hiện tượng tự kích rất hay gặp trong thực tế ráp ampli đèn cho người mới tập ráp đến những người ráp lâu năm. bản thân em cũng gặp hiện tượng này vài lần, có lúc xử lý không triệt để/ hay không xử lý nổi làm em nản muốn từ bỏ dự án. đây là 1 mảng quan trọng, khá lớn nên nay em mở topic này mong các bác bàn về các vấn đề của hiện tượng này. - tự kích là gì ? phân loại ? - cách nhận biết bằng máy đo, bằng nghe khi không có máy? - cách xử lý ? mời các bác.
cao thủ gặp cái này còn... mệt mỏi, huống chi newbie thưa cụ. em mạn phép lấy 1 ví dụ về cái ampli gần nhất do 1 cao thủ ráp viewtopic.php?f=46&t=10117&start=325 bác Nonew đã phán : nếu thắc mắc tại sao phải cần áp này, dòng kia, trở đó, tụ nọ... thì ko còn gọi là newbie nữa :lol: riêng em thì ráp ampli đèn theo bo... dễ bị tự kích hơn point to point 8)
Ít ra gì cũng gặp qua rồi mới hỏi. Hôm qua đi nhậu nghe loáng thoáng rồi hỏi tùm lum làm niu bi tụi em choáng. :lol: :lol: Xạo không có sách. Nói rõ ra cho tụi em nghe nó ntn.
Vậy là do cái bo nó làm cho tự kích. Mạch và linh kiện không bị gì ráo ... Ha ha Giải quyết: Vẽ lại cái bo khác hoặc ráp P to P
Cao thủ như bác nói là do tự phong hay được bà con nhìn nhận ạ ? phàm là cao thủ thực sự thì hiển nhiên trị được bệnh tự kích :lol: , theo em biết thì người ráp " khá " nhờ quá trình tích lũy kinh nghiệm ( làm nhiều quen tay ), luôn cố gắng tuân thủ những nguyên tắc cơ bản ngay từ đầu để không bị tự kích, sau khi ráp xong họ luôn kiểm tra bằng máy hiện sóng coi có bị tự kích, méo mó hay xén đầu ... trước khi cắm vô loa . Quay trở lại câu hỏi của bác, lý do thì rất nhiều, thật sự em cũng không đủ trình để nêu cặn lẽ nguyên nhân , nhưng co 1 điều chắc chắn là nếu không dùng máy đo thì khó mà giải quyết rốt ráo được, vậy chỉ còn cách phòng chống là làm đúng ngay từ đầu, sau 1 thời gian nghịch ngợm, em cũng gom được chút chút kinh nghiệm, xin phép nêu ra dưới đây cho bà con xài đỡ : 1- Đi mạch làm sao càng giống như schema càng tốt, ví dụ đường mass từ tụ lọc nguồn B+ phải chạy tới đèn công suất trước, rồi chạy tới đèn driver, cuối cùng mới tới đèn đầu. Cao áp cũng vậy, Ngược lại, mass tín hiệu phải hàn vào chỗ mà điện trở lưới của đèn đầu nối xuống mass , điểm hàn đó tốt nhất chính là chân (-) của tụ lọc nguồn B+++, rồi chân tụ thoát cathod đèn đầu cũng chọt đúng chỗ đó luôn . 2- Tuy trên schema thường không có nêu, nhưng mỗi ampli li em tốn thêm chục con điện trở 150 Ohm, 1/4W cho việc hàn mỗi chân đốt tim đèn là 1 con trở xuống mass, rồi mass nguồn nối xuống vỏ máy cũng qua 1 em 150 Ohm luôn . 3- Mấy đèn 5 cực mà chạy 3 cực, xin đừng nối trực tiếp G2 lên Anod, mà hãy qua 1 con trở từ 150 Ohm đến 1K tùy hỉ . 4-khi làm amp có hồi tiếp, không hàn hồi tiếp vội, cứ để chạy không có hồi tiếp rồi đo đạc ngon lành rồi mới hàn vô sau cùng. 5- Khi để tay gần đèn đầu nghe thấy tiếng sôi ở loa thì chưa chắc lỗi tại cây đèn mà do trở kháng vào quá lớn hoặc đi mass chưa đúng . Chỉ là chút kinh nghiệm nhà quê chứ không qua trường lớp, mời các bác chém thoải mái :lol: Câu cuối cùng của em là : thay vì trăn trở hết mấy tháng trời mà bệnh tình không thuyên giảm, Bác sĩ nên qua bãi lạc xoong quân 8 sắm 1 bộ máy đo cho rồi . Thân mến
Em gặp hai trường hợp : - Loa bị nhồi ( không có tín hiệu ngã vào ) => gắn thêm mạch zobe . - Khi mắc song song nhiều đèn công suất , plate bị ửng hồng âm thanh bị nghẹt => gắn choke cao tần ở mổi plate đèn công suất và cách li G1 bằng điện trờ .
