Kính chào các Bác, Thấy các Bác có nhiều dự án về audio, em cũng ham lắm nhưng vì cái tai em không tốt lắm nên không dám đua theo vì em chỉ nghe bằng radio cũng được rồi. Nay bắt chước các Bác, lập 1 dự án lâu dài, ráp lại 1 cái radio đèn hư cũ, mong các Bác hỗ trợ. Số là vầy, em thì khoái radio, cũng ráp mạch này mạch kia cho vui, nhờ vậy nên trước đây có người quen gọi lại cho 1 cái radio Hallicrafter S-120 dùng trực tiếp điện 110VAC, xài 4 bóng 12BE6, 12BA6, 12AV6 và 50C5. Hư hỏng nhiều chổ, sửa sơ sơ cũng nghe được khá tốt. Bẳng đi một thời gian, do bận công việc nên bỏ lăn lóc. Năm ngoái, vào mạng thấy các Bác bàn nhiều về đèn vui quá nên về lục lại cái radio thì ôi thôi chỉ còn là 1 cục sắt: không đèn, không loa, không biến áp xuất âm, không vỏ máy, mất luôn cái mặt đánh số để dò đài. Chỉ còn cái sườn máy là còn khá, tụ xoay còn tốt, các cuộn dây cái còn cái mất. Theo em, khôi phục lại hoàn toàn cái radio này như cũ là không khả thi vì mất mặt máy và nắp máy, chỉ có cách tận dụng sườn máy này để ráp lại 1 cái radio kiểu khác chắc dễ hơn. Em tính như sau: - Không cần đẹp vì em không được khéo tay cho lắm. - Dùng đèn chạy pin 1R5, 1T4, 1S5, 3A4. Nhờ năm ngoái hỏi thăm các Bác đã sưu tầm đủ bộ trừ đèn 1T4 thay bằng đèn 1L4. - Nguồn sẽ dùng adapter 12VAC 1A của modem cũ, nắn bội áp lên 90VDC, đốt tim 1,5VDC. Khi cần có thể dùng 10 cục pin vuông và 1 cục pin đại là có thể chạy được. - Sau này sẽ nghiên cứu dùng đèn Nixie (đang có 8 bóng loại nhỏ) để hiển thị tần số đài thu nhờ mấy con vi điều khiển. - Không xác định thời hạn hoàn thành vì ít thời giờ và để "chơi lâu cho nó sướng". Em xin các Bác góp ý: - Các ý của em ở trên có vấn đề gì không? - Xin sơ đồ tốt. - Có ai thích thì cùng làm với em (đua chắc thua quá). Và trong quá trình thực hiện, bí chổ nào em sẽ hỏi tiếp vì thật tình em chưa sửa radio bao giờ. Cái bí đầu tiên là phần hình ảnh nhưng em sẽ cố gắng mượn để đưa lên nhưng sẽ ít thôi do tiêu chuẩn không cần đẹp đưa lên thì kỳ quá.
Cái này mới đây, tôi cũng chưa làm bao giờ và quan trọng là chẳng hiểu sơ đồ nguyên lý của một cái máy thu sóng radio là như thế nào. Ví như ăng ten thì nối với cái gì, lọc sóng ra sao, rồi làm thế nào để có được cái tín hiệu audio... sau đó thì cũng bon chen hiểu được một tí rồi chứ đoạn đầu thì mù tịt. Trước mắt bác nào rảnh thì nói lại cái đoạn đầu cho em hiểu với.
Mới tìm được sơ đồ này nhưng hơi mờ, các trị số nhìn không rõ. Em chỉ ngán nhất là 2 cuộn dây bên trái, còn các thứ khác thì tạm đủ.
