Hỏi về chức năng Dolby của cassette

thanks Bác câu trả lời bổ ích !

 

Bác Sói cô đơn sưu tầm nhiều đồ cổ nhể . Em ngày xưa dùng 1 cái bộ giảm ồn dùng kỹ thuật dBx có nhiều kênh thâu cho băng cối đa kênh ở phòng thâu.
Những bộ giảm ồn rời này của Dolby hay dBx thường chất lượng cao (giảm ồn hiệu quả) hơn mấy cái mạch Dolby hay dBx có sẵn trong máy. Sau này do vi mạch IC đã phát triển thì người ta làm nhỏ hơn đi nhiều với chất lượng tương đối. Tuy nhiên em chưa thấy bộ Dolby S rời vì nếu có là em ... hốt liền! :evil:

 

Em lại mới bị anh bạn tịch thu 1 bộ giảm ồn cũng DBX vì can tội ...nó có thêm phần phono MM&MC :mrgreen:

 

:shock: Sợ cụ quá... :wink:

 

Em có chút thắc mắc về chức năng Auto Space và chức năng Synchro Edit của cassette . các Bác chỉ giúp em . Em cám ơn nhìu ah.

 

Chào bác,

Ngày trước em chơi cassette deck khá nhiều và rất hay thu băng sưu tầm. Một thời gian dài không đụng đến tape nên cũng quên đi nhiều bác ạ. Bây giờ em lại loay hoay quay lại chơi R2R!

Rất vui được giao lưu với bác.

Brgds.
Lonelywolf

 

Cái khoảng màu xanh trên thì ngày xưa em cũng có sở thích rất giống bác . Vì thế em cũng sắm quá trời mấy cái đầu cassette deck. Bây giờ thì chất đống rồi. Em cũng hay chơi R2R nhưng em về tiện lợi em vẫn thích cassette hơn. Nhất là đời Cassette đời cuối loại 3 đầu từ có Dolby HX-Pro và Dolby S cộng với băng chất liệu Metal (bias type IV) tất cả cộng vô lúc thâu để đạt chất lượng tối đa mà Cassette có thể cho được thì chỉ còn ngán mấy đầu băng cối khủng mà phải thâu với vận tốc tối thiểu 15ips và băng cũng phải thuộc loại tốt.

 

Thường các máy secondhand đã cũ, cơ đã sai lệch(dolby tracking), phần mạch điện Dolby sai lệch trị số theo thời gian nên bấm nút dolby thường thấy dở nhiều.

Nếu có dụng cụ, máy đo, test tape và service manual để cân chỉnh cơ điện chuẩn thì nó có tác dụng nhất định giảm độ xì khi ngày xưa chất lượng sợi băng còn kém, sau này chất lượng băng tốt hơn nhiều nên ít người dùng Dolby vì vẫn thấy âm thanh mất tự nhiên.

Ngoài ra phần lớn các mạch dolby trong các đầu casette deck thường được các hãng sx ( vì lý do thương mại) làm không đạt đủ yêu cầu khắt khe của Dolby Laboraries co. nên
nó càng làm người dùng thất vọng.

 

Em thấy nhiều người chơi đồ âm thanh kỹ thuật Tương Tự ví dụ như Cassette thường ít hoặc không quan tâm đến chính xác hay số đo kỹ thuật nên vấn đề sai lệch trị số theo thời gian hay không đạt tiêu chuẩn kỹ thuật cũng không phải là cái họ quan tâm. Có khi càng sai ngay cả càng vô lý về kỹ thuật thì họ nghe càng cảm thấy hay hơn và phê hơn ...