Tham gia với bácchủ 1 chút cho vui topix: Tự kích là gì ? * nói cho đầy đủ thì nên gọi là "dao động tự kích ", nó là một hiện tượng gọi chung cho dao động tự kích hồi tiếp dương ở mọi tần số khong mong muốn gây hỏng loa , mất cong suất , nghe dỡ ẹt một hiện tượng ngược với NFB (negative feedback) nó phát sinh do nhiều nguyên nhân @nếu là máy lắp ráp DIY chơi , muốn biết thế nào là tự kích thì chỉ cần ngược dây ngõ B+ và anot máy có mạch nfb sẽ biết thế nào là tự kích ở tần số tai người nghe được DIY lắp ráp nhất là lắp trên mạch in, chất lượng kém , hiện tượng rò tren mạch tạo điện dung giữa các cực hội đủ điều kiện thế là :tự kích vì vậy trong các máy Hãng thỉnh thoãng bạn thấy mạch in bị cắt rời đứt từng khoan vài chổ nơi dễ gây tự kích qua mạch , đôi lúc mạch in tự làm chĩ cần dùng nước sôi , xà phòng rữa cho sạch hóa chất an mòn khi rữa mạch (FeCl3) cũng hết dđtk , mạch mua ngoài chợ đôi lúc chỉ vì lớp sơn xanh pha bằng xăng pha chì cũng bị dđtk lúc này lấy Arylic rửa sạch lớp sơn cũng hết dđtk hay bị nhất là các mạch chạy fet hay Dmost DIY lắp mạch có độ lợi gain càng lớn (như mạch phono , micro ) vài linh kiện bố trí đường dây song song ngõ in và out gần nhau cũng dễ gây tự kích , khi bị dđtk thì ở tần số thấp còn nghe phát hiện tần số cao quá khả năng tai người không nghe được lúc ấy bạn sẽ thấy loa bốc khói mà không biết lí do .. Túm lại dđtk là hiện tượng do ngõ ra và ngõ vào nơi nào đó tren toàn mạch gần nhau rò rỉ đồng phase sẽ gây hiên tượng trên ,đó là lí do lắp nối điễm này qua điễm kia ( poin to poin ) vẫn dc DIYER ưa thích Máy Hãng thì thì cách xự lí có khác không lạm bàn ở đây :mrgreen: @ máy đo chẵng cần gì to tát chỉ cần VOM đặt AC 10 volt ngõ ra loa nối dây đầy đủ và không có tín hiệu (no sinal) vặn từ từ tăng volume nếu thấy 1 điễm nào đó thường thì Max kim đồng hồ vọt lên 1 điện áp AC cao bất thường so với cong suất danh định dù không có tín hiệu .. " thủ phạm dđtk đó bác " Không có máy đo đon giản chỉ cần lắp 1 bóng đèn 6v3 vào ngõ ra thay cho loa vặn lớn volum không có tín hiệu , vặn tone treble max không có tín hiệu mà bóng vẫn sáng biết ngay có điện do dđtk "thủ phạm đốt loa " @ Cách khắc phục nếu là máy hãng (VN) đừng tham treble đóng bớt Treble tránh dđ tk tần số cao là tạm dùng dc , xem lại đo R , C mạch zobel hay lắp thêm nếu máy không lắp thường là 10 omh 1/2 w 104 nf mắc từ ngõ loa ra đất nếu dùng bán dẫn thì thêm hoặc thay tụ CB 100pf Q driver . Máy DIY mạch in khi thiết kế dùng đèn tránh kéo dài dây cực G hãy kéo dài bằng tụ nối tần hay dây dẫn lên trên, tránh thiết kế mạch nfb đưa dây loa vào mạch in , hãy mắc R (c) nfb ngay OPT rồi kéo dây về mạch nfb như vậy tín hiệu sẽ suy giãm khi đưa về mạch in it tác động hơn . Cuối cùng chân lí là mass chasis đúng , lọc nguồn cẫn thận ,nếu cần thêm mắc lọc ( lại chuyện khác rồi :mrgreen: ) dây dẫn tín hiệu tốt , không ss dây tín hiệu vào gần ngõ ra ra , dây ngắn chừng nào tốt chừng đó (lí do DIYER hay làm ngõ in gần đèn input và Pre kéo dài thanh selector thay vì kéo dây dẫn tín hiệu) nếu buộc phải kéo dài dây tín hiệu thì dùng dây bọc kim (blende) chúc vui !
