Chơi Đĩa than LP "điệp vụ rất khả thi" Ngon Bổ Rẻ

1. Motor là bộ phận quan trọng đầu tiên trong việc tạo ra tốc độ ổn định
Các loại Motor được dùng cho các Turn table:
a. AC INDUCTION MOTOR (shaded pole motor): Motor AC cảm ứng , đây chính là loại motor sử dụng trong huyền thoại Garrard 301 , 401 (xem hình)
Đây là loại motor không đồng bộ rotor quay chậm hơn tần số trong startor một thời gian gọi là độ trượt(slip) giữa stator và rotor , hiệu suất thấp , hiện tượng cogg lớn , tuy nhiên đã được khắc phục bằng cách làm rotor xoắn (skewing rotor) và tăng số cực rotor
Vận tốc quay tùy thuộc vào tần số của dòng điện đưa vào , cách điều chỉnh tốc độ là động cơ xoay tự do lớn hơn tốc độ cần thiết và dùng một bô phanh từ trường ( eddy current brake) (phanh này hãm bằng lực từ trường (không ma sát trực tiếp với đĩa phanh) để khoản trượt (slip)là không đổi , khi tải của mâm thay đổi trong qua trình nghe , nếu mâm quay nhanh hơn thì lực hãm của phanh kềm lại , quay chậm hơn thì moment của rotor sẽ bù vô
Do sử dụng tần số dòng điện trực tiếp đưa vào nên lọai động cơ này tùy thuộc rất nhiều vào chất lượng nguồn điện , loại động cơ này bản thân cũng ồn , do đó cùng sử dụng loại động cơ này , tuy nhiên chất lượng của các loại cối xay cổ lại khác nhau một trời một vực , ví dụ như huyền thoại Garrard 301 , có hệ thống thắng từ trường để giúp người dùng điều chỉnh tốc độ dễ dàng để đạt tốc độ chính xác , Motor để giảm rung , được treo trên một hệ thống đàn hồi để khử rung , chất lượng các bánh đè cũng tốt , trục motor gia công chính xác , trong khi các loại cối xay cổ khác không có được tính năng này , nên dù cũng sở hữu nguyên lý quay mâm bằng bánh đà nhưng Garrard 301 vẫn được các audiophile sử dụng trong bộ dàn đắt tiền của mình
Ở đây xin nói thêm , nguyên nhân chính làm garrard 301,401 nghe rất hay là ở nguyên lý bánh đè chứ không phải ở Motor (em sẽ trình bày ở phần cơ cấu truyền động của mâm than), motor 301 chi là loại motor tốt nhất trong các loại AC induction motor thời đó mà thôi , hầu hết dân audiophile cao cấp khi sở hữu Garrad 301,401 đều muốn cải thiện ở khâu động cơ , bằng cách thay động cơ khác có điều khiển điện tử chính xác hơn , hay sử dụng nguồn AC điện tử để tạo ra dòng AC hình sin 50HZ/60HZ ổn định , sạch cung cấp cho motor hiện hữu ,cách dễ nhất là gắn thêm một chuôi đèn dây tóc chứng 30-40w nối tiếp với 301 để giảm hiệu điện thế cung cấp xuống và ổn áp theo nguyên tắc IR thì motor 301 sẽ hoạt động đằm hơn ít rung động hơn
cùng nguyên lý hoạt động còn có huyền thoại khác là Thorén TD124 , tuy nhiên motor Thorens có công suất bé hơn

 

B. AC SYNCHRONUOS SINGLE PHASE MOTOR (Motor đồng bộ) Đây là loại motor mà huyền thoại Linn Sondek dùng trong mâm LP12 danh tiếng
Motor đồng bộ có rotor là nam châm vĩnh cữu , nên có tốc độ là đồng bộ với tần số dòng điện AC đưa vào ,tốc độ motor phụ thuộc vào số cặp cực và tần số dòng điện đưa vào speed=120x tần số/số cực
Khác với Motor không đồng bộ , motor đồng bộ không có hiện tượng trượt , mà Rotor sẽ quay đều cho đến khi gặp tải lớn hơn định mức thì dừng lại luôn , kỹ thuật khống chế tải và điều chỉnh bằng thắng từ không áp dụng được cho loại motor này , muốn thay đổi tốc độ chỉ có cách duy nhất là thay đổi tần số dòng điện đưa vào
Về nguyên tắc thì loại motor này có hiện tượng cogg nhỏ hơn Induction motor
Tuy nhiên chất lượng độ ổn định của động cơ lại tùy thuộc rất nhiều vào chất lượng dòng AC đưa vào
Do đó các audiophile khi sở hữu LP12 , thường mod theo hướng thay motor DC để dễ điều chỉnh tốc độ chạy êm hơn, hay giữ nguyên motor gốc làm nguồn điện tử để cung cấp sóng sin cho 2 cuộn dây stator (không dùng tụ để làm lệch pha 2 dòng điện đưa vào)Nguồn sóng sin này dễ dàng thay đổi tần số để thay đổi vận tốc của Mâm

 

Em đang theo dõi topic này, thấy thật hay và bổ ích, cám ơn bác giahy nhiều

 

vậy motor thorens 125 ghi là ac synchronuos 16 pole , với tốc độ 33 vòng thì cần tầng số để ổn tốc là : 33x16/120=4,4hz đúng không bác?
đối với vấn đề motor "khi nặng tải thì dừng luôn" ở trên thì khi ta gắn cục chặn nặng quá, tấm mát, hay vòng kim cô làm thẳng lp vào ,nếu motor kéo không nổi thì kết cấu motor là tự dừng hay là hư motor vậy Bác GiaHuy?