Còn vấn đề Dolby làm âm thanh mất "tự nhiên" thì ... thú thật em cũng chưa hiểu 1 nguồn âm cho âm thanh được gọi là tự nhiên là như thế nào vì em đã từng đặt câu hỏi nhưng vẫn chưa ai có câu trả lời ... Đã vậy trong phòng thâu người ta khi thâu vào băng băng cối đa kênh thì cũng hầu như thường dùng đến 1 số bộ giảm ồn ví dụ như Dolby hoặc dBx thì nếu những chức năng này làm mất đi âm thanh tự nhiên thì đã xảy ra ở băng master rồi còn gì thì như thế đến khi ra album nhạc cho người tiêu dùng thì cho dù có hay không gài mã Dolby thì lấy đâu ra còn âm thanh có gì đó gọi là "tự nhiên"? Hơn nữa cho dù có dùng băng tốt nhất thế giới thì cũng khó qua khỏi ngưỡng S/N 70dB do đó bắt buộc họ phải dùng thêm chức năng chống ồn phụ trợ (Dolby, dBx ...) để hòng đạt đến S/N >70 dB ...

Nếu bảo 1 số hãng làm hệ thống Dolby không đạt tiêu chuẩn thì em không biết vì đàng sau những máy này đều phải xin tác quyền đóng dấu của phòng thí nghiệm Dolby. Hơn thế nếu hệ thống Dolby mà không làm ra hồn thì lấy đâu ra hệ thống lọc RIAA chuẩn của đĩa than hoặc hệ thống lọc NAB chuẩn của công nghệ băng cối thì làm sao làm cho ra hồn cơ chứ? Và nó cũng sẽ sai lệch theo thời gian và chẳng biết đã có ai phàn nàn và bảo pre phono cho đầu đĩa than và nguyên cái đầu băng cối, vốn hầu hết bây giờ là đã cũ, cho âm thanh sai lệch do mạch lọc RIAA hoặc NAB đã không còn chính xác; đơn giản là nguyên tắc hoặt động của gài mãgiải mã RIAA hay NAB này tương tự như gài mã/giải mã Dolby B, C? :wink:

 

Cái khó là làm sao để biết ban đầu nó chuẩn ra sao và có dụng cụ, test tape, máy đo ... số liệu chuẩn trong service manual để cân chỉnh thôi, chứ nếu có họ sẽ biết được độ sai lệch, ít ra với máy quay băng thì lệch azimuth ai cũng thấy, rồi băng gốc phát máy này to, máy kia nhỏ, lệch vế... thì khối người biết nhưng bó tay!

" Âm thanh tự nhiên" ở đây được hiểu 1 cách nôm na là khi so với nguồn phát ra để thu, đại khái tép không sắc, bass thì nghe khác thường so với thu không dolby thế thôi bác ạ, nghe thấy không thích- Còn tự nhiên thực sự thì phải ngồi nghe live ca sỹ, nhạc sỹ oánh! Chứ âm thanh thu qua micro, băng Master, sao chép ra f1, f2, CD... rồi đầu phát, tăng âm, loa thì nó khác đi nhiều, làm gì con tự nhiên đúng nghĩa, mà cho đến nay kỹ thuật chưa thể mô phỏng hệt như tự nhiên được

Ghi tác quyền Dolby sau đít máy không có nghĩa là luôn luôn đạt chuẩn thật cao của Dolby, mà họ chắc cũng có nhiều chuẩn để bán tùy túi tiền muốn chi của nhà sx, tỷ như Honda dream Thái và Superdream VN ấy, cùng dream cả cơ mà mà .
Muốn chuẩn thật cao thì phải làm ra đầu Dolby riêng rẽ như bác lonelywolf có cái Teac to tổ bố ấy, chứ tích hợp mạch bé vào máy thì chất lượng có phần giảm hoặc bị lược giảm
Tất nhiên hãng Dolby khi đưa ra phát minh này phải có tác dụng lọc bớt xì và không quá ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh khi thu, còn ảnh hưởng đến mức độ nào người dùng sẽ chấp nhận hay không chứ không phải thứ Dolby của máy secondhand sau 15-25 năm như anh em ta dùng, bấm vào muốn tắt máy ngay đi để khỏi phải nghe thứ nhạc bí bì :lol: , chắc là máy có vấn đề suy giảm, sai lệch do bộ cơ, mạch... nên mới vậy, chứ không Dolby bán được cho ai, nhất là các nhà sx thường tinh thông trong vấn đề âm thanh.

