Bác lưu ý việc cân chỉnh trên để thêm Bass chỉ dùng để cứu cấp trong các trường hợp mua phải stepup chất lượng kém ( băng thông hẹp) , đối với các Stepup tốt thì thử với R load 47k chất lượng sóng sẽ như hình 5.
Ta thấy dạng sóng vuông vắn (đáp tuyến tần số rất tốt), duy chỉ có Peak ở đỉnh sóng sẽ làm ảnh hưởng âm thanh , trong hình 6,7 ta hạ Rload xuống 10K và 5 K Peak sẽ nhỏ đi và mất hẳn ở 5K -> càng giảm R load chất lượng âm thanh tốt lên tuy nhiên độ khuyếch đại và độ động giảm xuống
vậy làm cách nào để độ khuyếch đại không giảm xuống nhưng Peak mất đi ( bí quyết này nhiều người không biết và nhiều hãng làm stepup cũng không làm ) vì lý do là Peak sinh ra tùy theo từng loại kim MC và loại SUT và cả phonobox nữa , do đó một số setup sẳn là kim MC này phải đi với SUT này là do nhà SX đã thí nghiệm sự phù hợp trong khi sản xuất để peak là nhỏ nhất

 

Để thấy tác hại của Peak đến với âm thanh các Bác xem hình sóng vuông ở 10 Khz ,
Peak sẽ ảnh hưởng đến tần số cao nhiều hơn tần số thấp làm biến dạng sóng âm , gây mất tách bạch và leng keng ở dãi cao

 

Vấn nạn Peak này các nhà khoa học cuối cùng tìm ra giải pháp để giảm Peak mà không giảm biên độ của tín hiệu , đó là sử dụng mạch đêm Zobel (R-C zobel network) chỉ bao gồm một tụ điện và một điện trở nối tiếp mắc // với trở tải như hình
Do giá trị của mạch đệm này tùy thuộc vào tổng trở của kim , cấu tạo và số vòng dây của SUT ... do đó ít khi nhà sản xuất SUT đưa vào mạch điện của mình ( trừ jensen và Ludhal cùng chí lớn gặp nhau khi đưa mạch này vào OPT của mình (LL-1592)và CI-2RR ( cái này là opt để dùng với DAC có kết cấu cũng giống như SUT)

 

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại SUT , chất lượng rất khác nhau do cấu tạo và cách quấn dây khác nhau , lõi từ khác nhau , chassis khác nhau
Có loại chỉ có một tỷ lệ khuyếch đại , có loại có nhiều cuộn sơ cấp để có thể chọn tỳ lệ khuyếch đại khác nhau ví dụ các bác xem hình của SUT HM3 của Hashimoto , hình step up của Denon
Các Bác lưu ý việc để các số hiệu bên ngoài giữa SUT và MC phono box
Có cái như DENON AU-320 thì để 3 ohm , 40 ohm có nghĩa là dùng với kim MC có tổng trở trong 3 ohm(kim Ortofone MC) , hay có thể bật contact chọn 40 ohm để dùng với kim DL-103

còn các phonobox thì lại dùng giá trị R load để ghi bên ngoài ví dụ Statement phono của audio :5R, 25R, 50R, 100R, 250R, 500R, 1k, 47k
10 kOhm
Thành ra các Bác lưu ý khi mua nhé ,qua bài viết này khi chọn SUT nhớ là phải phù hợp với kim nhé , nếu tài chình cho phép thí chon SUT có nhiều mức khuyếch đại để mai mốt đổi kim không phải đổi SUT . nói chung với SUT hiện nay chọn lựa không nhiều các loại như cua Lundahl,Jensen,Hashimo,Denon đều là loại chất lượng , còn các loại MIC INPUT transformer xưa như ALTEC thì hiện nay quá hiếm , em có khoảng 10 cục MIC input của máy quân sự mỹ sử dụng được nhưng thường băng thông chỉ khoảng 300 hz-3khz , tuy nhiên khi điều chỉnh R Load thì cũng thấy hay hơn head amp SS (DIY của em)
Hẹn các bác tuần tới nhé : Mổ xẻ Phono Box , và DIY Phono box ngon bổ rẻ

 

Cảm ơn bác Giahuy có bài viết rất công phu và có ích cho ae chơi LP. Nhân tiện em cũng xin hỏi bác một câu. Phono preamp của em là Esoteric E-03, có cả mm và mc input. Hiện tại em đang dùng kim mm và đang có ý định lên mc. Load của mc input trên Esoteric là 10om, 50om, 100om, 300om, 500om, 1kom, và 10kom. Vậy em nên mua kim mc loại gì? Hay em có phải dùng SUT ko, và nếu có thì loại gi? Em cảm ơn bác nhiều.

 

Về SUT thì có nhiều bác đang mắc vụ này! Kim thì mua rồi 18om nhưng tìm SUT thì rất hiếm có 18om vậy vụ này tính sao bác? Nếu dảnh giả thích giúp anh em. Thks!

 

_ Bác tìm SUT có mức 20 Ohm là được, không nhất thiết phải đúng 18 Ohm, ở mức này khá nhiều step up có mà giá cả cũng chấp nhận được.