 

Tốc độ quay của roto đúng bằng tốc độ quay của từ trường do các cuộn dây của stato tạo ra.

Chiếc motor MB01 và MB02 như hình dưới đây có 24 cực từ (12 cặp cực) nên khi dùng với nguồn điện 50 Hz thì tốc độ quay của từ trường do stato tạo ra là 120 x tần số dòng điện / số cực từ = 120*50/24 = 250 vòng mỗi phút; và roto sẽ quay đồng tốc với từ trường này nên cùng có tốc độ 250 vòng mỗi phút.

 

C/BRUSHED DC MOTOR (động cơ DC hay động cơ điện một chiều dùng chổi than)
Đây là loại động cơ thông dụng mà hầu hết các mâm dùng Belt drive hiện đang sử dụng
Động cơ DC cho mâm than thường có stator là Nam châm vĩnh cửu , Rotor là các cuộn dây quấn quanh lõi sắt từ tạo thành các khung dây ,các đầu cuộn dây sẽ nối vào cổ góp , dòng điện DC được đưa vào qua chổi than và cổ góp
Theo qui tắc “bàn tay trái” dòng điện chạy trong khung dây đặt trong từ trường sẽ phát sinh ra lực làm xoay Rotor

Đặc điểm của động cơ DC là moment xoắn sinh ra ( làm quay động cơ) tỷ lệ với cường đô dòng điện
Vận tốc quay motor thì tỷ lệ với moment xoắn, có nghĩa là nếu ta đặt một hiệu điện thế cố định vào motor DC với một tải cố định motor DC sẽ quay với vận tốc cố định tại điểm cân bằng của moment xoắn cần thiết /và hiệu điện thế cấp cho motor , nếu tải thay đổi thì vận tốc sẽ thay đổi theo ,dòng thay đổi theo

Do hoạt động tuyến tính nên Motor DC hoạt động êm không ồn như Motor AC
Muốn thay đổi tốc độ Motor , người ta thay đổi hiệu điện thế đặt vào motor
Vì đặc tính này nên Motor DC ngoài việc đơn giản còn có các tính năng cơ học ảnh hưởng khi sử dụng trong TT như sau:
- Thích hợp với mâm có trọng lượng lớn (khi khởi động dòng khởi động lớn,moment xoắn lớn ,mâm quay từ từ cho đến khi đạt tốc độ ổn định)
- Khi tải ổn định thì mâm quay với tốc độ không đổi
Tuy nhiên khi tải biến động trong quá trình hoạt động : ví dụ lực ma sát của kim với rãnh đĩa sẽ thay đổi (ở ngoài vận tốc dài của kim > vận tốc dài ở trong đĩa -> lực ma sát giảm dần -> tải giảm dần -> tốc độ mâm tăng lên . Cũng tương tự ở những đoạn âm thanh ở tần số cao đột ngột lớn lên -> biên độ dao động của kim lớn -> lực ma sát tăng -> vận tốc mâm than sẽ bị thay đổi đột ngột trong thời gian ngắn -> âm thanh bị thay đổi
Do đó để khắc phục hiện tượng này khi sử dụng Motor DC người ta sử dụng các biện pháp sau:
- Hầu hết Motor DC dùng truyền động Belt , nhờ độ đàn hồi của Belt và quán tính của mâm để khắc phục việc thay đổi tải ngắn hạn
-Mâm phải nặng , để lực quán tính bù vào các thay đổi đột ngột của mâm ( có những mâm nặng đến 50kg)
-Motor DC có mạch tự động ổn tốc dựa trên việc đo cường độ của Rotor để thay đổi hiệu điện thế cấp cho rotor ,hay sử dụng sensor đo tốc độ của mâm ( hoặc tốc độ của motor) để tự động điều chỉnh tốc độ Motor tuy nhiên do truyền động belt , nên những thay đổi đột ngột, ngắn hạn của mâm thường bị độ đàn hồi của dây Belt triệt tiêu hoặc làm trễ, nên thường hay dẫn đến hiện tượng hunting ( là hiện tượng tốc độ motor thay đổi tốc độ ngắn hạn nhiều lần trước khi đạt tốc độ ổn định), do đó nếu sử dụng sensor ổn tốc mạch phải thiết kế phú hợp với từng loại trọng lượng mâm khác nhau để giảm thiểu hiện tượng này , hay dùng belt có độ đàn hồi kém ( như chỉ..) để giảm tác dụng đan hồi của Belt
- Ngoài ra do dùng chổi than và cổ góp , nên trong quá trình đổi cổ góp thường sinh ra tia lửa điện và tiếng ồn , người ta khắc phục bằng cách dùng tụ lọc tia lửa điện và làm cổ góp bằng vật liệu chống mài mòn được gia công thật chính xác
Ví những lý do trên có những Motor DC cho đĩa than giá vài USD nhưng có những motor và mạch điều khiển lên đến vài ngàn USD (hình )