Cái mạch này dùng anten ferit nên khá nhạy, nhớ hồi những đầu năm 60,không có anten ferit, radio đèn băng MW phải kéo dây anten làm bằng đồng xoắn như sợi lò xo, hoặc quấn lên gía đỡ hình chữ thập như cái mạng tơ nhện mà hãi đến giờ, lúc đó còn trẻ con, tay ướt sờ vào dây anten bị giật cho nổ đom đóm mắt...... cận thị đến giờ chưa khỏi. Radio đèn ngày xưa lắp rất dễ chạy, các cuộn dao động ngoại sai và trung tần 455Khz cân chỉnh sẵn có bán đầy, nếu có máy phát sóng 455Khz và 530 - 1800Khz thì càng dễ lắp nữa,muốn có cái radio thì ra tiệm điện tử, đặt thợ lắp cho một cái, đặt cọc trước, tuần sau lấy, hồi đó hình như chả bảo hành bảo hiếc gì cả, còn ngày nay nếu còn đủ các cuộn dây thì lắp cũng không khó lắm.
Sơ đồ phần khuếch đại âm tần Đây là phần quen thuộc nhất, nhưng cũng có nhiều lắt léo trong đó. Em vẽ lại sơ đồ trên và có thêm thắt chút xíu trong mạch phân cực, trị số linh kiện chỉ là tượng trưng nên chưa chính xác lắm, khi lắp mạch sẽ điều chỉnh sau.
Mạch cấp nguồn Còn đây là mạch nắn bội áp và đốt tim. Chỉ mới vẽ sơ qua chớ không biết có chạy được không?
Re: Mạch cấp nguồn Cách đây hơn 2 chục năm tôi đã từnglắp rất nhiều radio chạy bằng transitor, còn đèn điện tử thì chưa. Theo tôi Nếu không phục chế được cổ vật thì bạn nên cải tiến nó : - Phần nguồn. - Phần đốt. Hoặc có thể luyện tay nghề bằng cách lắp 1 cái thật đơn giản, sơ đồ đây :
Cảm ơn Bác ThuyLT, mạch Bác cho là radio FM à? chắc là khó lắm đây, nhưng em sẽ thử. Do khá bận rộn nên cái radio của em vẫn chưa làm được gì nhiều ngoài mạch nguồn, đốt tim và phần âm tần như vẽ ở trên. Trong đó có một số thay đổi như sau: - Tụ nhân áp thì chọn loại 1000uF/35V vì 12VAC nhân đôi có đỉnh gần 34VDC. - Mạch đốt tim thì dùng 1 diode nắn riêng mà không lấy ở chổ tụ đầu tiên như hình vẽ và có thêm 1 diode mắc ở chân ADJ của LM317 để ngõ ra đạt 1.4V. - Chưa dùng mạch phân cực lưới như sơ đồ vì các tầng khác chưa lắp nên dòng tổng chưa xác định. Đang dùng thêm 1 diode nắn ra điện áp -12VDC và 1 biến trở để phân cực cho đèn 3S4. Kết quả: cho tín hiệu vào volume thì nghe cũng tốt nhưng công suất chắc là nhỏ nhất forum khoảng 50mW thôi, lớn thì méo liền vì đèn 3S4 già quá rồi, dòng anode chỉ còn 4mA thay vì 7.4mA tại điểm phân cực -7VDC như trong datasheet. Sẽ thay thử đèn 3S4 bằng 3Q4 hay 3A4 có sẳn xem sao. Dự định sắp tới còn phải lắp phần trung tần, mạch tạo tín hiệu 455Khz để chỉnh trung tần nữa. Ôi sao nhiều thứ quá mà thì giờ lại hết sức eo hẹp. Hy vọng mọi việc sẽ tiến hành thuận lợi để còn viết bài thuyết minh chi tiết nữa chứ.
