Những thay đổi khi đấu nối lại biến áp cách ly

Xuất phát từ một thread đăng bán chiếc biến áp cách ly (BACL) loại C-core đã được mod từ 100V sang đa dòng điện, anh em vào thảo luận khá sôi nổi nhưng cuối cùng bị closed vì nhiều lí do. Em lập topic ở đây để mọi người cùng thảo luận cho hợp pháp kính mời các bác.

Em xin mở màn

Trước hết, em nhắc lại bối cảnh của câu chuyện: cái BACL của bác kia có lõi là C-core như trong ảnh. Cuộn dây được quấn kiểu "core type" với 2 cuộn 100 V nằm cân xứng trên 2 nhánh chữ O (tạm coi là sơ cấp) và 2 cuộn thứ cấp cũng chia đều trên 2 nhánh chữ O của lõi. Mỗi cuộn thứ cấp có cấu trúc là 0-100-105-110-115-120-125-127-130 V quấn cùng cỡ dây. BA không ghi công suất nhưng hai cuộn 100 V khi đấu // thì nhà sản xuất ghi 20 A => Chắc là 2 kVA.

​

Bây giờ, vấn đề cần thảo luận là: Nếu sử dụng cách đấu bình thường, BA chỉ ra được 100 V, thì sẽ hơi phí. Liệu ta có thể đấu nối tiếp 2 cuộn 100 V này và cấp vào đó 220 V như hình trên để lấy ra rất nhiều loại áp ở cuộn thứ cấp không?

Theo quan điểm của em, câu trả lời chung là như sau: Về mặt kỹ thuật thì đấu như vậy vẫn OK, nhưng sẽ có 2 tác động: chắc chắn sẽ làm BA nóng hơn trong chế độ chờ và có thể sẽ tăng khả năng chịu tải của BA trong chế độ tải nặng. Lí do:

Trong biến áp, tổn hao có thể do nhiều nguyên nhân nhưng cái chính thì là:

• Tổn hao trên lõi (hay tổn hao sắt): tổn hao này (A) này gồm 2 yếu tố cấu thành: do dòng điện xoáy trong lõi (A1) + do liên tục từ hóa lõi rồi lại đảo ngược nó (A2). Tổn hao A1 thì ai cũng biết là phụ thuộc vào chất lượng lõi và độ mỏng của tôn còn tổn hao A2 thì ít được nhắc đến. Thực tế, hai tổn hao này không chỉ phụ thuộc vào chất lượng lõi mà còn tăng theo tần số dòng điện, mật độ từ thông cực đại, và thể tích lõi. Nói nữa thì dài dòng nên em chỉ tóm gọn lại là tổn hao trên lõi không phụ thuộc vào dòng tải mà phụ thuộc vào bản thân lõi và tỷ số vòng/vôn khi quấn dây. Tổn hao này, do đó, còn được gọi là tổn hao không tải; nó luôn tồn tại mỗi khi cắm điện >> xác định là sống chung và trả tiền cho nó cả đời.
• Tổn hao trên cuộn dây (hay tổn hao đồng): tổn hao này (B) do điện trở thuần của cuộn sơ cấp và thứ cấp khi có dòng chạy qua. Về cơ bản thì tổn hao này phụ thuộc trực tiếp vào dòng tải theo công thức P = I*I*R. Do đó, không dùng thì không tổn hao, tải nhẹ tổn ít, tải nặng tổn nhiều, full tải là nhiều nhất. Khi full tải, B thường lớn hơn A vì công nghệ lõi ngày càng tốt trong khi đồng ngày nay dẫn điện ko tốt hơn ngày xưa là mấy mà lại đắt đỏ. Rõ ràng là tổn hao này sẽ giảm khi quấn ít dây hoặc dùng dây to hơn hoặc cả hai. Nghĩa là sẽ giảm khi giảm tỷ số vòng/vôn giảm.

Vậy, về cơ bản: tổn hao = A + B = (A1 + A2) + B và tổn hao này phụ thuộc trực tiếp vào tỷ số vòng/vôn.

Khi thiết kế BA, người ta căn cứ vào tải dự kiến của BA để xác định tỷ số vòng/vôn sao cho đạt hiệu quả cao nhất chứ không phải là sử dụng một tỷ số cố định. Nếu có một công thức tính tỷ số vòng/vôn thì cũng chỉ là công thức tính giá trị trung bình, hoàn toàn có thể gia giảm thêm. BA thường xuyên nhẹ tải thì nên để vòng/vôn cao để giảm A. Nếu BA thường chạy full tải thì nên để vòng/vôn thấp để giảm B. Trong tất cả các trường hợp thì A = B sẽ cho hiệu suất cao nhất (điều này đã được chứng minh).