 

Bác xem lại cách tính tốc độ motor đồng bộ AC mà bác Tube có ví dụ
Motor Thorens 125 là motor điều khiển tốc độ bằng mạch điện tử nên tần số đưa vào được điều chỉnh để motor có tốc độ là 250 RPM cho việc chơi đĩa 33 1/3 rpm (tần số đưa vào f=16x250/120=33.33 hz) ,
Thorens 125 là máy Belt drive nên tỷ số truyền động = đường kính mâm/đường kính puli=250/33.33=7.5 lần
Thorens 125 điều chỉnh tốc độ bằng điện tử , do đó khi chạy tốc độ 45 rpm -> motor phải chạy ở tốc độ= 45x7.5=337.5 rpm -> tần số đưa vào f=16x337.5/120=45 Hz
Haha . Ông Thorens này có ý tưởng thiết kế cũng" độc" , muốn chạy 33.33 rpm thì đưa tần số 33.33 HZ vào motor , muốn chạy 45 rpm thì đưa 45 HZ vào khỏi suy nghĩ mệt óc

 

D/ DC brushless Motor & ELECTRONIC CONTROL ( Motor 1 chiều không chổi than và điều khiển bằng điện tử)
Đây là loại động cơ thường sử dụng cho các loại mâm DD (direct drive) Loại motor này có kết cấu gần giống với Motor AC synchronous đã nói ở trên
Rotor sử dụng nam châm vĩnh cửu , Stator gồm 2 hay 3 cuộn dây , tuy nhiên thay vì đưa dòng AC single phase vào hay dòng điện 3 pha vào , thì dùng nguồn DC đưa vào mạch điện tử , mạch này tạo ra 2 hoặc 3 nguồn điện có sóng hình Sin lệch nhau 90 độ ( đối với loại 2 phases) và lệch nhau 120 độ đối với loại 3 phases ,từ trường biến thiên sinh ra sẽ làm motor quay như với (AC Sinchronuos motor) ,để tạo độ lệch pha và dạng sóng hỉnh sin, người ta dùng Hall sensor ( là loại sensor cảm ứng với từ trường của nam châm vĩnh cửu)để cảm biến vị trí của rotor ,và điều khiển đóng mở các cặp transitor công suất tạo ra dạng sóng hình sin
Loại có 3 cuộn dây hay còn gọi 3 phases có chất lượng và hiệu suất tốt hơn loại có 2 cuộn dây vì ở loại 3 phases, tổng dòng điện khi nối sao =0 , không gây nhiễu nguồn điện, tổng lực hợp thanh trên 3 cuộn dây là hằng số , nên ít gây hiện tượng Cogg so với loại 2 phases
Để bảo đảm tốc độ đều và ổn định cho mâm người ta dùng các cách sau tương ứng với tên gọi:
1. DC Brushless Servo control
Loại này dùng đầu đọc ( như đầu từ máy băng cối) đọc tính hiệu từ những vạch từ vạch theo chu vi mâm
Tín hiệu tốc độ đưa về đổi ra thành điện thế , so sánh điện thế này với điện thế chuẩn (reference voltage), nếu
Điện thế nhỏ hơn điện thế chuẩn ( chậm hơn) thì hiệu điện thế đưa vào các cuộn dây lớn hơn sẽ làm động cơ chạy nhanh hơn và ngược lại
2. DC Brushless Quartz Lock
Cũng dùng nguyên tắc như trên , tuy nhiên do reference voltage được thiết kế bằng các linh kiện RC sẽ bị thay đổi trị số theo nhiệt độ , dẫn đến tốc độ sẽ bị sai (drift)
Người ta sử dụng bộ dao động bằng thạch anh (quartz) để sinh ra tần số dao động không đổi ,tạo ra điện thế chuẩn (reference voltage ) không đổi , nên tốc độ của rotor không bị sai lệch theo nhiệt độ
3. DC Brushless Quartz Lock FG servo
Cũng theo nguyên lý như trên nhưng người ta trang bị thêm máy phát xung (frequency generator)khi rotor quay
Máy phát xung sẽ phát tín hiệu xung có tần số tùy theo tốc độ quay của rotor , xung này sẽ đưa về so với xung chuẩn do quartz lock tạo ra ,để điều chỉnh tốc độ của rotor ( Phần kỹ thuật điện tử điều khiển servo khá phức tạp với nhiểu kỹ thuật như so pha ( PLL), PID .. nên em không trình bày chi tiết ở đây)

Đây là loại motor có tốc độ ổn định và chính xác nhất , Technics sử dụng động cơ 3 phases DC Brushless Quartz Lock FG servo trong Tecchnics SL-1200 MK2 , đã tạo nên một huyền thoại trong ngành sản xuất Mâm đĩa than
Để lập lại độ chính xác , với cùng nguyên tắc nhưng với thiết kế mạch điện tân tiến hơn là VPI Classic Direct Drive turntable với giá là $30,000

