Rề bán dẫn hay bóng đèn?

-
Xem ra nh­ư bác Via và bác Dze nhận xét ở trên thì có vẻ như Pre bán dẫn có thông số tốt, dễ ráp nhưng vì vấn đề gì đó mà chưa được dân chơi quan tâm đến ??

Mời các bác fan của pre bán dẫn và đã ráp thử như Alap, DOZ, ZEN, PLH cho ý kiến để anh em rộng đường hiểu biết ạ.

 

Ậy pre tube nếu muốn ráp đáp tuyến lên đến ... trăm Mega Hertz còn được đấy
Nếu không được thì làm sao mấy cái Oscilloscope thập kỷ 70 dùng tube đáp tuyến đến mấy chục MHz đến cả trăm MHz với bóng 6DJ8 hay 6922?
Chưa kể vào thập kỷ 70 các mạch khuyếch đại tần số cao đòi độ ồn thấp hệ số khuyếch đại cao chỉ dùng độc 1 bóng Pentode nổi tiếng của Siemens mà Chị Bạch Dương nhà ta trữ mấy mưới năm xài không hết Thời này transistor chưa phải là đối thủ của tube Pentode trong công việc này.
Ngày nay bóng công suất lớn tần số cao GHz vài chục kW trở lên cũng chơi Tube. Đặc biệt là ứng dụng Radar công suất lớn thì Tube vẫn vô địch.

Ngoài vấn đề hỗ dẫn cao và khả năng cung cấp dòng cao ra (rất phù hợp cho công việc làm ampli Audio và nhiều ứng dụng khác không cần dao búa như Tube) thì Tube vẫn ăn đẹp bán dẫn nếu chấp nhận tốn điện, cồng kềnh, bào trì thay thế tube thường xuyên,...

 

Em mạo muội hỏi bác DZ bác đang dùng bán dẫn hay đèn ạ? và bác đang dùng PP hay SE luôn ạ? tks!

 

Ấy, chúng em không dám khởi động lại cuộc chiến Tube vs SS đâu ạ.
Em rất đồng ý với nhận xét: "đèn hay bán dẫn mà chất lượng cao đều hội tụ đến một điểm chung nào đó..."

 

Em thích dùng transistor hoặc mosfet làm pre vì em có thể ráp nó theo mong muốn.
Nếu bán dẩn có 2 nhược điểm là kém tuyến tính và có hài bậc lẽ thì em có thể khắc phục được bằng cách ráp mạch gần giống opamp nhưng sẽ phân cực tầng xuất pre vào vùng tuyến tính và nâng độ lợi khi không có hồi tiếp âm lên mức cực đại bằng cách ghép darlington nhiều tầng chổ khuyếch đại điện thế sau đó em lấy hồi tiếp âm cực sâu để trở kháng ra rất thấp và méo hài cũng rất thấp.
Như vậy với phương án trên em có thể làm pre bán dẩn tuyến tính,rất ít méo hài(chẳn, lẽ) và trở kháng ra rất thấp.
Nếu quan niệm không có méo hài chẳn sẽ gây tiếng khô thì em chưa có phương án để làm ra méo hài chẳn!
Phương án trên đã được rất nhiều hãng sản xuất ampli bán dẩn ứng dụng(em gặp ngay trong Denon PMA 2000IVR) họ gọi đó là Flat amplifier.

 

Sao kụ kô bias lun con opamp về classA cho nó nhanh em thấy bẩu HT là con dao hai lưỡi - ý tưởng của kụ giông giống với cái "quyết tâm" vừa chống lạm phát vừa bảo đảm tăng trưởng í :mrgreen:

 

Nhưng rất khả thi bác ạ!
Giải pháp của em là giải pháp kỹ thuật có thể lý luận được,làm được và kiểm tra được.
Bài toán kinh tế mà bác ví von khó hơn của em nhiều vì nó bị chi phối bởi nhiều thứ không thuộc phạm trù kỹ thuật :lol:

 

Hì hì em có ... đủ cả từ Tube, Bán dẫn, Hybrid, và có luôn PP và SE

Thật ra khi xưa chính em cũng công nhận Tube triode (đèn 3 cực) tuyến tính hơn bất kỳ 1 linh kiện khuyếch đại nào khác ngay cả đèn 5 cực hay bất cứ bán dẫn nào.