Quay lại bài toán ban đầu: về con BA C-core 2 kVA, khi tăng điện vào từ (2 x 100) lên 220 V thì tỷ số vòng/vôn tăng 10%. A sẽ tăng chút còn B sẽ gần như không đổi. Nếu BA này ngay từ đầu rất mát thì có thể tăng chút ko sao. Nếu ngay từ đầu đã nóng thì tăng vẫn OK nếu được làm mát tốt. B gần như không đổi do điện trở các cuộn dây không đổi; nhưng BA có thể sẽ cung cấp được dòng tải tốt hơn do từ thông tăng nhẹ. Tăng nhẹ chắc là lõi sẽ chưa đến mức bị bão hòa

Kết luận: theo em đấu lại như vậy là OK về mặt kỹ thuật nhưng sẽ làm BA nóng hơn chút. Với con BA này, em đoán là sẽ mất thêm cỡ 5 W cho nhiệt. Tức là chạy 1 tháng sẽ mất thêm chưa đến 5 số điện; không vấn đề gì nếu các bác bớt được cốc trà đá và cái điều hòa treo trên tường nó dư BTU

Thân chào và mời các bác tiếp tục thảo luận, khía cạnh này và cả những khía cạnh khác (VD: đấu chéo, nửa sơ cấp với nửa thứ cấp bên kia chẳng hạn).

 

Hải đây bác Hùng !
Bác viết bài thì hay rồi nhưng nếu được thì bác vẽ luôn hay chắc nhờ bác @My FB chứ vụ đó viết xuống sao tôi thấy nó hại hại não á.
Thôi em chờ ý kiến khác...

 

Hại não lắm ah bác
Vâng em sẽ bổ sung hình sau

 

Bác AudioNga giải thích như vậy cũng dễ hiểu chứ không quá khó, nhưng rành rẽ hơn nên có sơ đồ cụ thể sẽ tốt hơn.

 

Mình xin hỏi ké về kỹ thuật. Nghĩa là nếu mình toàn đồ 230V hết thì chỉ nên đầu tư con vào/ ra một điện áp là ổn, sẽ đỡ nóng hơn, ít trục trặc như bác chủ thớt nói phải ko ạ.

 

Được !
Nếu chỉ phục vụ nghe nhìn và chiếu sáng...túm lại trừ những cái tiêu điện nhiều như điều hòa, bếp, nước nóng...Bác cứ kiếm con 2kVa là vi vu.

 

Chiều ý bác nhé

 

Em hỏi thắc mắc chút: Nếu đầu ra chỗ 100V và 110V, em lấy ra áp AC ra là 10V AC (vì 110V-100V).
Lúc đó áp ra là 10V AC, vậy dòng tối đa xuất ra được vẫn chỉ là 20A (theo danh định khi dùng điện 100V ) hay là 200A vậy (công suất 2KVA= 2000VA/ 10V) ?

 

Lấy được 10 VAC hoặc thấp hơn vì khi có tải nó sẽ bị hụt đi chút. Tải càng nặng thì hụt càng nhiều. Còn dòng danh định thì không được 20 A. Mỗi cuộn ra ấy theo tính toán chỉ được thiết kế cho dòng = 2000/(2 x 130) = 7.7A. Nếu bác đấu // hai cuộn thì mới được 15.4 A thôi.

Nhưng thực tế khái niệm được/không được của BA là xét ở khía cạnh dài hơi. Còn nếu bác dùng trong thời gian ngắn thì khai thác đến 20 A cũng ok. Khi đó điện áp sẽ hụt khá nhiều so với con số mà bác kỳ vọng là 10 VAC.

 

Hj...em thì đấu kiểu khác ạ.
Em kg ép 220v cho ngỏ 200v đâu,câu kiểu này thì các dòng ra hơi cao và có nhiệt hơn ạ.
Còn câu kiểu như em thì vào đc 220-230v.còn các đầu ra khá là chuẩn luôn đó ạ và xài êm ái luôn ạ.

 

Tức là bác câu chéo như em nhắc đến ở cuối bài post rồi. Kiểu cuộn 100 V sẽ câu sang cuộn 120 V đúng ko ạ?