 

Quartz Lock FG servo là nguyên lý điều khiển chính xác nhất hiện nay , không chỉ áp dụng cho motor của Directdrive mà còn áp dụng cho các Motor Belt drive hiện đại nữa
Tại sao nói đây là loại động cơ tốt nhất dành cho mâm than DD vì các lý do sau:
1. Với servo thuần túy : tín hiệu từ đầu từ đọc vạch từ băm trên mâm đưa về được đổi ra điện thế là một quá trình có thời gian ,do đó khi có những thay đổi tốc độ nhỏ ( khi kim đọc đến đoạn rãnh có biên độ và tần số lớn , tần số lớn) quá trình điều chỉnh tốc độ là không kịp sẽ làm âm thanh biến dạng
2. Với Quartz lock FG servo : đối với sai lệch tốc độ lớn (như khi khởi động) quá trình servo hoạt động như loại Servo thông thường . Khi tốc độ ổn định tần số của FG sẽ được so phase với xung chuẩn sinh ra bởi Quatz clock , chỉ cần sườn của 1 xung FG thay đổi là motor lập tức điều chỉnh để dạng xung của FG và xung của Quartz clock trùng nhau do đó tốc độ motor là cực kỳ ổn định
Tại sao cũng cùng nguyên lý Quartz lock FG servo mà Technics 1200 MK2 lại tốt hơn các loại DD khác ( ở đây em so sánh với Motor dòng Sony PSX Clock PSX-70,PSX-60,65… :
- Technics 1200 Mk2 dùng nguyên lý stator 3 phases 12 cực -> Torque sinh ra đều tại mọi thời điểm -> hiện tượng Cogg là nhỏ , nhiễu trên Mass khi 3 cuộn được đấu sao là nhỏ nhất / Sony X Clock dùng 2 phases -> Torque không đều-> hiện tượng Cogg lớn hơn , Nhiễu mass khi motor chạy lớn hơn
- Technics sử dụng dạng cylinder , cho Torque mạnh nhất , Sony X Clock sử dụng dạng Pancake 1 phía cho Torque yếu hơn
- Technics không sử dụng hall sensor , mà sử dụng cuộn dây cảm biến từ trường(tuyến tính) -> dạng sóng sin đưa vào 3 phase mượt hơn , Sony sử dụng 2 hall sensor dễ hỏng và ít tuyến tính hơn -> dạng sóng sin không chuẩn -> cogg lớn hơn
- Technics sử dụng vòng dây đồng ziczac bao quanh Rotor làm FG -> sóng sin 50KHZ , bước sóng 20 micro giây tạo ra để so sánh có biên dạng chuẩn nên quát trình PLL (phase lock loop) thực hiện chính xác hơn và nhanh hơn / sony sử dụng đầu từ đọc vạch từ trên mâm , nên sóng để so PLL là sóng vuông chỉ có 284Hz quá trình PLL chậm ổn định (hiện tượng hunting), không đáp ứng được với những thay đổi ngắn hạn (gây ra do kim và rãnh đĩa khi hoạt động ) và dễ bị nhiễu hơn
- Technics sử dụng mâm là Rotor nên hoàn toàn không có hiện tượng trượt giữa mâm và trục rotor, Sony sử dung mâm rời lắp với trục rotor nhờ ma sát côn , nên có hiện tượng trượt cơ học xảy ra ( dù là rất nhỏ)
Ở trên là so sánh về phương diện kỹ thuật giữa 2 ý tưởng thiết kế khác nhau , chứ không phải em chém và chê Sony X lock và tâng bốc SL-1200 MK2 , những thông tin em cung cấp chỉ nhằm giúp các Bác có cái nhìn kỹ thuật chính xác về các loại motor ưu và nhược để so sánh chọn lựa , nâng cấp

 

Thêm một số hình ảnh minh họa 2 phương pháp PLL áp dụng trên Motor
Các Bác lưu ý : Motor chỉ là yếu tố ĐẦU TIÊN để đánh giá một Mâm than , Một thiết kê motor tốt nhưng các yêu tố khác như nguyên tắc truyền động (Drive ) , PLINTH(bệ gắn mâm,cần) , Mâm (Platter) ,cần , Mat (tấm lót đĩa), kệ để mâm .... mới tổng hòa tạo nên một mâm tốt được , do đó các Bác cứ từ từ em sẽ điểm danh từng yếu tố một

 