Hali S120 có 2 cái biến áp trung tần 455kc chứa trong hộp nhôm. Dễ hư 2cái tụ bằng lá mica dưới đáy hộp. Nhưng bạn Nonew cứ yên tâm tiến hành. Các cuộn điều hợp nếu bị mất thì kiếm lõi khác quấn lại. Máy có mạch BFO để nghe CW đồng thời tăng Q factor. Selectivity khá tốt. Quan trọng là 2 cái CV và bộ cơ kéo dây còn tốt. Có gì cần thì cứ réo lão phu Cheers
Chào Bác hamcq, Được lời như cởi tấm lòng, thiệt tình em cũng đang bị kẹt ở cái chổ biến áp trung tần. Sau khi hàn nối dây cho phần trung tần và cao tần theo sơ đồ ở trên xong, bật điện thử thì cứ nghe rột rẹt mãi. Em cứ nghĩ là do cái biến trở volume bị dơ nên cũng mặc kệ. Tiếp tục, em lằp 1 cái mạch dao động 455Kc để chỉnh các biến áp trung tần theo sơ đồ sau:
Cân chỉnh phần khuếch đại trung tần Theo đúng thủ tục cân chỉnh như trong cuốn "Owner's Guide" tìm được trên mạng, em đưa tín hiệu 455Kc vào lưới 3 đèn đổi tần 1R5. Xin vợ cây đủa bếp bằng tre, chuốt 1 cái que để chỉnh biến áp trung tần, đo điện áp AGC âm tạo ra sau tách sóng trên volume. Vừa chỉnh vừa giảm tín hiệu 455Kc của bộ dao động đến khi tín hiệu dao động 455Kc còn rất nhỏ, con chạy của biến trở chỉnh gần như chạm đất, thì tín hiệu AGC còn được khoảng -1V. Coi như chỉnh xong phần trung tần.
Phần đổi tần Tiếp theo, săm soi kỹ lại phần đổi tần thì em thấy như thế này: Mạch nguyên thủy của S-120 dùng đèn 12BE6 nên phần dao động hơi khác mạch dao động của đèn 1R5. Đèn 12BE6 đốt tim gián tiếp nên cathode được nối đến 1 chấu nằm giữa chấu nối đất và chấu nối đến lưới 1 đèn 12BE6 của cuộn dao động. Đèn 1R5 đốt tim trực tiếp, 1 chân tim nối đất nên không dùng mạch dao động như đèn 12BE6 được mà phải có thêm 1 cuộn hồi tiếp dương nối với lưới G2.
Trong cái radio của em, các tụ xoay, dàn cơ và các cuộn anten còn tốt, các cuộn dao động chỉ còn các băng SW1-SW2 và SW3, cuộn dao động cho băng AM mất rồi. Như vậy, tạm thời em chỉ lắp lại băng sóng ngắn. Các cuộn dao động được giữ nguyên, không dùng chấu giữa mà phải quấn thêm 1 cuộn hồi tiếp dương cho mỗi cuộn. Kết quả là với cuộn SW2 thì có nghe được tiếng rít đặc trưng khi dò đài, căng thêm anten ngoài, em có thể nghe VOA, BBC và khá nhiều đài trong khoảng sóng 31 mét tức khoảng 10Mhz. Như vậy là cái radio của em chạy được rồi. Khoái quá xá. Hôm sau đi làm về bật lên nghe tiếp thì từ từ cái tiếng rột rẹt ngày càng tăng lên một cách khó chịu. Đo thử điện áp AGC trên volume thì thấy nó có giá trị dương và ngày càng tăng. Tắt nguồn ngay lập tức vì sợ làm hư phần diode trong đèn 1S5. Em đã nghi rằng mấy cuộn dây trong biến áp trung tần do lâu ngày bị bụi bám và hơi ẩm làm nó bị rỉ điện từ cao áp ở sơ cấp sang mạch tách sóng ở thứ cấp nên đo nguội thử thì thấy vẫn cách điện rất tốt nhưng đo nóng (tức là chỉ cấp cao áp bên sơ cấp) thì lại bị rỉ nhất là khi gỡ hết các mạch liên quan ở thứ cấp. Vì em nghĩ các tụ cộng hưởng thường thì nằm riêng rẽ nên khó có khả năng bị rỉ tụ và cũng không thấy có gì liên quan với nhau. Tức quá, em bèn tháo cái biến áp trung tần ra