Nắn dòng bằng diode vs. tube

Hello các bác,

Em xin phép mở topic này để xem xét lại vấn đề quá cũ, nhưng em nghĩ là chưa được đào sâu đó là nắn điện bằng diode và bằng tube khác nhau ở đâu về mặt kỹ thuật, từ đó dẫn đến việc ảnh hưởng thế nào đến âm thanh? Từ đó đưa đến những ưu điểm, nhược điểm trong từng cách sử dụng, dự trên đó, người sử dụng có thể đưa ra được cách nào phù hợp với từng mục đích sử dụng.

Vì đây là phần Trao đổi, thảo luận về kỹ thuật, nên mong các bác chuyên sâu về kỹ thuật giúp, các bài ngoài lề mong các mod xóa giúp vì em không vào được nick mod nữa rồi.

Cám ơn các bác nhiều.

 

Em thấy diot đơn giản, hiệu suất cao, dòng lớn và không nóng, bền. Còn chất lượng âm thanh thì các loại diot FRED gần như tương đương TUBE. Dùng TUBE thì hiệu suất thấp, phức tạp, nóng nhưng trong 1 cấu hình toàn TUBE thì em thích dùng nắn TUBE hơn.

 

Em thấy thường thì thế này :
- Tube Fans --> dùng tube nắn
- SS Fans --> dùng diod

 

Em thì không biết gì về kỹ thuật , nhưng hôm rồi lằm cái chiêm bao chỉ thấy một ông KT viên điện tử nói rằng : nắn đèn dùng cho mạch chạy đèn là thích hợp , nắn diot dùng cho mạch Tube và SS cũng thích hợp lun !
Chỉ thấy ổng nói nắn đèn thì không dùng cho SS còn khi em hỏi tại sao thì ổng không nói gì .
Ổng có gợi ý về công tác của đèn thì cố mà dùng đèn nắn cháu ạ ! thấy ổng lẩm bẩm gì thêm về công tác đèn, công tác đèn sẽ hiểu cháu ơi ! em sực tỉnh thì ổng biến mất .

 

Em thì cũng không biết gì về kỹ thuật , nhưng hôm rồi nằm cái chiêm bao chỉ thấy một ông KT viên điện tử nói rằng : nắn đèn hay nắn diot gì cũng là nắn xoay chiều thành một chiều, dùng linh kiện đời mới cho nó hiện đại, đơn giản và tốt nữa.
Em phân vân quá

 

Kinh nghiệm thực tế của em thì thế này:

- diode: gần như không có xụt áp. nghĩa là hệ số nắn khoảng 1.3-1.4 lần cho nắn toàn phần.
- Tube: xụt khoảng 60V cho 5y3 và ~100V cho 5R4.

Điều ngạc nhiên là, với diode, tụ phải to, ~200-500uF. Trong khi đó, nếu dùng tube thì chỉ cần hai lần tụ, tổng cộng ~ <100uF đã ngon lắm rồi. Tại sao vậy?

Thêm nữa, khi dùng tube thì cái biến áp nguồn sẽ có nội trở rất lớn, cái này ảnh hưởng rõ ràng đến tiếng bass. Nghĩa là khi cần công suất lớn, bóng đèn công suất hoạt động tại điểm peak, nó cần cung cấp một lượng năng lượng đủ lớn để cho ra tiếng bass đó. Với loại biến áp nội trở lớn thì nó sẽ làm chậm quá trình này lại, làm cho tiếng bass không lên đỉnh được và có xu thế kéo dài sang hai phía. Trên đồ thì theo em tưởng tượng thì nó thay vi một hình tam giác có góc đỉnh nhọn 20 độ thì nó trở thành một hình tam giác có góc đỉnh là tù >90 độ. Điều này có nhiều người thích, vì chất âm ra sẽ lừ đừ, buồn buồn và tiếng trung trầm trở nên "dầy". Tuy nhiên nó sẽ không phù hợp với một số loại nhạc cần độ nhanh và cotrol bass. Khi đấy thì diode có vẻ hợp hơn? Cái này em cũng hổng hiểu. Các bác giúp em thêm với. :shock:

Ngoài các đặc tính ở trên thì dùng diode sẽ dễ dàng hơn rất nhiều với các kiểu nắn dòng khác nhau để cho ra điện áp mong muốn với cùng một biến áp nguồn mà không phải sử dụng đến các biện pháp giảm áp khác.