 

Em đọc khá kĩ mà chưa rõ về tỉ lệ khuyếch đại của SUT, nhờ bác chỉ thêm: thông số này có được ghi bên ngoài SUT hay trong tài liệu của hãng? đây là tỉ lệ khuyếch đại về dòng, về áp hay về công suất...
Cảm ơn bác đã chia sẻ nhiều thông tin rất cần thiết khi làm quen với cơ than.

 

Với phono box như của Bác thì có thể sử dụng với hầu hết kim MC trên thị trường ,vấn đề mua kim nào là tùy Bác lựa chọn và tìm hiểu thêm ở các Bác chơi hàng hiệu lâu năm , sau khi chọn được kim rồi sử dụng với phono box 1 thời gian rồi muốn thay đổi chất âm lúc đó Bác tìm mua SUT phù hợp cũng chưa muôn

 

Nếu dùng đúng thì là tỷ lệ khuyếch đại về áp Bác à nó chính là tỷ số N1/N2 =V1/V2với( N2= số vòng dây thứ cấp,N1= só vòng dây sơ cấp,) thường trên SUT người ta có thể ghi thế này:
1:10,1:20,1:30
Tuy nhiên thông thường trên một số SUT người ta không ghi số lên SUT này mà chỉ ghi tổng trở của kim phù hợp vd : 3 ohm , 40 ohm bác phải coi spec thì mới biết vd đây là Spec của SUT DENON320
Winding wire ratio (pressure-up ratio) 1:10, 1:36 ( tỷ lệ khuyếch đại áp)
Primary impedance 40ohm, 3ohm ( trở kháng mạch vào -ở đây hiểu là tổng trở của kim )
Secondary impedance 4kohm ( trở kháng mạch ra trong trừơng hợp không nối vào phono box)
Đấy các Bác thấy ngay cách làm spec Denon chính xác nhưng người dùng bình thường đọc sẽ không hiểu : sử dụng cho kim có output impedance =3 ohm hay 40 ohm (denon dl103 ) thì hiểu rồi , nhưng trở kháng mạch ra là 4kohm ? trong khi tất cả trở kháng mạch vào của MM Phono box là 47 k
thành ra muốn hiểu chính xác và chọn đúng các Bác đọc lại bài viết của em thì sẽ hiểu (Trích lại)
*************************************************************************************************
SUT là một biến thế gồm 2 cuộn sơ cấp và thứ cấp , số vòng cuộn sơ cấp là N1 , thứ cấp là N2 , điện thế đặt ở cuộn sơ cấp là V1 , điện thế cuộn thứ cấp là V2 ta có :
V2/V1=N2/N1
Đầu tiên khi chọn SUT ta phải quan tâm : ta đang muốn sử dụng kim gì: và chọn SUT cho phù hợp với kim
Ví dụ cho DENON DL-103 :
1/ DL-103 có Output voltage=0.3mV -> muốn đưa vào cổng MM (3mV-6mV)ta phải nâng lên 10-20 lần
Chọn V2/V1=10=> N2/N1=10 chọn SUT có tỷ lệ vòng dây sơ cấp /thứ cấp=1:10
2/ DL-103 có Output impedance=40 ohm -> cuộn sơ cấp của SUT cần có tổng trở (load impedance) >100 Ohm
Đối với SUT tổng trở ở sơ cấp không cố dịnh mà tùy thuộc ở tổng trở đấu vào cuộn thứ cấp theo công thức
R2/R1=(N2/N1)^2 ( bình phương của N2/N1)
Như vậy khi đấu thứ cấp SUT vào ngỏ MM 47K thì ở sơ cấp kim MC sẽ thấy R load=R1=47k/100=470 ohm >100 ohm , như vậy chọn stepup 1:10 là OK
Một ví dụ khác cây DENON DL-103M có output vovltage=0.12 mV muốn nâng hiệu thế lên để nối vào cổng MM ta phải nâng lên 20 lần
Chọn V2/V1=20  N2/N1=20 chọn SUT =1:20
Như vậy khi đấu SUT vào ngõ MM 47k thì ở sơ cấp kim DL103M sẽ thấy R load=R1=47k/400=117 ohm
>100 ohm  OK
Có một điểm đáng lưu ý vì SUT có tỷ số N2/N1 càng cao thì càng mắc tiền và càng khó đảm bảo chất lượng do đó SUT phổ biến có tỷ số khuếch đại từ 1:10->1:30
*********************************************************************************************************
em đính kèm spec của Hashimo để các Bác thấy Nhât cho spec giống nhau nhưng Hashimo kỹ hơn còn ghi dùng với phono box 47Kohm

 

Vâng thks bác,nếu là 20ohm thì rễ rồi,em cứ nghĩ phải 18ohm thì vất quá.

 

Bác giahuy cho e thắc mắc chổ này:

"DL-103 có Output impedance=40 ohm -> cuộn sơ cấp của SUT cần có tổng trở (load impedance) >100 Ohm"

Hỏi: Tổng trở SUT chỉ cần lớn hơn 40 ohm hay bắt buộc cứ output của kim = 40 ohm thì SUT cần phải lớn hơn 100 ohm mới ok?
Mà lớn hơn nhiều quá có tốt không?

 

Ví dụ AT-1000T có 3 mức cho bác lựa chọn luôn thì phải, 3-20-40... Đúng ko bác buihoa ạ? :lol: