Có nên dùng EQ để cải tạo âm thanh?

Ai chuyên làm studio hoặc live show có kinh nghiệm căn tiếng cho dàn nhạc sống thì mới thấy cái việc dùng EQ để căn hài tần nó ảnh hưởng thế nào tới chất lượng âm thanh và nét đặc trưng của từng loại nhạc cụ.

Có bác gì bảo cần phải tuân thủ cả "pha" nữa thì xin chỉ giáo thêm (trong trường hợp này - căn nhạc cụ) cho em mở mang tầm mắt cái.
Xin đa tạ

 

Cái này bác Thảo chắc cũng hiểu hơn ai hết là cứ ở đời mà có ai mang lại hoặc làm được cái gì vừa hữu dụng và nhất là vừa rẻ tiền là dễ bị 1 số người đời, vốn những người này thường là có nhiều tiền bạc và địa vị xã hội hoặc ham thích địa vị, luôn tìm cách chê bai lắm. Hóc là ở chỗ nó rẻ mà nó hữu dụng nên nếu người đời này đã lỡ khinh nó thì lại phải tìm cách nào đó bắt bí nó hoặc ép nó làm cái mà nó không thể ... để nó không thể ngóc đầu lên để mà họ còn có cái để khinh để chê! Tiếc thay những người thường khinh chê thì nhìn lại chính họ cũng chẳng có cái gì tốt hơn (thậm chí còn không thể làm được bằng như cái mà họ đang chê có thể làm được) để mà làm/thực hiện được cái mà họ ép cái khác và người khác đã và đang làm được ... :wink:

 

Nhiều ca sĩ và nhạc công rất biết tầm quan trọng của người monitor. Chỉ nhích một ngón tay ở cần EQ là có thể định đoạt "số phận" của một ca sĩ hoặc một nhạc công. Ở VN người monitor chưa được đánh giá đúng mực. Họ cũng chưa có may mắn được đào tạo bài bản. Đôi khi còn phải kiêm luôn nghề cửu vạn .

 

Em xin có ý kiến .
- Em chỉ là người nghe nhạc nên công việc của người chỉnh chọt dàn nhạc sống em chả hiểu. Nhưng ở bộ dàn nhà em khi dùng EQ để chỉnh thì em chả thấy hài nó tăng giảm ra sao cả, chỉ thấy các tiếng nhạc cụ ở phần thanh EQ đó to lên. Em có sở thích nghe ghi ta độc tấu, dùng EQ cố cân chỉnh để ra tiếng mọng, mượt, ấm, mộc...như tiếng ghi ta thật ngoài đời nhưng không bao giờ làm được. Nhưng chỉ cần em cắm qua cái rề đèn là tiếng ghi ta gần đạt như mong muốn. Vậy dùng EQ để chỉnh hài như thế nào để tiếng ghi ta nghe giống qua rề đèn, bác Thao hướng dẫn giúp em với ?
- Cái vụ pha thì em hiểu thế này không biết có đúng không ? Khi em chỉnh EQ hoặc Tone thấy có hiện tượng dịch chuyển vị trí của các nhạc công khi các nốt nhạc lên cao hoặc xuống thấp, hoặc tệ hơn thì thấy một nhạc công chạy tới chạy lui để biểu diễn, các nốt trầm thì ông ấy (cô ấy) chạy lui về sau, các nốt cao thì thấy chạy về phía trước sân khấu hoặc ngược lại. Các bác có thể dùng đĩa Sophia Mutter để test sẽ thấy rất rõ điều này khi chỉnh EQ hoặc Tone quá mức. Các đoạn độc tấu thấy cô ấy lao động vất vả lắm :lol:

 

Em cũng xin hóng hớt cái là "có cách nào cái rề đèn cho giống tiếng I-cu ? :? "
Nếu cái I-cu tiếng giống rề đèn thì nên mua cái I-cu dùng đèn là xong! Dễ ẹc! :wink: :lol:

 