Bên cạnh đó, em thấy một số người còn sử dụng phối hợp cả đèn và diode trên cùng một ứng dụng.

 

CÒN EM THÌ TIẾT KIỆM ĐIỆN LÀ TIẾT KIỆM TIỀN, KHỎI TỐN SỨC LÙNG MUA TỤ LỌC NHỎ MF/VOLT CAO, NÊN EM CHỌN NẮN BẰNG DIOT ĐỂ DÀNH TIỀN MUA ĐÈN PRE-CSUẤT "GẤU" VỀ KHOE SƯỚNG HƠN.
*CÁC BÁC ƠI CHO EM HỎI TIẾP : NẾU NẮN BẰNG DIOT THÌ CÓ NÊN THÊM CUỘN CHOKE KHÔNG Ạ? VÌ EM THẤY SAU DIOT NẮN MÌNH ĐÃ CÓ THỂ DÙNG TỤ LỌC LỚN MF=DÒNG ĐIỆN NẮN RA PHẰNG HƠN NHIỀU RỒI Ạ?

 

Ý bác có phải là nắn cầu nửa Diode nửa đèn phải không ạ.
Cái này dành cho em và các bác thích có cái đèn nắn sáng lung linh nhưng biến áp nguồn không có center, do đó phải dùng cầu nửa đèn nửa diode hay là nắn bằng diode rùi đốt tim cái đèn lên coi cho đẹp.

 

Nếu em nhớ không nhầm thì trước đây bác Dze có nói là với mạch nắn dùng valve thì nội trở của valve kết hợp với tụ lọc thành mắt lọc, điều này với diode bán dẫn không có.

 

Nếu xét thuần túy Kỹ thuật thì Em thấy rằng để có một nguồn điện DC ổn định, phẳng (số mà chúng ta luôn dùng giá trị này khi thiết kế, tính toán mạch lý thuyết) thì dùng Diode nắn và ổn áp thì hoàn toàn đạt yêu cầu NGON - BỔ - RẺ . Chẳng có vấn đề gì phải bàn cãi nữa.

Còn về mặt nghệ thuật và tâm linh thì . . . mời các Bác . . .

 

À quên, mà so đo về câu chữ một tí thì cái đèn valve các bác thường dùng để nắn điện mới là diode, còn cái gọi là "diode bán dẫn" chỉ là ăn theo thôi :lol:

 

Em cũng chả hiểu ra sao nữa.
Em nắn bằng diode,ngay sau nó em choảng con tụ 1000MF mà vẫn bị Ù.Ấy mà khi em chỉ cho thêm trước con tụ này một cuộn choke nhỏ xíu,và một con tụ 27MF thì hết ù luôn.

 

Trong suốt cả topic này thì phần lớn các bác đều đồng ý sử dụng diode, thế nhưng mà trên thực tế gần như toàn bộ các bác đều sử dụng đèn valve nắn điện, hic hic. Chắc phải có nguyên nhân gì chứ ah? Các bác dùng đèn valve nắn điện cho ý kiến mấy ah.

BTW, trong các loại diode, loại này cho chất âm hay nhất? Em mới dùng mỗi cái 1N007, còn các loại khác không biết chât lượng thế nào, mua ở đâu?

Về câu chữ thì em biết valve và tube là cùng nghĩa. Nếu bác ở Anh mà hỏi tube amplifier thì không ai biết là gì, người ta lại tưởng là ống nước, các bác phải hỏi là valve amplifier thì người ta mới biết. Còn ở Mỹ thì các bác phải hỏi là tube amplifier, hỏi valve, người ta lại tưởng là cái van mở nước, ke ke! Thật ra, về đến quê mình thì valve lại thành cái diode đèn, còn cái diode là cái diode bán dẫn. Nói chung cũng chẳng thành vấn đề gì.

 

Hi bác coming up.

Đây quả là 1 topic hay, là một vấn đề tôi đã thắc mắc lâu nay (đang âm mưu thử mà bận quá). Quay lại nội dung của topic với kinh nghiệm "lâu năm" của tôi thì tôi khoái sài đèn hơn. Nhưng cái muốn bàn với các bác là: Các loại đèn vavle có như nhau không ? có ảnh hưởng đến chất âm không ? vì có loại đèn đến 300USD lận. Tôi thì vẫn cho rằng là do thiết kế mạch nguồn chứ đèn valve là không quan trọng ! không biết các bác có chia sẻ với tôi ý kiến này không ?