 

Khối người biết nó sai, nó lệch vế như bác nói ... nhưng đồ cổ kỹ thuật Tương Tự mua về họ vẫn cứ bảo hay; thậm chí còn bảo hay hơn những thứ chính xác hơn là đằng khác ---> Do đó chính xác hơn không có nghĩa là hay hơn nếu theo quan niệm này ---> Do đó càng phải đợi cho nó lệch càng nhiều ví dụ như mua đồ càng cổ thì càng lệch sẽ nghe càng hay ? :lol:

Ối cái phần màu đỏ là do bác suy diễn ra hay là ... nguyên tắc được nhất trí như vậy hở bác? Cứ tạm cho là quan niệm này là đúng thì em lại có thắc mắc là nếu như thế thì tại sao album nhạc cho dù là album gốc từ băng từ đến đĩa nhạc có âm thanh/âm sắc khác nhau nhiều đến thế? Và có ai biết và làm sao để biết là thanh/âm sắc của album đó tại phòng thâu đó là như thế nào để biết là tép không sắc và bass thì khác thường? :roll:

Quan niệm này em thấy có 1 số bác trên diễn đàn cũng không nhất quán vì có bác còn bảo là âm thanh hát và đàn phải không được qua nhạc cụ điện/điện tử hay khuyếch đại hoặc loa đài ... thì mới gọi là âm thanh tự nhiên? Thực tế là khi hát và đàn chung với nhau thì họa may chỉ có 1 đàn guitar hoặc vài nhạc cụ có âm lượng yếu và 1 ca sĩ hát thì ca sĩ còn đủ phổi to để hát bật ra âm lượng tương đồng hài hòa chứ chơi 1 lô nhạc cụ hạng nặng cỡ contrabass, dường cầm, kèn giập vô thì tiếng ca sĩ mà không có microphone và tăng âm loa đài thì có nước ... không ai nghe ra; vậy thì trong tường hợp này có thêm micro có được gọi là âm thanh tự nhiên không khi họ cũng hát live? VÀ còn những ban nhạc nổi tiếng như Rock, Pop ... mà dùng micro, nhạc cụ hoặc phụ trơ thiết bị điện từ thì không phải là âm thanh tự nhiên?

Tuy nhiên nó có thông số kỹ thuật khác nhau để diễn đạt sự khác nhau! Và nếu chất lượng có khác nhau vì thị trường khác nhau thì Honda cũng khoanh vùng thị trường đàng hoàng ... Hơn nữa em xin giả dụ vì em không làm hãng Honda là nếu Honda quy ước "xe Dream là loại xe 2 bánh có 100 phân khối" thì cứ xe 2 bánh nào do hãng Honda sx và đạt tiêu chuẩn cơ bản như vậy được gọi là Dream thì không có gì là không đúng. Dolby cũng vậy khi được đóng đít với dòng chữ Dolby NR theo quy ước của phòng thí nghiệm Dolby thì chức năng đó trong máy đó cho dù giá tiền như thế nào miễn sao đạt được "tối thiểu" mà tiêu chuẩn đã quy ước thì đều là đạt tiêu chuẩn. Còn việc hãng nào thiết kế riêng "vượt qua" tiêu chuẩn thì là việc riêng của hãng đó nhưng không phải là bởi vì anh làm vượt qua không có nghĩa là anh mới là "đúng" tiêu chuẩn ... Do đó cho dù máy mắc tiền hay rẻ tiền cũng phải tối thiểu đạt tiêu chuẩn như Dolby đã định. Nguyên tắc tác quyền của Dolby là hãng phải trình bày thiết kế cho Dolby trước dựa theo yêu cầu và nguyên tắc tối thiểu để đạt chức năng đó; rồi xin phép Dolby rồi được Dolby đồng ý; rồi hằng năm phải trả tiền tác quyền; thì mới được gắn chức năng Dolby NR vào thiết bị và được Dolby cho đóng mác ở trên máy....