 

Hj...Anh hay quá à.
Chưa gì Anh để lộ tẩy rồi.
Để từ từ cho các Bác đón già đón non cho topic thêm sinh động đó mà.

 

Ah tại em cũng tò mò muốn biết có phải vậy ko mà. Mấy cái BACL của bác em nhòm thấy ra đủ điện nên đoán vậy. Bác đã tháo thử BA loại này ra chưa? Dây sơ cấp và thứ cấp tiết diện lệch nhau nhiều ko vậy?

 

Dạ 4 cuộn em nó tiết diện bằng nhau hết ạ.

 

Ô. Em thấy cuộn trong dây dẹt còn cuộn ngoài dây tròn mà? Bác chắc ko?

 

Nói hơi vuông tí thôi ạ.

 

Con này mới dẹp bản lớn đây nè.nặng 51 kg.

 

Bác cho em hỏi với ạ
Em cũng vừa mua 1 cục bacl giống y như cục bác nói , mua về em sờ vỏ của bacl thì thấy hơi tê tê( rất nhỏ) thử bút có sáng đèn , em tháo ra xem thì thấy nó đề đường vào là 100v 20a
Bác cho em hỏi
1. Con bacl này nhà sx là mặc định vào 100v có phải không ạ hiện đang dùng điện vào 220v có an toàn không ạ
2. Em chỉ dùng đường 100v đấu như này thì đường 100v công xuất tối đa được bao nhiêu
3 . Giờ em muốn chỉ cho ra đường 100v thì đấu lại như nào và nếu đấu vậy có sử dụng được tối đa công xuất cục bacl này không
Nếu em để nguyên như vậy đấu thế này đã chuẩn chưa bác vì em thấy đường ra 100v sao lại cả 2 cực đều là pha nóng là sao bác nhỉ

 

Hi bác,
0. Sờ hơi tê tê chắc là do ẩm, bụi, cảm ứng. Nếu nối đất em đoán sẽ hết.
1. Con này vào/ra mặc định 100V 20A (song song) hoặc 100V 10A + 100V 10A = 200V 10A (nối tiếp).
2. Nếu chỉ dùng 100V thì dòng tối đa danh định là 20A, tức cs danh định là 2 kVA.
3. Muốn ra 100V thôi thì phải đấu lại cuộn thứ cấp.
4. Nóng lạnh là khái niệm, đầu ra cách ly không còn phân biệt nóng lạnh nữa vì không có đầu nào nối đất hoặc nối trung tính. Đèn đỏ thì khó tránh nhưng chỉ là sự rò rỉ nhỏ, không gây nguy hiểm.

 

Bác chỉ cụ thể cho em đấu dây để chỉ ra 100v với ạ đấu như hiện tại đường 100v công xuất tối đa nó vào khoảng bao nhiêu vậy bác .
Thank bác !

 

Sẳn topic ở đây em có thắc mắc 1 tí về việc bacl đấu ngược.
ví dụ ta có 1 bacl đường vào 2 cuộn riêng biệt mỗi cuộn có 100 và 110
Đường ra có mỗi một cuộn 220
Vậy theo lý thuyết ta có thể đảo ngược lấy đường ra làm đường vào 220.
Sau đó đường vào lại làm đường ra sẽ có đủ nguồn cần dùng 100-110-220
Trong trường hợp này cuộn sơ thành cuộn thứ và ngược lại.
Em thấy đa số các shop bán bacl hay làm kiểu này, nhưng không biết làm như vậy có ảnh hưởng gì về tính kỹ thuật của bacl không?
Nếu áp dụng cho audio thì âm thanh có ảnh hưởng gì không?
Xin cảm ơn

 

Đấu nối tiếp vào sẽ là 200v vậy minh cấp nguồn vào 220v có sao không bác nhỉ có sợ bị om cuộn dây không bác

 

E đoán trong bacl của bác có cục lọc điện, và bác chưa nối mát

 

Em vừa nối mát ra cái giá treo tivi thì thử bút không đỏ rồi , em chỉ thắc mắc đường 100v nó có được 1kva không

 

Không ảnh hưởng gì hết bác.
Nhưng mà cái này cần phải chú ý là cuộn 100 và 110 phải cùng kích cỡ dây, khi đó nối tiếp thành 210 v thì yên tâm hơn khi hoạt động.