Thực tế, khi tôi ráp được 1 em Pre đèn, lúc đầu sài Valve bằng 5Z4P của China (đề phòng cháy cho đỡ tiếc), sau có đổi mấy loại bóng khác vào như 5Y3, 5U4G, 5AR4 vào (tất nhiên có giả lập bằng phần mềm lại và điều chỉnh) thấy cũng same same, có thằng 5AR4 thì hơn tí tỉ. Kết luận vội vàng là : Đèn nắn nào cũng như nhau.

Tôi đã mua DIOt rồi, chưa có dịp thử nhưng cũng kết luận vội vàng là : Same same (nếu thiết kế mạch nguồn tốt)

Ngoài ra, tôi thấy nhiều cao thủ trên diễn đàn đã dùng cách tổng hợp : Vừa nắn bằng diot bán dẫn lại vừa nắn bằng đèn. Kết quả như thế nào ? vì chương trình Duncancamp không có kiểu này :mrgreen: :mrgreen:

Chúc các bác vui.

 

Hi các bác! Chủ đề này đã được thảo luận mãi rồi mà

Tube diode hay còn được gọi một cách rất sai ở ta là đèn valve, tuy không tiện dụng và cũng mắc tiền hơn nhiều so với silicon diode, nhưng được lại có nhiều ưu điểm hơn so với diode bán dẫn mà ưu điểm lớn nhất là tube ít ồn hơn. Ngoài ra một số đèn nắn như GZ34/5AR4 có khả năng "warm up" và chức năng này giúp cho kéo dài tuổi thọ của đèn công suất trong khi tim đèn chưa nóng.

Diode cũng có rất nhiều loại, rẻ tiền và thông dụng nhất là silicon diode. Còn nếu dùng trong tube amp nếu loại trừ tube thì loại ultra fast recovery là loại tốt nhất cho mục đích nắn điện. Diode này bác nào hay đi Nhật Tảo có thể mua 10k một bịch diode tháo máy rồi lựa cũng ra vài chục chú

Đèn nắn cũng có nhiều loại và thay đổi đèn nắn rõ ràng là ảnh hưởng đến chất âm cũng như thay đổi đèn công suất. Tuy nhiên gần đây một số loại đèn nắn trở nên đắt một cách ... không cần thiết :mrgreen:

Riêng em thì trừ trường hợp bất khả kháng như nguồn có cao áp ra quá thấp mới phải sử dụng diode bán dẫn để nâng áp, còn thì vẫn cố gắng sử dụng đèn nắn nhưng dạo này em chỉ dùng loại đèn nắn giá dưới 5 USD thôi

 

Xin phép bác tai-to em có ý kiến thế này:
- Bác bảo bác thích đèn nắn nhưng bác lại chưa thử diode bán dẫn bao giờ, hi hi, thế thì cái thích đấy chưa được kiểm chứng.

- Em tin là có sự khác nhau giữa các loại đèn nắn, cũng như giữa các loại diode bán dẫn, cái này phải để các sư phụ với sư huynh cho ý kiến chứ như em thì chịu. Còn để figure it out thì chắc phải có hệ thống nó reference một tí, còn nếu bác thấy same same thì chắc phải nâng cấp hệ thống đã.

- Sự khác nhau rõ rệt nhất em thấy là chênh lệch về tổn thất điện áp. Vì vậy khi bác chuyển từ nắn đèn sang nắn bán dẫn thì bác phải lưu ý hạ áp để cho phần B+ sao cho đúng nhá.

 

Em nắn = diot , choảng thêm cái trở cho có tí ... sụt áp ! hehehe

 

Thấy các bác đang bàn về diod và valve tôi có thắc mắc này xin được nhờ giúp đỡ vì hỏi mấy cậu thợ ở gần nhà ko cậu nào trả lời rõ ràng cả , đó là tại sao khi nắn bằng đèn thì điện một chiều lại thấp hơn điện xoay chiều và nắn bằng diode thì lại cao hơn điện xoay chiều ?
Xin cảm ơn các bác trước. Trân trọng.