Nhưng nay thì nếu phân tích kỹ thì thực ra thì không phải đơn giản như vậy mà phải so sánh trên cùng 1 thước đo. Thước đo ở đây là độ tuyến tính tuyệt đối thì:

- Đèn 3 cực nếu có độ hỗ dẫn cố định nào đó ví dụ như 5.5mA/V và rất tuyên tính cỡ 300B. Đương nhiên với 300B ráp mạch kinh điển tải Anode thì khó mà có méo hài dưới 0.01% đương nhiên nó chủ yếu là hài BẬC HAI.

- Transistor BJT có hỗ dẫn cỡ 40A/V; MOSFET công nghiệp có hỗ dẫn từ 1A/V đến 4A/V. Bản thân những linh kiện bán dẫn này rất méo và méo nhiều hơn tube 300B rất nhiều. Tuy nhiên nếu lấy một linh kiện bán dẫn này và dùng hồi tiếp ví dụ như nội hồi tiếp để có được độ hỗ dẫn chỉ còn 5.5mA/V như 300B thì đến lúc này nó lại tuyến tính hơn rất nhiều so với bóng 300B ở cùng 1 công suất tải. Tuy nhiên khi dùng hồi tiếp như vậy thì các hài đều thấp và sẽ không có méo BẬC HAI cao hơn hẳn so với các hài khác. Đây cũng là lý do nhiều người mê ampli tube không hồi tiếp hay hồi tiếp rất ít và thích âm thanh ampli tube hơn bán dẫn là vậy. Và cũng tương tự vì BJT có hỗ dẫn cao hơn MOSFET công nghiệp đến gần 1 lần nên đến khi hồi tiếp đến cỡ hỗ dẫn của MOSFET công nghiệp thì BJT sẽ tuyến tính hơn MOSFET công nghiệp. Do đó BJT vẫn chiến với MOSFET công nghiệp từ đó đến nay chưa chấm dứt. Vì thế nếu so sánh linh kiện nào tuyến tính hơn phải phân tích cẩn thận. Và đương nhiên cũng tùy theo yêu cầu kỹ thuật và đặc biệt là sở thích cá nhân mà chọn linh kiện cho phù hợp.

- Nếu em thích 1 cái pre có 1 chút méo hài cho nhạc tính và méo (BẬC HAI) tương đối thấp cỡ tai khó nghe như 0.01% và hệ số khuyếch đại thế cỡ 5 V/V và tổng trở ra cỡ 1k Ohm để tải cáp interconnect, băng thông 20Hz - 20kHz thì đương nhiên em sẽ chọn tube Triode ví dụ như 6H30P-DR vì 1 cây 6H30P-DR với mạch thật đơn giản sẽ giải quyết thỏa đáng truyện này.

- Nhưng nếu em cần 1 pre hay buffer cho DAC 24 bit/192kHz cần méo hài cỡ 0.001% và băng thông cỡ 20Hz - 80kHz vì về kỹ thuật đã chơi đến âm thanh 24bit thì nhiễu lẫn méo hài phải dưới 0.001% và với sampling rate 192kHz cần đáp tuyến tần số cao lến đến hơn 80kHz, thì lúc này 1 cây Tube KHÔNG THỂ làm nên mùa xuân. Lúc này phải cần nhiều tube và hồi tiếp thì mới đạt thì lúc này bán dẫn xem ra lại đơn giản vì đến lúc này mạch nào cũng phải dùng hồi tiếp chứ không còn cách nào khác. Đương nhiên âm thanh hồi tiếp của Tube và âm thanh hồi tiếp của bán dẫn cũng vẫn khác nhau! Lúc này OPAMP sẽ phát huy đáng kể.