Technics thì sử dụng nguyên lý PLL 1 theo hình ở trên với tần số FG cao
Micro Seiki DQX-1000, DQX-500 và Technics SP-10 MKII thì sử dụng nguyên lý PLL 2 cũng rát chính xác mà không cần tần số FG cao , để biết máy nào sử dụng nguyên lý nào thì nếu máy nào có 2 đầu từ đọc vạch từ băm trên mâm thì sử dụng nguyên lý 2 có khi không sử dụng đầu từ mà dùng sensor từ hay quang , nói chung là máy có thiết kế 2 bộ FG.
Các Mâm DD mà dở mâm ra chỉ có 1 đầu từ (hay 1 bộ FG) thì một là sử dụng nguyên lý Servo không có PLL, 2 là PLL nhưng tốc độ xử lý chậm như dòng Sony PSX đã đề cập ở trên
Nói chung khi chọn mua mâm DD , các bác cân nghiên cứu nguyên lý hoạt động phần điều chỉnh tốc độ của mâm sắp theo thứ tự độ chính xác giảm dần
Quartz lock PLL DC servo 2 đầu từ(hay 2 bộ FG ví dụ Micro DQX-1000) = Quartz lock PLL DC servo có FG tần số cao(>20 Khz ví dụ Technics-1200 MK2) > Quartz lock PLL DC servo 1 đầu từ(1 bộ FG ví dụ Sony PSX-70) > DC servo ( 1 đầu đọc xung ví dụ micro MR-711) = AC Servo ( 1 đầu đọc xung) ( ví dụ Denon DP790 là AC servo)
Đối với mâm Direct Drive , em chỉ xét đến các máy của Nhật , do người Nhật trong thập niên trước là bá chủ thế giới trong ngành điện tử , việc nghiên cứu và phát triển các hệ thống điện tử cho các mâm Direct Drive tốn rất nhiều chi phí do hệ thống Direct Drive phức tạp cả phần điện tử lẫn phần gia công cơ khí ,sau khi CD ra đời tới 1990 các hãng Nhật từ từ đóng cửa các nhà máy làm Mâm DD , cho đến nay thì DD đúng nghĩa xem như tuyệt chủng, mãi đến gần đây VPI ( đại gia làm mâm Belt drive) mới tái thực hiện mâm VPI Classic Direct Drive với giá trên trời 30000 USD chứng tỏ một điều đối với giới audiophile high class Direct Drive đã bị đánh giá sai , do việc sản xuất đại trà để lấy lại vốn đầu tư nghiên cứu , Người Nhật đã tung ra quá nhiều mâm DD rẻ tiền bình dân , thiết kế Plinth, cần ,kim rẻ tiền do đó trong mắt giới audiophile thường ít coi trọng mâm DD so với belt drive
Nhìn hình dáng bên ngoài của mâm DD như SL-1200 MK2 làm sao hấp dẫn bằng nhin mâm belt drive Thorens Reference
Tuy nhiên nếu chỉ đứng về mặt tốc độ khi bỏ lên bàn đo đạc thì SL-1200 MK2 tốt không thua Referene , Do đó nếu các bác sở hữu hay thấy các loại máy DD có tính năng : Quazt lock PLL, FG Servo( loại 2 FG hay technics SL có quartz locked) thì cứ mạnh dạn mua , và từng bước mod nâng cấp Plinth, Kim, Cần ,Mat để thành Mâm Hi-end sẽ hay hơn các mâm belt drive mới hạng phổ thông đang bán trên thị trường

 