 

Vấn đề bác đưa ra thì nguyên nhân của sự sụt áp trên Tube đó là trở kháng trong của bóng nắn cao nên sụt áp trên bóng sau khi nắn sẽ lớn (sụt áp này sẽ dựa vào spec của từng loại bóng nắn mà nhà sản xuất đưa ra). điện áp nắn bằng diode cũng bị sụt áp(khi có tải) chứ không phải là không có nhưng ít hơn vì điện trở trong của diot nhỏ(sụt áp này cũng được các hãng sản xuất đưa ra trên spec của từng loại diot)
Về vấn đề nắn bằng đèn tube tại sao hay vì độ nhiễu tạp âm trên đèn thấp do sử dụng chất liệu cách điện giữa hai bản cực là bằng chân không(ở đây diode sử dụng chất cách điện bằng vật liệu chất bán dẫn nên dẫn đến độ tập âm sẽ cao hơn, gây ồn hơn)
Các hạt điện tử khi di chuyển từ bản cực A sang bản cực B khi ở môi trường chân không sẽ di chuyển đều hơn và nhanh hơn, do vậy công suất đáp ứng xung tức thời sẽ tốt hơn, không phụ thuộc vào tụ lọc có trị số to khi dòng của tải đòi hỏi cần tức thời.
Diode sử dụng chất bán dẫn làm chất cách điện, thêm vào đó là nhiệt độ tỏa ra lớn giữa các bản cực khi hạt điện tử bắn tới sẽ gây nên các hiện tượng nhiễu tạp khi chất bán dẫn không tốt và nhiệt độ tăng cao sẽ làm cho đặc tuyến làm việc của diode sai lệch. Các hạt điện tử từ bản cực A chạy tới bản cực B phải đi qua một chất liệu điện môi nên sẽ phụ thuộc vào chất liệu này, làm cho các hạt điện tử không thể di chuyển đều và nhanh được do vậy khi dòng tải cần dòng xung tức thời thì diode sẽ không đáp ứng ngay được mà phải sử dụng sự hỗ trợ thêm của tụ lọc xả có trị số cao(gấp ít nhất 100 lần so với sử dụng tụ lọc xả của tube) thì mới có thể đáp ứng như của tube được. Do vậy khi sử dụng diode nắn ta sẽ phải phụ thuộc thêm vào tụ lọc xả có tốt hay không tốt nữa. như thế chất tiếng âm thanh của nắn bằng diode sẽ bị cứng hơn, không uyển chuyển mềm mại bằng nắn tube được. Cái vấn đề này sẽ phụ thuộc vào cách chơi và gu nghe nhạc của các bác, đây là suy nghĩ của em đưa ra, có gì sai các bác bỏ quá cho nhé.

 

Không có gì sai, toàn đúng trở lên :mrgreen:

Đọc đoạn này của anh Tường to mới nhớ cái tính chất "fast transient response" của đèn điện tử, so với "slow transient response" của diode bán dẫn. Lâu em cũng không ôn lý thuyết cơ bản về đèn nên quên béng mất cái tính chất này.

Bổ sung thêm ý kiến của anh Bigwall, chính vì noise của diode nên nếu sử dụng diode nắn thì mạch lọc phải làm thật kỹ để triệt bỏ noise. Thường phải dùng mạch regu lằng nhằng phức tạp mới có hiệu quả loại bỏ được tạp âm do diode bán dẫn "bơm" vào phần nguồn

 

Vâng cám ơn các bác , nhưng vấn đề tôi thắc mắc vẫn chưa được giải đáp , đó là tại sao nắn qua diode điện ra lại cao hơn điện vào , VD tôi có 12v xoay chiều , nắn lọc xong nó lại lên tầm 15v một chiều mà tôi đọc sách thấy họ nói sụt áp qua diode là 0,7v. Xin các bác giúp nốt cho ạ. Cám ơn nhiều.

 

xin kính chào các bác Em thì là lính mới tò te ,xin mạn phép các bác lần đầu thò vào 4r chả là em cũng vừa ráp xong con SE EL34 2đèn cho 2 kênh em dùng con diode cho nguồn em nhổ ở cái TV 25 inh của thằng NHẬT bủn thấy kêu cũng ác ,hay là vì em chưa được dùng tube .xin các bác cho ý kiến để em nâng thêm hiểu biết ,vì em toàn đưng ngoài nhòm vào 4r để học lỏm mà làm thôi chứ ko được họ hành gì cả mong các bác thứ lỗi.