Nếu tự kích là 1 dạng của hồi tiếp DƯƠNG thì đáng mừng vì thiên hạ từng nói hồi tiếp vốn là dạng hồi tiếp ÂM làm cho nghe dở ẹc thì ngược lại của dở ẹc nghĩa là hay ---> Cần hồi tiếp dương hay cần tự kích thì mới hay !
Newbie em xin phép tám 1 chút góp vui ạ. Nguyên nhân hồi tiếp dương đương nhiên rất dễ gây tự kích, do tín hiệu cứ thế tăng mãi lên, đưa mạch vào trạng thái ko ổn định. Tuy nhiên 2 nguyên nhân khác thường gặp hơn trong mọi mạch khuyếch đại tín hiệu nhỏ: 1. Các dây dẫn, mạch in, linh kiện vô tình trở thành ăng ten thu các tín hiệu điện tử như sóng radio. Xử lý nó thì các bác nói đến rồi, dây càng ngắn càng tốt, bọc kim,... 2. Trong mạch có các thành phần R, L, C nên có tần số cộng hưởng. Ở tần số này hệ số khuyếch đại sẽ trở nên rất lớn, dễ gây tự kích. Xử lý bằng các mạch lọc, thay đổi giá trị R,L,C,... 3. với nhiều nguyên nhân rất phức tạp trên thì tối thiểu phải dùng máy phát âm tần và đồng hồ VOM mới phát hiện ra được. Nếu có được oscilloscope thì tốt nhất. Kính
Theo em thì nguyên nhân số 1 của bác không phải sẽ gây ra tự kích mà đơn thuần chỉ khiến mạch bắt nhiễu, không gây ra dao động tự kích, còn nguyên nhân thứ 2 cũng vẫn là hồi tiếp dương.
1. Theo em nếu thuần túy không có tín hiệu nào thì dù có hồi tiếp dương bao nhiêu, hệ số khuyếch đại có lớn bao nhiêu thì tín hiệu đầu ra vẫn bằng 0. 2. Do có mạch cộng hưởng nên hệ số khuyếch đại sẽ vô cùng lớn ở 1 tần số nhất định. Theo em đây là đặc tính của bản thân bộ khuyếch đại, không liên quan đến hồi tiếp. 3. Có 1 vấn đề rất quan trọng nhưng khá khó cho newbie, em không biết chính xác tiếng Việt là gì, hình như là hiện tượng quá độ. Khi mới bật amply, đương nhiên sẽ có các xung dòng điện, điện áp như nạp cho các tụ. Nếu mạch thiết kế tối, các xung này sẽ dao động với biên độ giảm dần tiến tới tắt hẳn. Nếu ngược lại, biên độ tăng dần đến không kiểm soát được, tèo. 4. Phức tạp hơn nữa là vấn đề sóng hài bậc chẵn, bậc lẻ. Đến đây thì nhờ các cao thủ giải thích tiếp. Kính
kể đây. em bước chân vào thế giới diy âm thanh với mũi hàn đầu tiên là crossover. cắm dây loa cho hát mà em còn sợ cháy... nữa là :lol: cái tăng âm đèn đầu đời chính là cái pre phono với bóng 5 cực D3a. và em gặp rất nhiều trục trặt cũng như kinh nghiệm từ cái pre này. wow, pre phono đèn là cái khó nhất, oải nhất cho các anh em diy mà với em nó cái đầu tay. vậy mới ghê. thế mới điên. giờ kêu em ráp lại pre phono... never. đúng là điếc cóc sợ súng. :mrgreen: lần cắm điện đầu tiên cho cái phono. em xém xỉu vì... tiếng bom, tiếng hú của máy bay phản lực " át tiếng hát " ... thay vì tiếng hát át tiếng bom như mong đợi. sau 1 thời gian khá dài đưa em nó nhập viên điều trị tiếng ù thì bệnh này thuyên giảm. nhưng bệnh " hú và rít " vẫn còn. hỏi thăm các chiên gia đầu ngành thì biết đó là hiện tượng tự kích hay còn gọi là dao động tự kích tần số cao. em đã áp dụng điều trị thử