E thấy có mấy vấn đề như sau :
- Khi chỉnh hài tần cho nhạc cụ riêng biệt (bác nghe CD guitar solo thì có thể coi như nằm trong trường hợp này) thì trưng dụng cái EQ Graphic 31 band là tối ưu (có bandwidth 1/3 octave), trong khi với cái EQ gia dụng thường chỉ có tối đa 9 hoặc 10 band (bandwidth là 1 octave) sẽ khó khăn để căn chỉnh được chính xác.
- Trong studio đã xử lý cái âm thanh mà bác đang nghe qua CD rồi, bằng các liệu pháp dùng EQ, compressor, gate/expander và effect (thường là reverb), nên tín hiệu gốc của nhạc cụ khi thu qua micro đã bị thay đổi (điều này lại liên quan đến đặc tính của micro, thu âm bằng loại micro nào thì tín hiệu thu được sẽ mang "màu sắc" âm thanh của loại micro đó). Các dải tần thừa/thiếu đã được các sound engineer căn chỉnh lại cho hoàn hảo dựa trên thiết bị tham chiếu của studio và đôi tai của họ.

Vậy nên việc dùng EQ để căn chỉnh nguồn tín hiệu đã được xử lý (VD như nghe CD ở nhà) sẽ mang tính bổ sung, cải tạo đáp tần cho cả hệ thống âm thanh hơn là việc cải tạo hài tần cho 1 nhạc cụ cụ thể nào đó. Đăc biệt nếu ta nghe 1 CD có từ 2 nguồn âm trở lên đang biểu diễn (vocal, guitar...) thì việc cải tạo hài tần càng trở nên bất khả thi.

Bác nghe tiêng guitar thật ở ngoài đời, so với tiếng của chính cái đàn đó đã được thu âm sẽ thấy khác xa. Ngay cả khi thu âm xong, không qua xử lý gì hết, cho phát lại luôn. Bởi lý do như em nói ở trên, liên quan đến đặc tính micro, đặc tính giàn âm thanh thu/phát tín hiệu. Thậm chí khi nhạc công chơi guitar ở môi trường bình thường cũng cho âm thanh khác với chơi trong môi trường studio với đầy đủ các thiết bị, kỹ thuật, vật liệu xử lý âm học tiêu chuẩn... vì nó còn liên quan đến sự tương tác của nguồn âm với môi trường.

Khi bác cắm qua pre tube, nghe thấy khả thi hơn, giống hơn so với tiếng guitar thật. Nhưng e dám chắc là chỉ giống giống thôi, chứ vẫn còn khác xa nhau lắm ạ. Vậy đâu là lý do tạo ra sự "giống giống" đó? Theo cảm quan của em, thì các thiết bị chạy tube, không cứ là pre, amply hay các processor khác đều có đặc điểm là khá lợi trung âm, nhất là dải trung-trầm (low-mid). Nên ta nghe qua tube thấy âm thanh nó "ấm áp" hơn, "mộc mạc" hơn chứ không phải vì tube nó chạy phát sinh ra nhiệt nên ta bị lầm tưởng "nhiệt" hơn thì sẽ "ấm" hơn (hồi xưa hồi xửa em cũng tưởng thế :mrgreen: ). Dựa vào đặc tính đó mà nhiều nhà SX softwave cho studio đã cho ra đời các plugin giả lập tube.

 

Xét về phase thì em e rằng không phải thế ạ . Em vẫn đang chờ có cao thủ nào chỉ giáo thêm về vụ này.