Vậy thì nếu phát lại (playback) với thiết bị Dolby rời của bác Lonelywolf thì âm thanh có không bị bí hay "mất đi tự nhiên" như chức năng Dolby có sẵn trong máy không? Nếu bác chưa dùng thiết bị Dolby rời này và chưa được kiểm nghiệm thực tế thì hãy khoan trả lời nhé ...

Nếu Dolby có vấn đề thì mạch bias cho từng loại băng Type I (Normal) hoặc Type II (Chrome) hoặc Type IV (Metal) có vấn đề theo thời gian không? Rồi tương tự những mạch bù RIAA của pre-phono đĩa than hoặc mạch bù NAB của băng cối sẽ có vấn đề không mà cứ sợ chức năng/mạch Dolby sai chạy theo thời gian? Dù gì thì chức năng gài/giải mã Dolby B, C ít tăng/ép hơn chức năng bù của RIAA pre-phono rất nhiều do đó mức độ sai/ảnh hưởng cũng ít hơn rất nhiều lần khi sai lệch lẫn mức độ sai lệch theo thời gian ....Thế thì đã có bao nhiêu người phàn nàn về pre-phono sau 1 thời gian nghe không hay nữa? :roll:

Em có cảm tưởng thì hình như theo quan niệm của bác thì chung chung là thiết bị phải đo chính xác hoặc đúng chuẩn thì âm thanh mới tự nhiên thì phải? Em không biết ý bác có phải vậy không?

 

Dolby được bày ra để giảm tiếng của băng trắng (rumble - noise) với đầu đọc. Nói cho đơn giản và dể hiểu thì Dolby là như sau :

- Khi thâu thì Dolby sẽ nén xuống tất cả các giải tầng, đặc biệt nén luôn cái rumble (tức là tiếng của băng trắng khi minh vặng to và nghe tiếng rù rù của băng tráng).

- Khi nghe thì Dolby sẽ bung lên lại tất cả các giải tầng, ngoại trừ cái rumble. Như thế cái rumble sẽ bị bớt rất nhiều vì vẩn ở độ nén.

Vấn đề là kỹ thuật Dolby hay nhầm lúc bung lên các giải tầng và hay "quên" bung lên giải tầng cao (trebble) thanh dùng Dolby hay mất trebble. Trường hợp hay xãy ra khi thâu và nghe bằng 2 máy khác nhau vì 2 Dolby được calibrate một cách khác nhau. Chưa kể là có nhiều Dolby khác nhau như Dolby I, Dolby II, Dolby HX, Dolby HX PRO, vân vân.

Tôi khuyên là đừng khi nào thâu bằng Dolby. Phức tạp lắm.

 

Em cũng mới lọ mọ thu thử một đoạn băng với Dolby C on,khi playback nếu để đúng Dolby C on thì có vẻ có treble rõ hơn là để OFF hoặc Dolby B,còn nó có hay hơn so với thu để Dolby Off thì em chưa thử
Nhưng có điều rõ ràng là hầu như người xử dụng đều chê khi thu Dolby B,C ON sẽ làm xịt treble,trong khi xem manual của các hãng SX với đầy đủ đồ thị minh họa thì họ đều chứng minh ngược lại là Dolby làm cho âm thanh hay hơn và lại giảm nhiễu ???và nói chung thì Dolby system là hệ thống" làm giảm tiếng xì của băng ở mức độ thấp,những tín hiệu tần số cao bằng cách khếch đại lên khi recording và giảm khếch đại khi playback"

 

Nhìn cái đồng hồ VU nhớ một thời đã xa quá, ngày ấy mỗi khi ông cụ nhà em bật bộ dàn lên là em mê mẩn ...ngắm cái kim nó nhảy.