 

- bác thử nắn nhưng kô lọc rồi --> đo thử DC
- 0,7v với diode Si & 0,1/0,2v với Ge là mức điện áp phân cực thuận
@Bigwall : hôm nào kụ cho em diện kiến + tham vấn mấy cái phần tử phi tuyến nhá :mrgreen:

 

@sontri: em cũng chẳng biết nhiều, nhưng đọc sách thì thấy bảo là hệ số nắn xoay chiều sang một chiều là 1.42 lần. Khi có tải thì sẽ bắt đầu có hiện tượng sụt áp do có dòng chạy qua các loại điện trở ví dụ như dây dẫn, choke, nội trở của cuộn thứ biến áp, nội trở của các loại diode...
- Khi nắn bằng diode bán dẫn, do nội trở thấp => sụt áp thấp (~0.7V).
- Đối với diode đèn, nội trở lớn => sụt áp lớn (~50-100V tùy loại).

Ngoài ra, khi tăng tụ lọc lên thì cũng tăng hệ số nắn điện càng gần với hệ số lý thuyết là 1.42.

@bigwall & chị bạch: Anh chị cho em xin thêm một vài tài liệu nói về cái fast transcent được không? Cái này em chưa thông lắm. Ngoài ra, về mạch regu sử dụng thiết bị bán dẫn, em thấy cũng dễ làm, và dễ chỉnh nhưng thấy bác Dze lại bảo là nó có hiện tượng tự kích, em cũng không rõ lắm tại sao lại thế? Và hiện tượng tự kích này có ảnh hưởng gì đến chất lượng âm thanh không? Tai người thường có cảm nhận được sự ảnh hưởng này? Hiện nay em đang sử dụng regu bán dẫn, phối với choke và trở rất ổn, thật ra tai em thì thấy rõ nhất là tiếng bass tốt hơn trước, tốt ở đây là nhanh và mạnh hơn, tạo cảm giác là xuống sâu hơn, có sự dứt điểm và tầng lớp, phân biệt giữa các nhạc cụ chơi bass. Chỉ có một điểm yếu là tiếng treble không được như trước, cái này em nghĩ có thể điều trị được bằng tụ nối tầng.

@all: Có một điều em băn khoăn khi chúng ta quá chú tâm đến dải tần, làm sao mở rộng được dải tần về hai phía, làm sao dải tần phẳng nhất mà đôi khi quên mất một điều đó là thông điệp mà âm nhạc truyền tải. Đó là một cái gì đó rất khó nắm bắt, kô đo đạc được mà chỉ nghe được. Thật ra em cũng không biết định nghĩa làm sao ra được cái tên của cảm giác đó. Cảm giác đó rất rõ và đến ngay khi những nốt nhạc đầu tiên cất lên, lần đầu tiên nghe thấy. Cái này nó bỏ qua tiếng treble tơi, tiếng bass tròn hay bất cứ thứ gì đại loại như vậy. Hix hix, lan man quá, xin các bác bỏ qua nhé.

 

Cái chỗ em bôi xanh thấy khó hiểu bác ơi !
Về trở kháng trong của tube và diot thì em cũng đồng ý , nhưng sự dịch chuyển các hạt điện tử trong tube chậm hơn diot và không đồng đều do nhờ vào sợi đốt . chính vì điều này lên hiệu xuất làm việc của bóng tube kém hiệu quả hơn bóng bán dẫn và cái này cũng phản ảnh đến chất âm chậm rãi của bóng tube cũng như độ méo âm của bóng tube luôn cao hơn bóng bán dẫn .
Tuy nhiên méo lại hay !
Về nội trở của bóng bán dẫn và bóng tube có liên quan mật thiết đến dòng và áp sau nắn đặc biệt là bóng nắn (hai cực) , cái này cũng phản ảnh đến tụ lọc trị số cao hay thấp vì trong các mạch nguồn dùng đến nắn tube , chiểu theo công tác của đèn thì tụ ngay sau đèn nắn tube đã bị giới hạn bởi khuyến cáo của nhà sx ra nó chứ không phải ta không muốn dùng tụ có trị số cao , với các thiết kế dùng diot bán dẫn cho mạch nguồn nhưng motherBoard dùng bóng tube thì theo em được tham khảo nhiều máy thấy họ cũng chỉ dùng tụ sau nắn cao áp, cao nhất là 470uf, còn đâu cũng 220>330uf cái này đâu có cao . còn nếu nói trị số cao thì em thấy chỉ dùng cho đốt tim , điện áp thấp, và phần này nếu nắn bằng đèn thì em lại rất ít thấy , các thiết kế cổ toàn làm cầu phân áp đốt tim hoặc dùng luôn AC chứ không thấy dùng đèn nắn .
Vấn đề hơi chuyên sâu về KT dành cho bác Dê giúp đỡ !
Em xin hết !