nhiều phương pháp theo lời khuyên của chiên gia mà bệnh vẫn không hết. em nản quá, tính ra UBND làm đơn xin chuyển em nó sang địa chỉ khác.....có 1 thầy lang trẻ nói khẽ với em sau khi em vô tình cầu cứu bệnh tình : "bệnh nặng quá, cần lọc máu " híc, em đành liều mạng đưa cô gái yếu đuối này vào viện Huyết học trung ương đăng ký lọc máu cho em với niềm vô vọng. híc, em rã máy, xả linh kiện, rửa bo, thay nguồn, thêm choke, thay toàn bộ linh kiện tốt, chỉnh lại đốt tim với mấy con trở 100 ohms nối mass... ..... và rồi em nó được xuất viện. trông em khỏe mạnh nhiều mặc dù hơi xanh xao 1 tí. em rất hồi hộp khi em nó cất tiếng hót đầu tiên. giọng trong trẻo lạ kỳ.... em vẫn chưa tin là em đã hết bệnh. wow, đến giờ em cũng chưa biết tên thuốc đặc trị đó là cái gì, hình thù ra sao .... chắc tại số em hên :lol: mối tình đèn đóm đầu đời của em vậy đóa. em còn gặp tự kích 2 lần ở 2 cái bo UCL của lão Uống trà lài... lão tự hào vì chiên da thiết kế bo....híc, giờ thì... em chán hàn bo roài, em ghét cô gái nào tên " board mạch "... cứ point to point cho khỏe... chả còn gặp kích kiếc gì... khi tuân thủ mấy điều như bác Via nói
Vâng, kinh nghiệm mod đồ âm thanh đầu tiên của em cũng là phono. Ngày xửa ngày xưa nhà em có 1 cái máy quay đĩa rất cỏ, Nghe đĩa mãi cũng chán, em vật ra tính mod miếc vớ vẩn. Lạng quạng thế nào rờ tay vào đầu vào của apmly sau khi đã tháo kim ra, thấy ù dã man, nhưng trong tiếng ù có tiếng nhạc. Hóa ra người mình thành cái ăng ten. Thế là em chế bộ tách sóng dùng tụ không khí điều chỉnh được, to tướng, nhiều cánh nhôm và em nó hát hay phết :mrgreen: Dao động tự kích và tự tắt đây ạ
em có gặp trường hợp này. sau khi cho ampli hát bài hoành tráng với công suất cao. ampli bị hiện tượng loa treble rít, lẹc xẹc liên hồi. tắt máy, bật lại, hát nhỏ hết rít. gọi điện 113, điều tra hiện trường thì biết em nó có cao áp tầng đầu cao quá, DC couple cho driver với áp kathode-heater cao bằng ngưỡng max. hạ áp này xuống... hát phẻ re.
1. Ví dụ đơn giản là các amply ở nhà dù bác vặn volume bằng 0 hay nối tắt đầu vào nhưng khi dí tai vào loa bác vẫn có thể nghe thấy ù xì, đây là do mạch amply của bác vẫn bắt nhiễu hay nhiễu do bản thân linh kiện gây ra. Do đó có mặt hồi tiếp dương thì vẫn gây tự kích dù không có tín hiệu đầu vào. 2. bản thân các linh kiện cũng như hệ số khuếch đại của mạch cũng bị giới hạn về tần số, nếu bác có thể đưa tần số cộng hưởng ra ngoài tần số giới hạn này thì không vấn đề.
Nói thế có dễ hiểu hơn không. :mrgreen: P2P là khởi điểm của board. Hay nói tóm lại board là đỉnh cao của P2P. Tất nhiên với đk là phải được tối ưu hóa nhiều thứ. Bởi thế em ếch tin cái board nào ngoài cái mainboard. :lol: :lol:
làm sao phân biệt đâu là tự kích, đâu là noise do linh kiện nhất là bóng đèn gây noise. 1 số hãng làm mạch lọc tần số cao để đưa tần số này xuống mass. có thể nó là cách trị tự kích