Lão PHát (PASS LAB) vì tránh dùng nhiều nội hồi tiếp và hồi tiếp toàn cục nên hắn phải bias class A và không dùng mạch Thoát Source (Source Follower) để tránh hồi tiếp toàn phần mà thay vào đó dùng thêm 1 linh kiện nữa để "dĩ độc trị độc" mục đích cố gắng dữ méo hài tự nhiên nhiều chừng nào hay chừng đó mà vẫn giữ tổng méo hài cho thấp để còn có lý do kỹ thuật để giải thích. Đương nhiên để làm được điều này lão chấp nhận nhiều thương đau khác âu cũng là "được cái này mất cái kia" nhưng đây là chọn lựa có chủ đích. Các bác mà ráp ampli dùng BJT hay MOSFET mà dùng mạch kinh điển hồi tiếp toàn phần như Source Follower thì khó mà có âm thanh có nhạc tính giống kiêru như Pass Lab. Tuy nhiên so với nhiều ampli bán dẫn khác như KRELL hay Mark Levinson dùng BJT thì ampli Pass LAB cũng có độ méo hài vẫn cao hơn nhưng đó là méo hài nhạc tính. Điều này cũng giống như người ta dùng ampli Tube cũng là lý do này vì người ta thích nghe nhạc tính của méo hài Tube. Đương nhiên về kỹ thuật thì đã là MÉO thì không thể bảo ĐÚNG hay là dấu "=" được!

 

Cụ Dze hay Chị Bạch có thể bật mí cho Em biết tên của quý này để Em "siu nầm" ạ! Mà nếu lỡ có sẵn thì Em đem cất nó vào danh sách đỏ ạ. :mrgreen:
Cám ơn Cụ & Chị thật to!

 

Em nhớ khi xưa kụ Dzê kiên quyết cái dzụ Triode là siêu linear mờ giờ thì đã update rùi ! Kính

 

Ậy vấn đề là thế này: 1 cái để nguyên bản chất của nó mà vẫn rất tuyến tính. Còn 1 cái là phải thay đổi bản chất của nó để được cái rất tuyến tính.

 

Ậy, em vẫn hiểu low gain là low ... méo mờ em đang tính kiểm chứng mấy con opamp xài Jfet tầng vào kụ ợ !

 

hơ hơ, bác DZ dùng tuốt. Rề đèn, rề bán dẫn, PP & SE luôn :mrgreen:

 

Hơ, không đọc bài của bác DZ ở trên. Hóa ra em đoán chúng phoóc à!

 

Nhân có 1 lượng lớn đèn bút chì, cả đốt tim trực tiếp lẫn gián tiếp, em định làm 1 cái Rề + phono nhưng chưa biết chất âm nó như thế nào ? có khác gì với đèn lớn không ? vậy bác nào đã làm rồi cho em xin tí kinh nghiệm nha. Xin cảm ơn nhiều nhiều.

 

Đèn đốt gián tiếp thì có mấy đèn 9 chân tăm thông dụng hổm rài trụ trì rồi. Bác dùng đèn đốt trực tiếp âm thanh mới khác (ương ướt đặt trưng của đèn đốt trực tiếp) . Kẹt nổi hum, nhất là phono, line stage cũng hum luôn. Phải dùng accu đốt tim thôi. Mà đèn bút chì (DHT) thường trong các thiết bị telephone, warm up nhanh, tuổi thọ thấp. Có lần em gá vào thử 5676(5K/cây) xuất tụ nghe âm thanh cũng ương ướt, hay

 

Cảm ơn bác chỉ giáo, em thấy hãng Quad làm đèn rề 6111 nói có tuổi thọ lâu lắm nên cũng khoái khoái, Nhưng mà em sẽ chơi đèn đốt trực tiếp cho nó máu nha. Đấu bà bà đang bán 2k/cây không làm thử thì phí đời trai wa'

 

Nó không phải luôn như vậy đâu cụ Vu Quy ạ!