Xong phần Motor
Em qua phần các loại truyền động của mâm than:
Có 3 loại truyền động chính được sử dụng trong mâm than :
1. RIM DRIVE ( đại diện là Garrard 301): ta hay gọi là truyền động bánh đè , loại truyền động này có đặc điểm:
1. Cơ cấu truyền động giống truyền động bánh răng nếu bỏ qua hiện tượng trượt của bánh đè , tốc độ của motor được truyền chính xác qua mâm thông qua bánh đè cao su, Torque mạnh ,khi khởi động Torque lớn nhất , khi tốc độ (dài) của mâm = tốc độ motor thì Torque nhỏ nhất , mâm quay ổn định , khi mâm bị chậm lại , bánh đè lập tức cung cấp lực để mâm quay nhanh lên , khi mâm quay nhanh hơn thì bánh đè lại giữ nhiệm vụ hãm mâm lại , do đó Truyền động bánh đè cho tốc độ của mâm ổn định đối với các biến động khi quay khi gặp các đoạn có âm thanh cường độ lớn hay tần số cao , do đó với Rim drive tiếng Bass và các đoạn violon cao vút nhanh mạnh nghe rất hay mặc dù mâm khong cần nặng lắm
Nhược điểm :
- Motor bị rung động truyền sang bánh đè truyền sang mâm
- Kết cấu cơ khí có tới 3 trục : trục mâm, trục bánh đè , trục motor nên các sai số cơ học sẽ ồn
- Bánh đè được dùng lò xo kéo chặt đẻ áp sát vào trục motor và vành mâm , nên lực sẽ tác động không đều lên trục mâm, trục motor , sau thời gian sử dụng sẽ mau mòn -> ồn , chưa kể do có nhiều bộ phận , mỗi bộ phận có tần số cộng hưởng khác nhau do đó rất khó không chế tần số cộng hưởng của mâm
- Các loại máy sử dụng bánh đà thường là loại cổ , dùng motor AC (không đồng bộ) độ chinh xác không cao và ồn , ở xứ nhiệt đới bánh đà cao su bị biến tính , chai cứng hay chảy , làm ảnh hưởng nhiều đến chất lượng âm thanh , do đó ít thông dụng
Tuy nhiên người audiophile đích thực có thể nâng cấp garrard 301 lên một tầm cao mới khi thay thế động cơ DC có điều khiển tốc độ điện tử để giảm ồn động cơ tối đa
2. BELT DRIVE : là loại truyền động thông dụng nhất cho mâm than vì các đặc tính sau :
- Motor truyền chuyển động cho mâm qua dây belt cao su , Motor có thể cách ly hoàn toàn với mâm , nên rung động của motor bị độ đàn hồi của belt hóa giải , nên mâm chỉ bị rung động bởi Trục mâm và Plinth
- Do truyền động Belt thường dùng motor DC , nên mâm có thể làm rất nặng , để quán tính lớn , khi tốc độ ổn định mâm sẽ duy trì tốc độ hiện hữu , chống lại các biến động tốc độ ờ những đoạn âm thanh cường độ lớn , tần số cao
Nhược điểm của hệ thống Belt drive :
- Torque yếu , truyền động motor tới mâm không thực hiện tức thời mà thông qua Belt , nên nếu mâm không đủ nặng thì với những lưc cản lớn ngắn , mâm bị thay đổi tốc độ cục bộ
- Có hiện tượng trượt belt làm thay đổi tốc độ của mâm
- Nếu sử dụng hệ thống Servo mâm , thì do độ đàn hồi của Belt , hiện tượng hunting sẽ xảy ra ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh
- Do lực căng Belt , trục mâm cũng bị tác động không đều -> khi mòn sẽ gây ồn
Thông thường đối với mâm Belt drive đắt tiền ,cũng sử dụng Motor DC FG servo để bảo đảm tốc độ motor là chính xác nhất , dây belt được chọn lọc cẩn thận để độ đàn hồi ít và đều , để triệt tiêu lực căng belt , người ta còn tạo thêm một lực căng belt phía đối diện để mâm hoạt động ổn định nhất
Do đó để đánh giá một mâm Belt drive là tốt , điều kiện đầu tiên là mâm phải nặng , do mâm nặng nên kết cấu trục mâm phải chính xác và có lực cản masat là tốt nhất , sau đó là motor phải có cơ chế tự động ổn định tốc đô motor
3. DIRECT DRIVE :
Khắc phục các nhược điểm cũa Belt drive và Rim drive , tuy nhiên lại có nhược điểm
- Tốc độ mâm ổn định tùy thuộc vào thiết kế của motor và mạch điện tử ( đã nói nhiều ở trên)
- Do motor gắn liền với mâm , nên mọi rung động của motor(rotor) sẽ tác động trực tiếp lên mâm , nên nếu thiết kế motor không tốt , bị Cogg thì chất lượng âm thanh là rất tệ

 

Cảm phục bác GIAHUY . Bác là một kho kiến thức!

 

Vậy mới đúng nghĩa chơi cối xay :wink: phục sát đất

 

Giá em technics SL-1200 MK3 tầm bao nhiêu bác ơi

 

2 tuần vừa rồi em quá lu bu với cái dự án đón đầu TPP nên không viết tiếp được , em cáo lỗi với mấy bác
Sau khi khảo sát xong các loại cơ cấu truyền động của Mâm , em nói tiêp về Trục mâm và mâm
Mâm nào cũng xoay bằng trục mâm , Độ chính xác khi kim đọc rãnh đĩa LP như các bài trước là rất nhỏ tính từ 10 micromet ->vài trăm micromet
(trích lại :Giã sữ ta ghi tần số 1Khz (1000 chu kỳ/s)-> thì ở vòng ngoài cùng ta có bước sóng ghi trên đĩa là 0.509m/1000=509 micro mét
Vòng trong cùng cũng tần số 1Khz sẽ có bước sóng ghi trên đĩa là 226 micromet
Ở tần số 20 Khz thì bước sóng tương ứng ghi trên đĩa sẽ là 25.4 micro mét và 11.3 micromet) , các Bác xem hình một trục mâm điển hình :
Trục mâm làm bằng thép xoay trong bạc thau , gối lên viên bi để giảm lực ma sát , viên bi này chịu nguyên trọng lượng mâm đặt lên
Do đó độ chính xác của trục mâm xoay sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng âm thanh , nếu độ dung sai lắp đặt trục và bạc( có nghĩa là đường kính trục < đường kình bạc) <=10 micromet thì chất lượng không ảnh hưởng nhưng nếu lớn hơn 10 micromet thì âm thanh sẽ bị ảnh hưởng , các bác thử tưởng tượng 0.01 mm là chính xác cỡ nào , trong khi độ chính xác của thước cặp thợ tiện là 0.02 mm của panme là 0.005 mm , do đó việc tiện ,mài trụ mâm cần tay nghề và máy móc cực kỳ chuẩn xác do đó các mâm than đặt tiền một phần là do kỹ thuật gia công cơ khí
Bạc thường sử dụng bạc thau dầu để ma sát với trụ thép là nhỏ nhất , kỹ thuật móc lỗ nhỏ có độ chính xác cao cũng là rất khó khăn
Nãy giờ em nói về độ chính xác hướng tâm , còn độ chính xác dọc trục thì ít ảnh hưởng hơn , tuy nhiên phần lớn trục được đỡ bằng 1 viên bi để lực ma sát nhỏ nhất , thì độ cứng và độ tròn của viên bi ảnh hưởng đến độ ồn của mâm
Một số mâm Micro , loại luôn đô ồn này bẳng cách tạo ra một đệm khí để nâng mâm lên , coi như mâm xoay trong bạc và lơ lửng trong không khí , đô ồn của trục mâm là nhỏ nhất (Micro SX 555 FVW,SX 111 FV) xem hình
Những mâm cỏ rè tiền không thể có gia công cơ khí chính xác và lựa chọn vật liệu , thì độ ồn do bản thân trục mâm gây ra là lớn và ảnh hưởng nhiều đến chất lượng âm thanh , mâm càng nặng thì gia công trục mâm càng khó , do đó các Bác thấy các mâm belt drive đỉnh cao giá rất mắc là ở chổ này