xem thì không thấy có bụi mà cũng chẳng có một cái tụ nào. Tách các cuộn dây ra khỏi các chân ra thì thấy đo nóng riêng các cuộn dây thì không bị rỉ nữa mà đo nóng các chân ra thì lại bị. Lúc đó em mới để ý đến con tán ở giữa các chân. À thì ra loại biến áp trung tần này lại dùng kiểu tụ mica nhiều lớp có nhiều chân ra giống như ở các radio trên xe hơi cổ lổ. Cái loại tụ này nó tán bằng rivet rồi thì làm sao bây giờ. Em tính bỏ luôn mấy cái tụ này, thay bằng các tụ mica rời vì đang có sẳn đủ loại từ 10pF đến 500pF chắc chắn là tốt hơn nhưng vẫn kẹt là ở cái chân ra dính liền với mấy cái tụ. Giá trị cuộn dây trong biến áp trung tần đo được là 944uH (tụ tính ra là khoảng 130pF) nhờ cái mạch đo tụ và cuộn dây em đã lắp theo mẫu tại đây: http://www.qsl.net/iz7ath/web/02_brew/2 ... /index.htm Mạch đo L/C này cũng sẽ được dùng cho việc quấn các cuộn dây thu sóng và dao động. Đến đây thì em bí rồi. Theo các Bác thì em nên làm gi? - Tìm mua biến áp trung tần tốt: Chắc chắn là tốt nhất rồi nhưng có lẽ khó tìm đựoc đúng loại. - Thay tụ khác cho biến áp trung tần: làm sao đây? gỡ rivet ư? Chà!!! cái đế bằng nhựa của nó ai đã dùng mỏ hàn dí vô chảy nhòe nhoẹt rồi chỉ còn nước cắt bỏ chân đế rồi đi dây ra thôi. Chắc đây sẽ là biện pháp cuối cùng vì em cũng hơi tiếc.
Cuối tuần này tôi sẽ tìm lại một số linh kiện của máy đó, kễ cả If xformer và coils để gởi tặng bạn. 455kc gen bạn nên mua cục CF 455 ( loại 3 chân tốt hơn loại 2 chân) để làm tham chiếu. IF coil cũng cần lắp thêm CF 455 để dễ cân chỉnh. Tôi còn giữ 1 cái RF generator. Bạn có cần thì tôi cho mượn. Cheers
Hết sức cảm ơn bác hamcq, Vậy là khỏi lo về vụ biến áp trung tần và AM osc coil rồi. Biến áp trung tần của S-120 có mã số là: 050-300531 cho 1st IF và 050-300532 cho 2nd IF, em ghi ra cho Bác dễ tìm. Cái CF 455Kc 3 chân em có 2 loại: - Loại màu xanh da trời, băng thông hẹp dùng trong các mạch máy điện thoại cordless cũ. - Loại màu vàng, băng thông trung bình dùng trong các radio bán dẫn thông thường. Em sẽ lắp thử theo lời Bác xem sao. Mạch dao động sẽ phải chỉnh sửa lại cho phù hợp, có lẽ phải thêm phần điều chế âm tần mới đúng điệu. Loại em đang dùng cho mạch dao động 455Kc ở trên có 2 chân thì tiện cho việc điều chỉnh 1 cách chính xác tần số ra là 455Kc (em dùng đồng hồ số loại thường nhưng có thang đo tần số đến 20Mhz). Về việc lắp thêm CF455 cho cuộn trung tần thì em chưa rõ lắm vì trở kháng vào của các bộ lọc sứ khá nhỏ (từ 300 Ohm đến 2k) nên sợ khó ghép với các biến áp trung tần. Nếu Bác cho em mượn RF Generator nữa thì quá tuyệt rồi, không chừng em thừa thắng xông lên làm luôn cái radio FM nữa. Cái mạch BFO trong radio S-120 em cũng muốn giữ lại lắm vì nó hỗ trợ việc nghe tín hiệu morse tốt hơn nhưng vì em dùng đèn khuếch đại trung tần là 1L4 thay cho 1T4 (theo lời khuyên của Bác hồi bên audiovnclub), mà 2 đèn này có lưới 3 nối sẳn vào cathode bên trong đèn chứ không như đèn 12BA6 có lưới 3 nối ra ngoài. Vụ này Bác có ý kiến gì giúp em với. Mong tin Bác.