 

Dear các bác

Mạch Dolby , thực ra nó có ý nghĩa nhất khi trong phòng Studio , cho bản Master . Khi ấy Dolby A,B,C hay Dolby HX theo một qui luật , đến lúc sao (Copy) sang các bản Client theo qui luật ngược lại mới có ý nghĩa . Theo thiển ý của em , các mạcg đố thường hoạt động khôgn hoàn hảo trong điều kiện gia đình , sao băng sang băng
Deck bác nào có đường Micro , các bác thu Direct (nói vào Mic) , nhất là khi đông ngừoi , nhiều giọng nói mà thử , khi ấy nó có ý nghxa .Phần lớn chúng làm tối âm đi trong điều kiện băng sang băng

Riêng hệ Dolby HX thì lkhác , chúng lơi dụng đỉnh của các tần số cao trong nội dung chường trình để "thêm vào" đoạn cần thu lượng Bias tần số cao tường ứng , nên chung gần như không ảnh hưởng đến âm thanh cần thu , cũng là vì Home Deck không thể Bias năng động như Pro Deck trong điều kiện HX như ở Studio được ạ

 

Chào bác,

Bác nói đúng, nhưng quy trình có vè là ngược hay sao đấy ạ

Em tin những điều bác nói ở trên. Vào thập niên 70s và 80s Dolby được xem là cứu tinh của tape-recording và playback về khia cạnh noise-reduction và được quảng bá rầm rộ. Nếu nó "dở khẹc" như anh em ta nghĩ thì thế nào nhỉ? :shock:

Brgds.

Lonelywolf

 

Hi các bác,
Hôm trước em post đọan này là:em thu băng trên máy SONY TC-K222ESA với Dolby C ON ngay sau khi các heads,các pinch rollers và trục capstans các tape path đã được em lau chùi vệ sinh hết sức kỹ lưỡng sạch sẽ( bằng Co Contact Cleaner) thì em có cảm nhận là chất lượng playback với đọan thu này nghe hay hơn với cùng Dolby B ON,
Hôm qua,vẫn bộ thu này nhưng máy đã chạy khoảng 5 tape C90,em không lau chùi gi thêm,thì khi thu một mặt 45’,cũng với Dolby B ON ,ngòai ra em còn cân chỉnh optimum bias Current bằng chức năng Calibration + REC EQ CALL(2 vạch tia trên meter bằng nhau),ngòai ra em còn bật HX PRO ON khi thu: thì thấy chất lượng âm thanh Tape so với Source kém hẳn.Nhưng ngay sau đó em test thu 1 track với cùng chế độ cân chỉnh này,chỉ khác là em để Dolby OFF thì chất lượng Playback Tape so với Source gần gũi nhau hơn và tất nhiên là treble hay hơn hẳn khi Dolby B ON ???
Ktra độ lọc xì của khỏang trống giữa các tracks thì e thấy đúng là có xì khi OFF và hêt khi ON.
Nguồn Source em phát từ CDP.,Tape dung băng Maxxell Normal(lọai nhãn xanh rất phổ biến trước đây mà các bác rất thích…)
Với các kết quả trên em có cảm nhận là hệ thống Dolby System này có lẽ nó chỉ cho good effect trong môi trường sạch(các heads phải sạch không nhiễm từ và bộ cơ phải ngon lành sạch sẽ ,và các mạch điện tử liên quan của máy phải tốt,bởi vì khi Recording thì tiếng xì (hiss noise) của tape sẽ được Dolby system nâng cao biên độ tần số cao và khi playback Dolby system sẻ giảm được đúng tiếng “xì” này trong điều kiện heads đã ghi và đọc đúng các Signals xì đã được mã hóa này ,tức là tiếng treble của âm thanh sẽ được playback clean không có tiếng xì đi theo.
Ngược lại khi các heads bẩn,nhiễm từ…. thì không thể Recording và playback chuẩn xác các tín hiệu”xì”-High Frequency - dẫn đên Dolby sẽ “xử oan” làm suy giảm các tần số cao bình thường của âm thanh???đây có lẽ chính là nguyên nhân mọi người đều chê,sợ nút Dolby…
Cuối cùng theo em là chỉ nên dùng Dolby ON khi thu R2R hoặc LDP trong những điều kiện lý tưởng a.m ,,,ngòai ra thì nên để OFF kể cả khi thu từ CDP có lẽ để OFF lành hơn.