 

Lâu nay em vẫn vui vẻ với con đen Yamaha GT2000. Bác giahuy phẩu em nó xíu để em khai sáng tí

 

giá lp cũng không dễ chịu tí nào từ vài trăm đến vài triệu 1 đĩa lp. con bò có 1 đồng mà cái cày 10 đồng. có nhiều bác muốn chơi lắm nhưng đĩa giá cao quá nên ngại chơi là vậy

 

Trước khi qua phần mâm (platter) và miếng lót đĩa (Mat) , em lưu ý khi các Bác mua mâm cũ , nên mở trục ra kiểm tra và cho dầu thủy lực vào , nếu thấy viên bi có dầu hiệu mòn ( soi bằng kính lúp) thì thay bi khác tương đương ,Nếu khi chọn mua mâm cũ , lắc trục có độ rơ cảm nhận bằng tay được thì thôi không nên mua
Em qua phần Mâm :
Nhiệm vụ của mâm , mâm xoay quan trọng nhất là trọng lượng mâm , cái này hơi phức tạp , thường đối với mâm dùng Belt thì như đã phân tích ờ trên mâm càng nặng càng tốt , nếu DIY theo hướng nặng hơn là OK
Tuy nhiên trước khi DIY phải xem xét cấu trúc của motor
Nếu Motor DC , AC không có servo , thì cứ tăng trọng lượng đĩa lên (miễn mâm có thể khởi động và quay đạt tốc độ là OK) chất lượng âm thanh sẽ tốt hơn do nhờ lực quán tính ( hiệu ứng bánh đà) sẽ vượt qua những đoạn rãnh đĩa ghi tần số lớn , hay biên độ lớn dễ dàng mà không làm mâm chậm lại

Tuy nhiên nếu motor điều tốc bằng điện tử dạng servo coi chừng khi thiết kế hãng đã tính toán tốc độ đáp ứng của việc thay đổi tôc độ motor tương ứng với trọng lượng mâm , nên khi trọng lượng mâm tăng lên , có khi tốc độ đáp ứng bị thay đổi dẫn đến hiện tượng hunting( motor thay đổi tốc độ nhiều lần để đạt tốc độ chuẩn) làm ảnh hưởng đến âm thanh so với mâm gốc
Đối với Direct drive cũng tương tự , các mâm DD hàng đầu bảng đều có trọng lượng mâm lớn , lấy dòng Technics để các Bác xem
SL-1200 MK2 mâm nặng 2 kg , SP-10 MK2 mâm nặng 3 kg , SP-10 MK3 mâm nặng 10 Kg ! và giá cũng tăng theo trọng lượng mâm
Tuy nhiên khi tăng trọng lượng mâm Technics cũng tăng sức mạnh của motor tương ứng ( SL-1200 MK2 có Torque khởi động=1.5kg/cm , SP-10MK2=6kg/cm , SP-10 MK3=16kg/cm ) để việc servo được bảo đảm chính xác không bị hunting và mâm khởi động được
Do đó đừng thấy mâm nặng là tốt rồi DIY hay mua các miếng mat nặng, hay cục chặn cả kg đặt lên các mâm DD có trọng lượng nhẹ , về mặt kỹ thuật là không đúng và không có gì chắc chắn là nghe sẽ hay hơn
Đó cũng là kinh nghiệm khi đánh giá các mâm DD , ngoài các yếu tố thiết kế mạch servo em đã trình bày trước đây , trọng lượng mâm của các mâm DD cũng góp phần tạo nên đẳng cấp của các mâm DD tốt so với mâm DD hàng còi

 