Bác nonew có cần đồng hồ đo cao tần để chỉnh cộng hưởng không? Nếu bác cần và ở HN thì cứ ới em. Em cũng máu mê dựng radio đèn đổi tần lém nhưng hiện tại không có thời gian. FM Stereo Synthesizer băng tần 80-180MHz cũng cho mượn được nếu bác muốn thử sức với FM!
Chào Bác Tubes, Em với Bác có gặp nhau trên mạng hoài nhưng em lại ở Sài-Gòn nên hơi tiếc một chút. Nếu em mà ở Hà-Nội thì em sẽ tìm Bác ngay. Em cũng thiếu thời gian lắm nên mới gọi là "dự án dài hơi", lúc nào rảnh mới làm một chút, chưa biết khi nào xong. Với radio AM thôi mà đã gặp bao nhiêu là trục trặc, nhờ có nhiều mạnh thường quân giúp đỡ nên cũng tạm ổn phần linh kiện. Với phần FM nữa thì càng rắc rối tợn như là các biến áp trung tần 10.7Mhz, tụ xoay cho FM, giải mã stereo, ... nhưng em vẫn sẽ thử.
Sao bác lại mang cả đèn NIXIE ( đèn hiển thị số ) ra để làm già hả bác ? Hay bác định lắp mạch hiển thị tần số Radio bằng tube vậy . Thế thì tuyệt còn gì ???
Hâm nóng topic lại chút xíu. Cái radio S-120 mod lại dùng bộ đèn đốt tim trực tiếp 1R5, 1T4, 1S5, 3S4 đã chạy tốt rồi nhưng chẳng được bao lâu em đã tháo ra hết để chuyển sang dùng 1 bộ đèn khác độc đáo hơn. Do sục sạo nhiều tại Đấu gia trang nên em đã tìm được đủ bộ đèn radio áp thấp chỉ có 26v cả đốt tim và cao áp: 26D6, 26A6, 26C6, 26A7. - Bóng 26D6 dùng cho phần đổi tần giống y như bóng 12BE6. - Bóng 26A6 dùng cho phần trung tần. - Bóng 26C6 dùng để tách sóng và tiền khuếch đại âm tần cũng giống hệt bóng 12AV6. - Bóng 26A7 làm khuếch đại công suất âm tần theo kiểu đẩy kéo ra được 0.5w với OPT PP 2.4k Phần mạch thì dùng lại mạch của S-120 chỉ khác ở phần âm tần. Vì dùng áp thấp nên phải dùng toàn biến áp: tải của 26C6 dùng biến áp liên tầng đão pha có tỉ lệ 1:1. Biến áp ra dùng OPT PP 2.4k/600ohm nối với 1 biến áp 600/135CT (dùng 1 nhánh của 135CT thì được khoảng 33 ohm, gắn 4 cái loa vi tính 0.5w/8ohm nối tiếp lại là xong). Khỏe nhất là nghe radio chỉ cần dải dải âm tần rất hẹp (200hz~3khz) nên các biến áp này rất dễ tìm và tương đối rẻ vì ai cũng chê. Kết quả phần radio bắt sóng tốt, độ nhạy và độ chọn lọc tốt. Phần audio nghe dở ẹt. Dự án kế tiếp là mod lại cái sườn máy S-120 cũ của bác hamcq tặng thành 1 cái radio FM. Dự định dành cho mấy ngày tết rảnh rỗi nhưng cận tết lại rảnh hơn nên đến giờ cái radio FM này đã lên tiếng. Độ nhạy khá, âm thanh rất tốt. Chi tiết dành cho bài sau.