Còn vụ chạy tới chạy lui của nhạc công là do bác hết đấy ạ :mrgreen: . Ai biẻu bác tăng/giảm EQ quá mức làm chi làm sai lệch chất tiếng của bản nhạc. Nếu bác làm vậy thì khổ cho cụ nào chơi piano nhất, vì dải tần của piano là rộng nhất, nên nếu cứ chạy tới chạy lui như thế thì ai ôm cái đàn to tướng chạy được đây :wink:

 

Em cũng đã tăng các thanh ở 125Hz, 250Hz, 500Hz...giảm bớt hoặc để norman các thanh khác thì âm thanh ra bị ồn bác ạ, chứ không ra được chất âm kiểu đèn. Báo cáo thật tình với bác là em chơi EQ cũng khoảng 3 năm, cũng rất chịu khó tìm hiểu cách sử dụng, cân chỉnh nhưng cái âm thanh mà nó mang lại vẫn chỉ thuần túy tăng giảm về lượng chứ không phải về chất. Chơi sang rề đèn thì thấy nó thay đổi hẳn về chất nên em mới tò mò đi tìm hiểu và vỡ lẽ ra là ngoài các tần số cơ bản ra còn rất nhiều các họa tần bậc cao, nhất là với nhạc cụ Acoustics. Các họa tần (hài) này rất nhạy cảm với thiết bị vì rất dễ bị mất mát, méo mó, sai lệch...so với sóng gốc...Nên rất nhiều hãng SX đồ Hi-end đi theo triết lý, tín hiệu đi qua càng ít thiết bị càng tốt, tất nhiên lúc đó các thiết bị tham gia trong hệ thống phải rất tốt để đảm bảo ít làm sai lệch, méo mó tín hiệu, nhất là sóng hài. Anh em chơi âm thanh hay có câu nói vui :"Thêm 1 ban thờ là thêm 1 con ma" là vậy

 

Dải tần bác chỉnh rộng quá (cỡ 2 octave), tăng lên tầm 2 ~ 3dB thì ồn là chuẩn rồi . EQ bác đang dùng là loại gì vậy ? Chất lượng EQ cũng là một vấn đề lớn. Nếu các thanh fader sát nhau có giá trị như bác kể thì là loại EQ 1 octave.
Chỉ tăng giảm mấy cần mà được chất âm "như đèn" thì đơn giản quá bác nhỉ, vì thực tế nó phức tạp hơn nhiều.

Và một khi hệ thống đã đạt tới một tiêu chuẩn nào đó thì ko nên cho thêm những thứ khác vào, vì nguy cơ làm giảm chất lượng chung sẽ xảy ra. Việc đó đòi hỏi nhiều kinh nghiệm và kỹ năng của người sử dụng là vậy.

 

Trong bộ dàn thì:
Cái CDP có giá 2000$
Cái Amp có giá 3000$
Cái loa có giá 4000S
cái EQ có giá 300$
Nếu tính trung bình thì giá trị bộ dàn sẽ giảm so với khi có EQ nên một số cụ không khoái EQ chăng?

 

EM đề cử một số loại EQ cho các giàn hi-end hoặc mid-end đây ạ.
Xem có thể cải tạo tốt âm thanh được không

GML 9500 : giá chưa đến 11 ngàn $.
Manley Massive Passive : giá tầm 6 ngàn $

Còn một số loại nữa re rẻ khoảng tầm 2k đến 3k $ thì tạm thời bỏ qua ạ

Chứ chơi mấy loại EQ cỡ vài triệu vào dàn âm thanh 2, 3 chục ngàn $ thì ... :mrgreen: :twisted:

 

Triết lý này là không sai nhưng cũng không hoàn toàn hoặc không thể thực hiện được vì trên đời không có linh kiện điện tử lý tưởng để thực hiện việc nên nếu chỉ dùng 1 linh kiện hoặc 1 mạch thật đơn giản để giải quyết vấn đề thì mọi thứ gần như giống hiện tượng bóp quả bong bóng nghĩa là ép chỗ này nó bị phình chỗ kia. Khác nhau là ở chỗ "Ép chỗ này thì phù hợp với giới tiêu thụ này! Ép chỗ kia thì phù hợp với giới tiêu thụ kia!" và gần như 1 điều là chẳng cái nào "hay hơn" cái nào ! Do đó bắt buộc họ phải làm mạch phức tạp để còn có thêm cái hay phương tiện để mà khắc phục đương nhiên là phải chấp nhận giá thành tăng lên, kích thước to hơn và nhiều lúc điều khiển phức tạp và đòi hỏi tính chuyên môn nhiều hơn.