 

- Hệ thống giảm ồn Dollby đc phát triển dựa trên lý thuyết lọc tạp âm dùng để đo dòng điện sinh học dùng trong ngành y do Ray Dollby (Mỹ) nghiên cứu ra.

- Mạch Dollby thực chất là mạch nén và dãn dải động dựa trên nguyên tắc khống chế mức tín hiệu. Hệ số nén thường đc chọn là 2/1 và có thể nâng tỷ số tín hiệu/tạp âm (S/N) lên từ 10-15db. Giả sử một mạch khuếch đại có dải động 100db (-80db đến +20db), sau khi nén với hệ số 2/1, dải động thu hẹp lại còn 50db (-40db đến +10db). Với mức tạp âm nền thường ở mức -50db thì sau khi nén, mức tín hiệu nhỏ nhất của tín hiệu (-40db) vẫn còn lớn hơn tạp âm nền 10db. Sau khi qua mạch dãn, tín hiệu trở lại mức vào 100db nguyên thủy nhưng tạp âm lại đc suy giảm với các mức tương ứng, nên tạp âm nền vẫn thấp hơn mức tín hiệu nhỏ nhất 10db.

- Hệ thống Dollby có nhiều loại, trong đó Dollby A có chất lượng cao đc dùng trong các studio chuyên dụng. Dollby B chỉ có tác dụng ở vùng tần số cao vài ngàn Hz trở lên và đc dùng trong các máy ghi âm dân dụng, Dollby C đc phát triển dựa trên sự kết hợp giữa Dollby A và B, đc dùng trong các máy ghi âm dân dụng có chất lượng cao. Khi cassette sắp đến hồi cáo chung vì sự cạnh tranh của CD người ta đưa thêm ra Dollby X và S, đây là loại mạch có chất lượng rất cao, hiện vẫn đang đc ứng dụng trong các studio và các máy cao cấp.

- Các mạch Dollby nói trên thường đc gọi với cái tên Dollby ANRS(ANRS : Automatic noise reduction system) hay viết tắt là Dollby-NR thường đc các hãng của Mỹ, Nhật sử dụng. Ngoài ra còn mạch lọc theo nguyên lý DNL (Dynamic noise limiter) do Philips nghiên cứu chế tạo và thường đc các hãng châu Âu sử dụng. (Nguyên lý này nằm ngoài phạm vi thắc mắc của bác chủ topic nên em sẽ ko lan man)

- Hạn chế của mạch lọc Dollby-NR là khi ghi với hệ thống Dollby-NR thì khi phát lại cũng với máy có hệ Dollby-NR. Nếu băng từ ghi với máy ko có Dollby-NR thì khi phát lại trên máy có hệ thông này sẽ bị mất dải cao. nếu băng đc ghi trên máy có hệ thống này nhưng đc phát trên máy ko có thì sẽ ko có tác dụng giảm tạp âm. Hệ thống DNL của Philips thì có thể sử dụng với bất kỳ loại băng đã ghi theo hệ thống nào nên mang tính đa dụng và đc dùng rộng rãi hơn.

 

Em có chiếc đầu TEAC F650R( CX-650R), Dollby-NR có 3 chế độ: In - OUT - MPX/in. Em để chế độ In là in thấy tiếng loẹt xoẹt ở loa nhất nhưng nghe không thích bằng để OUT, còn để MPX/in thì chỉ nghe thấy tiếng sôi của loa. Bác nào am hiểu về món này giải thích cho em với, em cảm ơn rất nhiều, em mới chơi món này, mới tìm hiểu về phần phát thôi mà đã thấy mênh mông quá.