Xong vụ mâm , qua vụ Mat , đây cũng là phụ kiện gây nhiều tranh cãi , và ảnh hưởng của Mat tới chất lượng âm thanh là khá lớn , mặc dù công dụng của tấm Mat chỉ là :
1. Đỡ LP sao cho azimunth và tracking angle ít thay đổi nhất trên suốt bề mặt đĩa
2. Giữ LP để LP không bị trượt ( xoay) khi mâm quay và khi rãnh LP ma sát với đầu kim , ở những đoạn có biên độ lớn, tần số cao , nói chung là là sao cho vận tốc quay của LP = vận tốc quay của mâm tại mọi thời điểm
3. Giảm bớt rung động của mâm truyền trực tiếp lên đĩa ( nếu có) hấp thu có chứng mực các giao động của đầu kim để tránh hiện tượng rung của đầu kim nhưng lại không làm giảm độ động(dynamic) của âm thanh
Đầu tiên ta nghiên cứu profile của đĩa ( hình cắt ngang tâm đĩa)
Theo hình cắt , tiêu chuẩn RIAA đã tính là phần label ( nhãn đĩa ) và mép ngoài của đĩa LP có bề dày bằng nhau , để khi đặt lên một mặt phẳng thì rãnh đĩa không tiếp xúc với mặt phẳng nhằm bảo vệ rãnh đĩa không bị hư , và nhằm giảm sự hấp thụ rung động của kim (tăng độ động ) , với profile này khi sử dụng trên mâm của các Bác
có 3 khả năng xảy ra:
1. Mat nhỏ hơn đường kính của đĩa (<300 mm) và phía trong của Mat có lõm xuống (phần nhãn Label) , phần rãnh đỉa có ghi nhạc tiếp xúc sát xuống bề mặt Mat -> ma sát tốt , LP ít trượt tiếng bass sẽ tốt -> chất liệu của Mat lúc này sẽ ảnh hưởng đến độ động của âm thanh , nếu mat cứng thì độ động tăng , nhưng nếu mat mềm thì độ động giảm , trong trường hợp này nếu dùng cục chặn thì sẽ tăng độ tiếp xúc của đĩa và mat-> sẽ ảnh hưởng đến âm thanh thường là âm thanh sẽ bị đục và mờ , độ động sẽ giảm
2.Mat lớn hơn đường kình đĩa và bề dày của Mat đều nhau , LP chỉ tiếp xúc với Mat ở chổ nhãn đĩa và vành ngoài của đĩa , phần có rãnh ghi nhạc sẽ không chạm vào Mat , ma sát ít, đĩa có thể bị trượt ở những đoạn cao trào , nếu thêm cục chặn hay vành chặn đĩa thì lực ma sát tăng lên , do không tiếp xúc với Mat , âm thanh sẽ có độ động tốt hơn trường hợp 1 tuy nhiên có thể có hiện tượng Ringing ( do giao động của kim chỉ bị bản thân LP hấp thu , đĩa LP nhẹ nên kim có khả năng bị dội lại gây hiện tượng ringing nhất là ở tần số cao)
3. Các đĩa audiophile 200g mới làm sau này có profile phẳng từ trong tới ngoài , nên giống trường hợp 1 , chất liệu Mat ảnh hưởng rất lớn đến âm thanh
Các bác lưu ý , hầu hết các mâm có Platter nặng , trục Platter thiết kế tốt , không bị rung động (rumble), thường sử dụng luôn măt mâm ( thường là đồng đỏ, hay gun metal) làm Mat luôn không dùng mát rời , hay các mâm bằng Acrylic ( ta hay gọi Mica) cũng không cần dùng Mat , âm thanh có độ động cao khi dùng các đĩa 200g vì LP tiếp xúc với Mat , Mat cứng và mâm nặng việc hấp thu rung động kim ở mức vừa phải ( không như Mat cao su hập thụ rung động nhiều quá (damping nhiều)) , với các đĩa RIAA thì tùy vào việc bề mặt LP tiếp xúc với Mat như thế nào âm thanh sẽ thay đổi
Chính vì các lý do phân tích ở trên nên dân audiophile loạy hoay với nhiều loại mat khác nhau , theo kinh nghiệm của em em làm thế này áp dụng trên Technics sl-1200 MK3

- Sử dụng mat cao su mỏng có độ dày đều nhau , đường kính nhỏ hơn mâm (295mm) để giảm rung động
- Dán 3 miếng băng keo 2 mặt thật mỏng để cố định Mat với mâm , không trượt
- Dùng 1 đĩa LP cũ loại 200g dán 3 miếng băng keo 2 mặt bên dưới rồi đặt lên Mat cao su , như vậy Mat của em có 2 lớp , lớp cao su để giảm rung động , lớp LP cứng để hấp thụ ít rung động, và đạt độ động cao ( đĩa audiophile 200g thì tiếp xúc mặt với LP cũ , đĩa RIAA thì tiếp xúc ở nhãn đĩa và vành ngoài )
chất lượng âm thanh mang tới là một trời một vực so với việc dùng Mat của máy hay các Mat cao su khác
Các Bác cứ thử khảo sát lại mat của mình và thử nghiệm kết quả vuợt qua sư mong đợi

 

Em sẽ thực hành luôn xem sao,
Cám ơn bác Huy

 

Chuyên gia về đĩa than, bác chơi nhưng quá hiểu biết

 

Còn cái gì ngon,bổ rẻ nữa cho ăn tiếp đi Bác. Cảm ơn!

 

Em vừa rước em này về:

https://scontent-lhr3-1.xx.fbcdn.net/hp ... 5592_o.jpg

 

Các cụ cho hỏi kim MM và MC nào ngon bổ rẻ cho SL1200MK3?