Đèn điện tử có nhiều bóng dùng trong thiết kế âm thanh ví dụ như chủng loại như 12AX7 tạo độ méo (méo pha, hài, ồn ....) lắm lúc nhiều hơn 1000 lần so với 1 con vi mạch Ốp-Em chứa hơn 50 liên kiện bán dẫn bên trong cho cùng 1 tính năng khuếch đại ---> Do đó chỉ thấy mạch dùng vỏn vẹn 1 bóng đèn mà đã vội bảo "nó dùng đèn và dùng ít đèn nên ít làm méo tín hiệu" là quá chủ quan!

Nhiều lúc chúng ta chủ quan nhìn bên ngoài thấy nhiều đồ gọi là Hái-Èn là "đơn giản" nhưng chắc gì mạch bên trong đã là đơn giản chỉ vì ta chủ quan chỉ nhìn bên ngoài khi thấy nó chỉ dùng có 1 hoặc 2 cục là toàn dàn máy. Bên to-pích cờ-lôn Gôn-Mân thì rõ ràng là mạch của Gôn-Mân đó không đơn giản và ít linh kiện nhưng ngược lại rất phức tạp; vậy thì Gôn-Mân làm đồ nghe dở vì mạch điện thiết kế phức tạp chắc? Nếu muốn nói đến tính đơn giản thì cái bum-bóc-xờ đang bán rất rẻ ngoài thị trường chi vọn vẹn 1, 2 con vi mạch thì hãy gọi là "ít bàn thờ và ít ma" chứ dàn Hái-Èn cũng còn nhiều bàn thờ lắm (nhiều ma ?) lắm!
Và cho dù nhiều bàn thờ hay ít bàn thời thì cuối cùng cũng phải qua bộ loa vốn là cái "hòm gỗ" của cả dàn máy!

 

Em không biết gì về mạch miếc nên có biết ruột gan mấy cái đồ Hi-end nó phức tạp hay đơn giản đâu. Ý em nói là kết nối càng đơn giản càng tốt. Ví dụ như ở nhà em đang dùng theo cấu hình : CDP --> rề đèn --> Pow --> loa. Nhưng em đang theo đuổi cấu hình bỏ bớt đựoc cái rề thì có lẽ sẽ hay nữa nếu các thiết bị của em tốt tốt chút

 

Studio với live show nó khác xa cái âm thanh e đang nghe, làm chủ cân chỉnh được chỉ là 1 bài hát hoặc nhiều lắm là 1 chương trình với EQ, kết quả theo e thì khả quan hơn, nhưng bỏ 2 đĩa CD chất lượng khá/kém/dư/thiếu thì EQ đã khác nhau lắm rồi.

Ngồi chỉnh với từng bài? không nghe được nhiều hơn, tốn time hơn nên cuối cùng theo e có EQ cũng chả để làm gì..

..cho dù nó có tốt hơn. :lol:

 

Ậy thì em đã nói là cái Bum-bóc là đơn giản nhất rồi còn gì nữa vì khỏi kết nối hay phối ghép gì cho nhọc!?

Thế thì đâu có khó gì đâu bác ! Bác có thể tìm một số bác chuyên về kỹ thuật trên diễn đàn này giúp bác "cải tiến" cái CDP của bác bằng cách tháo con vi mạch Ốp-Em ngõ ra bằng con vi mạch Ốp-Em công suất có thể kéo loa trực tiếp thì như thế bác sẽ có cấu hình mới CDP ---> loa. Cần thì cũng có thể nhét luôn cái CDP vào thùng loa luôn cũng được. Dễ ẹc mà!

 

Rất nhiều cụ nghe nhạc ở nhà mà cứ hễ là đã bỏ tiền khủng là bảo là " ... dàn âm thanh nhà tôi nghe trung thực giống thật giống nhạc sống hay gì gì ...." vậy thì "giữa âm thanh nhạc sống và âm thanh lai-vờ sô" khác nhau ở chỗ nào nhỉ? :?