Ví dụ bóng 6BX7 Muy=10 vẫn méo hơn (nhiều) so với bóng 6H30 Muy=15.

Và đặc biệt là 6C33C-B hay 6H13C có hệ số Muy rất thấp cỡ 2.7 nhưng méo ... tàn bạo so với nhiều bóng có hệ số Muy cao hơn. Tuy nhiên những bóng như 6C33C-B hay 6H13C người ta thiết kế ra nguyên thủy không dùng cho mục đích tuyến tính như 1 số bóng dùng cho Audio khác. Tuy nhiên, như em đã nói từ trước, đây chỉ là nói về bản chất nguyên thủy của 6C33C-B hay 6H13C thôi, nhưng vì 2 bóng này có độ hỗ dẫn khá cao so với nhiều bóng khác (6C33C-B có hỗ dẫn cao gần gấp 10 lần bóng 300B) thì nếu dùng hồi tiếp để hỗ dẫn còn tương tự như những bóng khác thì bóng 6C33C-B sẽ có thể trở nên ít méo hơn nhiều bóng khác. Bằng chứng Sumo 2007 dùng toàn 6H13C mà vẫn ít méo vì tần công suất được kết nối ở dạng hồi tiếp toàn phần tương tự mạch thoát Cathode. Và Balance Audio (BAT) hình như cũng áp dụng phương pháp này cho ampli 6C33C-B của họ nếu em đoán không sai vì ampli của BAT méo hài bảo đảm thấp hơn nhiều ampli 300B SE Class A cho cùng 1 công suất và BAT phải dùng rất nhiều bóng ở tần driver để gỡ lại hệ số khuyếch đại đã mất đi do việc hồi tiếp. Ai nói ampli BAT vì dùng hồi tiếp mà không hay thì để em xài dùm cho

Đương nhiên bóng gain thấp (Muy thấp) thường dễ cho phép chế tạo bóng được tuyến tính hay ít méo hơn bóng gain cao cho cùng 1 cấu trúc thiết kế ví dụ như 845 ít méo hơn so với 211; hoặc SV811-10 ít méo hơn SV811-30.

 

Kụ dạy phải em tính đem quả 6C19 ra làm rề (tải anode) dưng mờ ngó wa đặc tuyến thấy nó méo wá - thôi để làm OTL xuất cathode , xài 6H30P thúc cho nó vậy !
http://www.hififorum.nu/forum/topic.asp?TOPIC_ID=64862

 

Dạo này vật giá leo thang, lên đến 2k rồi cơ à?

 

Tại nghe tin Chị Bạch sắp vào thăm nên giá các loại bóng đều đồng loạt tăng nhẹ, qua đợt hot thì giảm lại ngay í mà.

 

Vậy em nhớ lộn qua cây đèn 3A5, cũng đốt trực tiếp. 3A5 là 5K, 5676 dưới 2K như bác bachduong nói nhưng phải mua chục trở lên. Mấy cây đèn ít thông dụng thường giá tốt

 

em spam tí nhưng cần được trả lời. em toàn dãy của em nó rất hợp với tda và lm. Tình hình là em dùng 2 em này làm pow. các bác tư vấn cho em nên làm pre đèn nào cho 2 em nó. em đang dùng pre "thấp áp" 6DJ8 của chị Bachduong chất âm thay đổi và hay rõ rệt. em muốn làm thêm cái pre với chất âm thiên về trung trầm trong tầm 3t mong các bác chỉ em. nếu em đi sai topic mong các mod xoa dùm em. thanks.

 

Cái đèn này là bút ...dạ rồi bác Tê bờ lơ ơi

 

Đề nghị mấy cụ fan đèn tập trung vào chủ đề chính cho nha