Thời buổi này vì mạch và tính năng đã phát triên vượt bực thì có nhiều bộ I-cu (tích hợp lẫn rời ngoài) có khả năng "nhớ" nhiều cách chỉnh I-cu khác nhau; chỉ cần bấm cái điều khiển từ xa bấm cái rụp là thay đổi như gió :lol: Trên máy điện toán cá nhân và phần mềm cũng có nhiều cái cũng có chức năng "nhớ" nhiều cách chỉnh khác nhau. Cần thì với máy cá nhân hiện nay có khả năng gài/nạp luôn I-cu cho mỗi bài hoặc ngay cả gài/nạp âm thanh kiểu túp (có thể tinh chỉnh nhiều tham số túp khác nhau) cho mỗi bài còn được nữa là ... ---> Dễ ẹc mà các bác cứ kể khó để làm gì em không hiểu nữa? :lol:

 

Chẳng có gì là "Vĩ Đại" đâu bác mà là đọc... ngược lại đấy bác vì cái này ai cũng biết! Bác cứ mở 1 cái tiêu đề mới rồi cho anh em biết cái đầu Xê-Đê của bác hiệu gì và nhờ bác chụp cho rõ cái nội thất của nó thì sẽ có nhiều "chuyên viên" (em nghĩ rất nhiều là đằng khác) giúp bác "cải tiến nâng cấp" cho ... mạnh hơn để đủ sức kéo cái củ loa trực tiếp. Vậy bác nhé!

 

Chơi âm nhạc để thư giãn đầu óc mà phải học cách sử dụng rì mốt lằng nhằng hoặc còn phải học cả cách dùng phần mềm nọ kia nữa thì em xin vái cả nón bác ạ

 

Không phải bác ơi. Ý em là cái ý tưởng cho luôn đầu CD vào trong thùng loa của bác ý ạ. Hay thật đó, bác giúp thì giúp cho chót bác ơi, em năn nỉ bác đó

 

Thế các bác cứ phải đi kiếm đồ hãng này hãng kia rồi thay dây nọ dây kia .... rồi lại có "mót" linh kiện đèn đóm ... --> Vậy như thế có phải vắt óc suy nghĩ hoặc nhức đầu đổi các chác bù tốn tiền suy tính lời lỗ lợi hại hay không mà lại chỉ than thở việc chỉnh I-cu hay quá lắm là chức năng Tôn Cồn-trôn hoặc Lao-nớt?
Rồi đến 1 lúc nào đó có 1 cái đĩa nhạc với nội dung rất hay nhưng thâu quá tệ có muốn chỉnh chọt gì thêm cũng không được ... nhưng nếu có cái I-cu lúc đó có thể giải quyết được để mà còn thương thức được đĩa nhạc đó cho thỏa lòng vì được nghe cho lọt lỗ tai 1 đĩa nhạc có nội dung hay thì sao đây? :!:

 

Cái I cu mà nhiều phép thuật thế cơ hả bác :shock: . Em chả tin

 

Cái này cũng dễ ẹc và cũng là chước bình dân thôi! Bác chỉ việc làm thêm 1 công đoạn là chụp cái nội thất cái loa của bác để em và các bác khác tìm đủ chỗ trống nhét hết mọi thứ vào là xong. Cái Bum-bóc cũng là 1 dạng này mà bác chứ có phải chi là mới đâu? :lol:

 

Bác chả tin là tùy ý bác! Nhưng nếu bác muốn thuyết phục người khác cũng đồng tình với sự "chả tin của bác" thì bác phải có lý do để thuyết phục chứ không thể nói suông được :lol:
Hơn nữa "nhiều hay ít" là do nhận xét riêng của bác và tùy mỗi người nhưng với cá nhân em là so sánh giữa "có cơ hội và vô phương" thì có khác nhau! :wink: